ပါေမာကၡဦးေန၀င္း (အ႐ိုးခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း)
ေမး ။ AVN (Avascular necrosis) အေၾကာင္း သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ ။ Avascular necrosis ဆိုတာက အ႐ိုးကုိ ေသြးလွည့္ပတ္မႈ မေကာင္းေတာ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အ႐ိုးေတြ ပ်က္စီးကုန္တာကုိေျပာတာပါ။ ၁၈၈၈ ခုႏွစ္ေလာက္ထဲကစၿပီး သတိထားမိခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၄၀ မွာ ေသြးလွည့္ပတ္မႈ မေကာင္းလို႔ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ သိလာပါတယ္။ ေသြးလွည့္ပတ္မႈ မေကာင္းလို႔ အ႐ုိးေတြပ်က္စီးမႈအမ်ားဆံုးျဖစ္တာကေတာ့ ေပါင္ထိပ္႐ိုး ေတြျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ အသက္ ၃၀ ကေန ၅၀ ၾကားအရြယ္ေတြမွာ ျဖစ္တာမ်ားပါတယ္။ အမ်ဳိးသားေတြက အမ်ဳိးသမီးေတြထက္ ပုိျဖစ္တတ္ ပါတယ္။
ေမး ။ AVN (Avascular necrosis) ျဖစ္တဲ့အခါ လူနာအေနနဲ႔ ဘယ္လိုခံစားရတတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ေရာဂါျဖစ္စအေစာပုိင္းမွာ လူက မနာတဲ့အတြက္ မသိပါဘူး။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ပုိဆိုးလာတဲ့အခါမွသာ နာလာၿပီး သိၾကပါတယ္။ အရမ္းဆိုးရြားသြားတဲ့ အခါမွာ ခြဲစိတ္ကုသရတာေတြရွိပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ ေရာဂါကုိ ေစာေစာစီးစီးသိေအာင္ လုပ္ႏုိင္ရင္ ပုိေကာင္းပါတယ္။ ခြဲစိတ္မႈလုပ္ၿပီး အဆစ္အစားထိုးထားတာက အၾကာႀကီးမခံပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ခြဲစိတ္မႈကုိ အခ်ိန္ဆြဲတဲ့အေနနဲ႔ ေရာဂါကုိ ေစာေစာသိေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး ေရာဂါပုိဆိုးမလာေအာင္ ကုသမႈခံယူသင့္ပါတယ္။
ေမး ။ AVN (Avascular necrosis) ေရာဂါျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ ။ AVN ေရာဂါ ျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္း တစ္၀က္ေလာက္က ဘာေၾကာင့္ျဖစ္မွန္း မသိၾကပါဘူး။ ရွာ လို႔လည္းမေတြ႕ပါဘူး။ အဲဒါကုိ Primary ေရာဂါလို႔ ေခၚပါတယ္။ က်န္တဲ့တစ္၀က္ကေတာ့ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ရွိတဲ့ တျခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ျဖစ္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက Secondary အေနနဲ႔ ျဖစ္တာကုိ ေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အျဖစ္အမ်ားဆံုးျပႆနာကေတာ့ စတီး႐ြိဳက္ ေဆးေတြ ေသာက္သံုးလို႔ ျဖစ္တာပါ။ တျခားျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ အဆစ္ေတြကုိ ထိမိခိုက္မိလို႔ ျဖစ္တာ မ်ားပါတယ္။ ဥပမာ အဆစ္ထိခိုက္တာတု႔ိ၊ ေပါင္အဆစ္႐ိုးက်ဳိးတာတို႔ေတြေၾကာင့္ ေသြးလွည့္ပတ္မႈ ထိခိုက္သြားၿပီး AVN ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္မ်ဳိး ဆရာတို႔ဆီမွာ အျဖစ္မ်ားတာကေတာ့ အရက္ေသာက္မ်ားလို႔ ျဖစ္တာေတြ ေတြ႕ပါတယ္။ တျခားျဖစ္တတ္တဲ့အေၾကာင္းေတြက အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ အဆီေတြ အရမ္းတက္ ေနတဲ့သူေတြမွာလည္း AVN ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ေနသူေတြ၊ ခႏၶာကုိယ္တြင္း အဂၤါေတြ အစားထိုးထားတဲ့သူနဲ႔ေရငုပ္သမားေတြ . . အစရွိတဲ့သူေတြမွာလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေမး ။ ျဖစ္ရင္ ဘယ္လို ေရာဂါလကၡဏာေတြ ျပတတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့ ျဖစ္ခါစမွာ ဘာလကၡဏာမွ မျပတတ္ပါဘူး။ အမွတ္မထင္ တျခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ဓာတ္မွန္႐ိုက္လိုက္တဲ့အခါမွ ေတြ႕ၾကတာေတာ့ရွိပါတယ္။ အစပုိင္းမွာ ဘာမွမျဖစ္ေပမယ့္ ေနာက္ပုိင္း နည္းနည္းၾကာလာတာနဲ႔ ျဖစ္တဲ့ ေပါင္အဆစ္က နာလာပါတယ္။ တစ္ခါတေလမွာ အဆစ္နာပါတယ္။ အဆစ္က နာလိုက္၊ ေပ်ာက္လိုက္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တင္ပဆံုပတ္ပတ္လည္မွာ ျဖစ္တတ္တဲ့အျပင္ ေပါင္ေတြ၊ ဒူးေတြကေန ေအာက္ပုိင္းအထိ ဆက္တိုက္ နာသြားပါတယ္။ ခါးနာေရာဂါေတြနဲ႔လည္း မွားတတ္ပါတယ္။ တျဖည္းျဖည္း ပုိဆိုးလာတဲ့အခါ မတ္တပ္ရပ္လိုက္ရင္၊ လမ္းေလွ်ာက္ရင္ နာလာတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကလည္း ထိုင္ေနတုန္း၊ ညအိပ္ေနတုန္း နာတဲ့သူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီလိုနာတဲ့အတြက္ လမ္းေလွ်ာက္ရင္ ေထာ့နဲ႔ေထာ့နဲ႔ျဖစ္လာပါတယ္။ ျဖစ္တဲ့ အဆစ္ပတ္၀န္းက်င္မွာနာလာမယ္။ ၾကာတဲ့အခါက်ေတာ့ အဆစ္က ပံုမမွန္ေတာ့ပါဘူး။ အဆစ္ပတ္၀န္းက်င္မွာရွိတဲ့ၾကြက္သားေတြက သိမ္လာပါတယ္။
ေမး ။ AVN ေရာဂါစစ္ေဆးရွာေဖြမႈ အပိုင္းကိုလည္း သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဓာတ္မွန္႐ိုက္လိုက္တဲ့အခါ အေစာပုိင္းမွာ ဘာမွမေတြ႕ရပါဘူး။ နည္းနည္း နာလာၿပီဆိုတဲ့အခါေတြမွာ ဓာတ္မွန္႐ိုက္ၿပီး ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျမင္ရဖို႔ တစ္ႏွစ္ကေန ငါးႏွစ္ေလာက္အထိ ၾကာတတ္ပါတယ္။ CT scan ကေတာ့ ဓာတ္မွန္ထက္ ပုိၿပီး ေပၚႏုိင္ပါတယ္။ ေရာဂါကို ပုိၿပီး ေစာေစာစီးစီး သိခ်င္ရင္ေတာ့ MRI ႐ိုက္ရပါတယ္။ ေရာဂါနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး MRI နဲ႔စစ္ရင္ေတာ့ ေစာေစာစီးစီးျဖစ္တာနဲ႔ ေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္။ AVN ကုိ ေရာဂါအေျခအေနေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ အဆင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ခြဲလို႔ရပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ အဆင့္က ၀ ကေန အဆင့္ ၄ အထိခြဲပါတယ္။ ဆရာတို႔ဆီ ေရာက္ရင္ အဆင့္ ၃ေလာက္မွ ေရာက္လာတာမ်ားပါတယ္။ ဒီအဆင့္ဆိုရင္ ဓာတ္မွန္ထဲမွာ သိသိသာသာ ေတြ႔ႏုိင္ေနပါၿပီ။ အဆစ္ေတြနဲ႔ အ႐ိုးေတြ ပ်က္စီးသြားတာကုိေတာ့ အဆင့္ ၄ လို႔ ေခၚပါတယ္။
ေမး ။ AVN က ဘယ္လိုေရာဂါေတြနဲ႔ ဆက္စပ္မႈ ရွိပါ သလဲဆရာ။
ေျဖ ။ ဒီေရာဂါ တျဖည္းျဖည္း မ်ားမ်ားလာတာက ဒီႏုိင္ငံမွာေရာ တျခားႏုိင္ငံေတြမွာေရာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းေတြကလည္း မ်ားမ်ားလာပါတယ္။ ေမြးရာပါေပါင္အဆစ္ျပဳတ္တာ၊ ေဂါက္ေရာဂါေၾကာင့္၊ ေသြးထဲမွာ အဆီတက္တာ၊ ေသြးေတြကခဲတာ၊ ေဟမိုဂလိုဘင္မ်ားလို႔ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါေတြ အစရွိတာေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။
ျဖစ္ႏုိင္တဲ့အေၾကာင္းရင္းေတြက အမ်ားႀကီး ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘာေၾကာင့္ အဲဒီလိုျဖစ္ရတယ္ ဆုိတာကိုေတာ့ တိတိက်က် မသိၾကေသးတာေတြ ရွိပါတယ္။ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကုသႏုိင္တဲ့ နည္းေတြလည္း မရွိေသးတဲ့အတြက္ သတိထားကာကြယ္တာကသာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။
ေမး ။ AVN ကို ဘယ္လိုကုသမႈေပးရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ကုသမႈအေနနဲ႔ မခြဲမစိတ္ဘဲ ကုသတာနဲ႔ ခြဲစိတ္ကုသတာဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးရွိပါတယ္။ မခြဲမစိတ္ဘဲနဲ႔ အဆစ္ေတြရဲ႕ အေျခအေန ပုိဆိုးမလာေအာင္၊ ေစာေစာစီးစီး အဆစ္ပ်က္စီးမႈျဖစ္မလာေအာင္ ထိန္းထားတဲ့ပံုစံမ်ဳိး ကုသတာပါ။ အဓိကကေတာ့ ခြဲစိတ္မႈကုိ တတ္ႏုိင္သေလာက္ ေနာက္ဆုတ္ေစခ်င္တဲ့ သေဘာပါ။
Statin Therapy ဆိုတဲ့ ေသြးထဲမွာ အဆီတက္ေနရင္ေပးတဲ့ အဆီက်ေဆးေပးတဲ့ နည္းေတြကလည္း အသံုး၀င္ပါတယ္။ အ႐ိုးပါးေရာဂါမွာ သံုးတဲ့ေဆးေတြနဲ႔ အနာသက္သာေအာင္ ေပးတဲ့ ေဆးေတြကလည္း အေထာက္အကူျဖစ္ပါတယ္။ လမ္းေတြေလွ်ာက္တဲ့အခါမွာ အ႐ိုးေတြ ေစာေစာမပ်က္စီးသြားေအာင္ ခ်ဳိင္းေထာက္ေတြ၊ တုတ္ေတြနဲ႔ လမ္းေလွ်ာက္ခိုင္းတာေတြလည္း လုပ္ေပးလို႔ရပါတယ္။
ေမး ။AVN ကို ခြဲစိတ္ကုသမႈေပးတဲ့ နည္းေတြကိုလည္း သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ ။ ခြဲစိတ္ကုသမႈကေတာ့ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိပါတယ္။ ေစာေစာစီးစီးအဆင့္မွာလုပ္တဲ့ ခြဲစိတ္မႈမွာေတာ့ Core Decompression ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အ႐ိုးမွာမေကာင္းေတာ့တဲ့ေနရာ၊ ပ်က္စီးေနတဲ့ အ႐ိုးနဲ႔ ထိေနတဲ့ေနရာကုိ မထိမိေတာ့ေအာင္ ေကာင္းတဲ့ဘက္ကို အ႐ိုးကိုျဖတ္ၿပီး Osteotomy လုပ္ၿပီး လွည့္လိုက္ကာ လိုအပ္သလို အ႐ိုးကို ျပဳျပင္ေပးရပါတယ္။ ဒီထက္ ပုိဆိုးလာၿပီး အဆစ္ေခါင္းက ပ်က္စီးေနၿပီဆိုရင္ အဆစ္အတုထည့္တာကိုလည္း လုပ္လို႔ရပါတယ္။
ေမး ။ AVN နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ထပ္မံ ေျပာၾကားလိုတာရွိရင္ ေျပာျပေပးပါ ဆရာ။
ေျဖ ။ အၾကမ္းအားျဖင့္ေတာ့ ဒီေရာဂါကုိ ကုသရာမွာ အခက္အခဲေတြ ရွိေနပါေသးတယ္။ အဓိကကေတာ့ လူနာက ေရာဂါအဆင့္ ေစာစီးတဲ့အပုိင္းမွာ မသိရတဲ့အတြက္ ေနာက္က်မွ ေရာက္လာတာမ်ားပါတယ္။ ေစာေစာစီးစီးနာလို႔ မသကၤာလို႔စစ္ေဆးေတာ့လည္း MRI ႐ိုက္တာက ေစ်းႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုး အေျခအေနဆိုးမွ ေတြ႕တာမ်ားပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ေတြမွာလည္း အဆစ္အစားထုိးတာ လုပ္ဖို႔အတြက္က်ေတာ့လည္း အဆစ္အတုတန္ဖိုးက မတတ္ႏုိင္ေတာ့ျပန္ဘူး။ တတ္ႏုိင္သေလာက္ ကာကြယ္မႈေတြအေနနဲ႔ပဲ ကုသေပးရတာ မ်ားပါတယ္။
တစ္ခါတေလက်ေတာ့ ျမန္မာေဆးတခ်ဳိ႕ထဲမွာ စတီး႐ြိဳက္ေတြ ထည့္ထားတတ္ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေတြကုိ တတ္ႏုိင္သေလာက္ ေရွာင္ေပးရပါမယ္။ ထိမိခိုက္မိၿပီး ေပါင္အဆစ္ျပဳတ္တာေတြ၊ အဆစ္႐ိုးက်ဳိးတာေတြျဖစ္တာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္တဲ့အတြက္ ထိခိုက္မႈ အႏၲရာယ္ကုိ တတ္ႏုိင္သေလာက္ သတိထားရပါတယ္။
ကုသရတာခက္တဲ့ အပုိင္းေတြရွိေနေသးတဲ့အတြက္ ကာကြယ္မႈအပိုင္းမွာ ဂ႐ုတစိုက္လုပ္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။
_ _ _
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
