ပါေမာကၡေဒါက္တာျမတ္စႏၵာေက်ာ္ (အေရျပားအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း)
ေမး. ျခင္ကိုက္ရင္ အေရျပားမွာ ဘယ္လိုေျပာင္းလဲတတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. ျခင္ကိုက္တဲ့အခါ အေရျပားက ဓာတ္မတည့္မႈျဖစ္ၿပီး ေရာင္လာတတ္ပါတယ္။ မိနစ္ပိုင္းအတြင္း ျခင္ကိုက္တဲ့အေရျပားမွာ အနီဖုေလးေတြ၊ အရည္ၾကည္ဖုေလးေတြ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ အေရျပားမွာ အနီျပင္၊ အနီဖု၊ ရည္ၾကည္ဖု၊ ကုတ္ရာ အမာရြတ္ေတြ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ျခင္ကိုက္တဲ့အခါ ယားလာမယ္၊ အေရျပားမွာ အနီဖုေပၚလာမယ္၊ ေသြးေျခဥမယ္၊ အေရျပားေရာင္မယ္။ အင္ျပင္လို အနီဖုေလးေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေမး. ျခင္ကိုက္ဖုအနာက ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. ကိုယ္ခံစြမ္းအားစနစ္က ျခင္ကိုက္တာကို တုံ႔ျပန္လုိ႔ျဖစ္ရတာပါ။ အျပင္ကေန ဓာတ္မတည့္မႈျဖစ္ေစမယ့္ လႈံ႔ေဆာ္မႈတစ္မ်ဳိး၀င္လာေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ကတုံ႔ျပန္ၿပီး ယားလာတာပါ။
ေမး. ျခင္ကိုက္တာေၾကာင့္ လူတစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ယားတာတူပါသလား ဆရာမ။
ေျဖ. တခ်ဳိ႕လူေတြက ျခင္ကို ပိုဆဲြေဆာင္ေနတတ္သလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ သူတိုကိုပဲ ပိုကိုက္တယ္လို႔ ထင္ရေလာက္ေအာင္ ျခင္ကိုက္ရာေတြ မ်ားေနတတ္ပါတယ္။ သူတို႔က ပိုလည္းယား၊ ပိုလည္း ကုတ္တတ္ၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ကိုယ္ခံစြမ္းအားစနစ္ကိုက ျခင္ကိုက္တာကို တုံ႔ျပန္မႈမ်ားပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆို ျခင္ကိုက္လိုကိုက္မွန္း မသိၾကပါဘူး။ တခ်ဳိ႕ကေလးေတြက ႀကီးလာေလေလ၊ ျခင္ကိုက္တာကို ပိုယားေလေလျဖစ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ျခင္မတည့္တဲ့စြမ္းရည္က ပိုမ်ားလာလို႔ပါ။ အသက္တစ္ႏွစ္ကေန ငါးႏွစ္အရြယ္အထိ ကေလးငယ္ေတြက ျခင္ကိုက္တာကို ပိုယားတတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕လူေတြမွာ ျခင္ကိုက္တာကို အဖုအင္ျပင္ (Papular Urticaria)အေနနဲ႔ ျမင္ရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕လူေတြျခင္ကိုက္တဲ့အခါ ကုတ္လိုက္ရင္ အေရျပားမွာ အင္ျပင္လို အနီျပင္ေတြ ထြက္တတ္ပါတယ္။ ျခင္က ပို၀သူေတြ၊ အုိေသြးအုပ္စုပိုင္ရွင္ေတြကို ပိုကိုက္တတ္တယ္လို႔ေတာ့ ေျပာၾကပါတယ္။ အ၀တ္အေရာင္ရင့္ ၀တ္ထားတဲ့သူကို ေရြးၿပီးပိုကိုက္တတ္ပါတယ္။
ေမး. ျခင္ကိုက္ဖုေတြျဖစ္ရင္ အျမန္ဆံုး သက္သာေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ဘယ္လိုကုသရမလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. ျခင္ကိုက္ဖုေတြျဖစ္ရင္ ကုသပံုက ယားစကတည္းကမကုတ္ဘဲ ေရေအးဖတ္ေလး တင္ထားရင္၊ ေရေအးေအးနဲ႔ ေဆးလိုက္ရင္ သက္သာပါတယ္။ ဒါမွအဆင္မေျပရင္ အယားေပ်ာက္ေဆးလိမ္ရပါမယ္။ ဆက္ကုတ္ရင္းျခင္ကိုက္ဖုက နီေနၿပီဆိုရင္ အေရာင္က်ေဆးလိမ္းသင့္ပါတယ္။
ေမး. ျခင္ကိုက္ဖုေတြကို ကုတ္တာေၾကာင့္ အနာေတြျဖစ္တတ္ပါလား ဆရာမ။
ေျဖ. ျခင္ကိုက္တာေလးပါ ဆိုေပမယ့္ ျခင္ကိုက္တာမွာ ေနာက္ဆက္တဲြ ဆိုးက်ိဳးေတြရိွတတ္ပါတယ္။ ကုတ္ရင္းကုတ္ရင္းကေန ျပည္၀င္၊ ပိုး၀င္၊ ျပည္တည္နာျဖစ္ၿပီး အနာရင္းတတ္ပါတယ္၊ ေျခေထာက္မွာ အနာျဖစ္ရင္ ေပါင္ကိ်တ္ႀကီးလာတတ္ပါတယ္။ ကုတ္ရာနက္ရင္၊ ေျခသလံုးနဲ႔လက္ေတြမွာ အမာရြတ္က်န္တတ္ပါတယ္။ အေရျပားထိခိုက္ၿပီး အေရျပားအေရာင္ ညိဳလာ၊ မည္းလာတတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ အေရျပားကို ဖဲ့က်င့္ပါေနလို႔ ယားယား၊ မယားယား ဖဲ့တတ္တဲ့အက်င့္ျဖစ္သြားၿပီး၊ နာတာရွည္ ႏွင္းခူအနာလံုးေတြျဖစ္ကာ ႐ုပ္ဆိုးေနေတာ့ပါတယ္။
ေမး. ျခင္ကိုက္ဖုကေနျဖစ္တဲ့ အနာေတြေပ်ာက္ေအာင္ ဘာလုပ္သင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. ျခင္ကိုက္တဲ့အခါမကုတ္ရင္ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္သြားတတ္ပါတယ္။ အနာျဖစ္လာရင္ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းျပသသင့္ေနပါၿပီ။ ျခင္ကိုက္ဖုေပၚမွာ အေရာင္က်ေဆးနဲ႔ အယားေပ်ာက္ေဆးေတြ လိမ္းရပါမယ္။ ေသာက္ေဆးေတြေသာက္ရပါမယ္။ ျခင္က အေရျပားတစ္ေနရာကို ကိုက္လိုက္ရင္ တျခားေနရာေဟာင္းေတြကလည္း ယားလာတတ္တာကို သတိထားရပါမယ္။
ျခင္ကိုက္ရာ အနာမေပ်ာက္ရင္ ျခင္ကိုက္ရာမွ ဟုတ္ရဲ႕လား၊ ေရာဂါတစ္ခုခု ရိွေနလားဆိုတာ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ ဥပမာ- ကိုယ္ခံစြမ္းအားက်တဲ့ AIDS ေ၀ဒနာရွင္ေတြမွာ ယားနာေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ျခင္ကိုက္ရာကို အေရျပားကတုံ႔ျပန္ၿပီး ပိုယားေနတတ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ . . .
ေမး. ျခင္ကိုက္ဖုနဲ႔ တဲြျဖစ္တတ္တဲ့ တျခားက်န္းမာေရး ျပႆနာေတြရိွရင္ သိပါရေစ ဆရာမ။
ေျဖ. ျခင္ကိုက္ရာ အနာမေပ်ာက္ရင္ ျခင္ကိုက္ရာမွဟုတ္ရဲ႕လား၊ ေရာဂါတစ္ခုခု ရိွေနလားဆိုတာ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ ဥပမာ- ကိုယ္ခံစြမ္းအားက်တဲ့ AIDS ေ၀ဒနာရွင္ေတြမွာ ယားနာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ျခင္ကိုက္ရာကို အေရျပားက တုံ႔ျပန္ၿပီး ပိုယားေနတတ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျခင္ရဲ႕တံေတြးကုိ သာမန္ထက္ပုိၿပီး ျပင္းထန္စြာတုံ႔ျပန္ၿပီး ယားေစတာေၾကာင့္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ျခင္ကိုက္တာဆိုးလာရင္၊ မေပ်ာက္ရင္၊ အခ်ိန္တိုအတြင္းျဖစ္လာရင္ AIDS ေရာဂါကို စစ္ၾကည့္ဖုိ႔လိုပါတယ္။
– ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရွင္ေတြကေတာ့ ျခင္ကိုက္ရာကိုပဲ ကုတ္လိုက္ရင္ ပိုး၀င္လြယ္ၿပီး၊ ျပည္တည္နာ ျဖစ္လြယ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျခင္ကိုက္တဲ့အခါ ျပည္တည္နာျဖစ္လြယ္ရင္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါကို စစ္ၾကည့္ဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။
– ဒါ့အျပင္ ျခင္ကိုက္ဖုနဲ ့တူတဲ့ ၀ဲယားနာ၊ ကာလသားေရာဂါ၊ ေဆးဓာတ္မတည့္တာ၊ ေမြးညင္းေပါက္ေရာင္တာ၊ ဓာတ္မတည့္ ႏွင္းခူေရာဂါတို႔ကို သတိထားရပါတယ္။
– ေလွး၊ ေလာက္၊ ၾကမ္းပိုး၊ ေခြးသန္း၊ ေၾကာင္သန္း၊ အိမ္ဖံုေကာင္တို႔ေၾကာင့္ ယားၿပီး၊ ကုတ္ရင္း အနီဖုေလးေတြနဲ႔ ျခင္ကိုက္ရာက အလြန္တူတာေၾကာင့္ ဘာေၾကာင့္ယားသလဲဆိုတာကိုလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ စစ္ေဆးဖို႔လိုပါတယ္။
– ျခင္ကိုက္ရာ ေသခ်ာၿပီဆိုရင္ ျခင္ကိုက္ကာကြယ္ဖို႔ ပညာေပးေျပာျပရပါတယ္။
ေမး. ျခင္မကိုက္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ ဘာေတြလိုက္နာသင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. ျခင္မကိုက္ေအာင္-
– ေဘာင္းဘီရွည္၊ အကႌ်လက္ရွည္ ၀တ္ရပါမယ္။ လံုျခည္ရွည္ရွည္ ၀တ္ရပါမယ္၊ ေျခစြပ္စြပ္ရမယ္။ အ၀တ္အစားကို ျခင္ကိုက္မယ့္အခ်ိန္မွာ အေရာင္ရင့္ရင့္မ၀တ္ဘဲ အေရာင္ႏုတာ ေရြး၀တ္ရပါမယ္၊ ေျခသလံုး၊ လက္ေမာင္း၊ ေျခဖမိုး၊ လက္အထိ အ၀တ္ဖံုးထားရပါမယ္။ ျခင္သိပ္ကိုက္တဲ့ ေနရာေတြမွာဆိုရင္ မ်က္ႏွာဖံုးေတာင္ စြပ္ထားပါလို႔ေျပာၾကတယ္။ အ၀တ္အစားေတြကို ျခင္မကိုက္ေစမယ့္ ေဆးတို႔ရမယ္၊ ျဖန္းရပါမယ္။
– ျခင္ကိုက္တာကို ကာကြယ္တဲ့ေဆးေတြ ဥပမာ – Permethrin ကို အေရျပားေပၚ တုိက္႐ိုက္လိမ္းတာေရွာင္ရပါမယ္။
– ျခင္အကိုက္ဆံုးအခိ်န္က ညေနေစာင္းနဲ႔ မနက္အ႐ုဏ္တက္အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ညေနေစာင္းလာရင္ အိမ္အျပင္မွာထိုင္တတ္တာ ေရွာင္ရမယ္။
– အိမ္ထဲကို ျခင္မ၀င္ေအာင္ထားရမယ္။ ေရ၀ပ္ရင္ ျခင္ဥႏိုင္လို႔ ျခင္ေပါက္ပြားႏိုင္တဲ့ ေရႏုတ္ေျမာင္းေတြကို သန္႔ရွင္းေရး ျပဳလုပ္ရမယ္။ ၿခံဳပုတ္ရွင္းရမယ္၊ အိမ္ျပတင္းေပါက္မွာ ျခင္သံဆန္ခါေတြ တပ္ရမယ္။
– ေက်ာင္းသားေတြ စာက်က္ရင္ ျခင္ေထာင္အႀကီးႀကီးထဲမွာ ထိုင္က်က္တာက ျခင္မကိုက္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ေက်ာင္းသြားရင္ ပု၀ါလိုခ်ဳပ္ထားတဲ့ အေရာင္ႏုႏုအ၀တ္ကို ေျခေထာက္မွာပတ္ထားၿပီး စာေရး၊ စာဖတ္လုပ္သင့္ပါတယ္။ ဒါမွ ျခင္မကိုက္ႏိုင္ေတာ့မွာ ျဖစ္လို႔ပါ။
– ျခင္ေပါက္ပြားမယ့္ ေနရာေတြကို သန္႔ရွင္းေရးျပဳလုပ္ရပါမယ္။ ဥပမာ- ေရေဟာင္း၊ ေရညစ္ေတြသြန္တာတို႔၊ ပန္းအိုးကို ေရမွန္မွန္လဲတာတို႔ ျပဳလုပ္ရပါမယ္။ ေရေျမာင္းေတြပိတ္ဆို႔ေနတာ သန္႔ရွင္းရပါမယ္။
– ျခင္၀င္ႏိုင္တဲ့ အိမ္အေပါက္ေတြကို ျပင္ရမယ္။ ျခင္ေၾကာက္တဲ့ ရနံ႔ကိုသံုးရမယ္။ အားလံုးသိတဲ့အတိုင္း လိေမၼာ္ခံြမီး႐ႈိ႕တာ၊ ဆႏြင္းမီး႐ႈိ႕တာနဲ႔ ျခင္ေဆးထြန္းတာတို႔ကို ျပဳလုပ္ရပါမယ္။
ေမး. ျခင္ကိုက္ဖု၊ ျခင္ကိုက္အနာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မလုပ္သင့္တဲ့ အယူအဆေတြရိွရင္ ေျပာျပေပးပါ ဆရာမ။
ေျဖ. ျခင္ကိုက္ရာျဖစ္ရင္ အေရျပားေပါက္ၿပဲေနလို႔ ပိုး၀င္လြယ္ပါတယ္။ သန္႔ရွင္းေအာင္မေနဘူးဆိုရင္ ပိုး၀င္တတ္ပါတယ္။
– ျခင္ကိုက္ရာရိွေနတဲ့ အေရျပားကို ဆုတ္ဆြ၊ ဖဲ့ျခစ္တာမ်ိဳး မလုပ္သင့္ပါဘူး၊ အေရျပား ပ်က္စီးတတ္ပါတယ္။
– အေရျပားကုိ စားေစမယ့္ ေဆးမ်ိဳးမလိမ္းသင့္ပါဘူး။ အမာရြတ္က်န္တတ္ပါတယ္။
ေမး. ျခင္ကိုက္ဖုအနာေတြေၾကာင့္ အမာရြတ္မထင္ေအာင္ ဘာလုပ္သင့္ပါလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. ျခင္ကိုက္ခံရရင္ တတ္ႏုိင္သေလာက္ ကုတ္ခ်င္စိတ္ကိုထိန္းပါ၊ သိပ္ကုတ္ခ်င္လာရင္ ဖိထားပါ၊ အာ႐ံုေျပာင္းၿပီး ကုတ္ခ်င္စိတ္ေပ်ာက္သြားပါလိမ့္မယ္။ ျခင္ကိုက္ရာကို ေရေဆးလိုက္ပါ၊ ေရခဲဖတ္ကပ္ပါ။ အယားေပ်ာက္ေဆးလိမ္းပါ။
ေမး. ျခင္ကိုက္ဖုနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကိုထပ္မံ အသိေပးလိုတာရိွရင္ သိပါရေစ ဆရာမ။
ေျဖ. ျခင္ကိုက္တဲ့အခါ အသက္အႏၲရာယ္မထိခိုက္တတ္ဘူးဆိုေပမယ့္၊ အသက္အႏၲရာယ္ ထိခုိက္တတ္တဲ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ၊ ဆင္ေျခေထာက္ေရာဂါ၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါတို႔လည္း ျဖစ္တတ္ပါေသးတယ္။ အဖ်ားေရာဂါတစ္မ်ဳိး (Yellow Fever)နဲ႔ ဦးေႏွာက္အေျမႇးေရာင္ေရာဂါေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါေသးတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
