ေဒါက္တာေက်ာ္စြာဦး (တာ၀န္ခံဆရာ၀န္၊ ေရာင္ျခည္သစ္ကုသုိလ္ျဖစ္ေဆးခန္း)
ေမး ။ ဒီေန႔ေခတ္ လူငယ္ေတြအတြက္ စိန္ေခၚမႈေတြ ဘာေတြ ျဖစ္မလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဒီေန႔ေခတ္ လူငယ္ေတြအတြက္ စိန္ေခၚမႈေတြကေတာ့ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲမႈ မ်ားျပားလာတာ၊ အရက္ (ဘီယာ) အလြန္အကြၽံ ေသာက္သံုးမႈမ်ားလာတာ၊ ကူးစက္ေရာဂါပိုးေတြ ကူးစက္ခံရတာ၊ ေဆး၀ါးေတြကို အလြဲသံုးစြဲမႈမ်ားလာတာ၊ ကြန္ပ်ဴတာဂိမ္း၊ အင္တာနက္ဂိမ္း၊ အင္တာနက္စြဲလမ္းမႈမ်ားလာတာ၊ ယာဥ္မေတာ္တဆ ျဖစ္မႈမ်ားလာတာ၊ လိင္မႈဆိုင္ရာ သေဘာသဘာ၀နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အယူအဆေျပာင္းလဲၿပီး မ်ဳိးဆက္ပြားက်န္းမာေရးဗဟုသုတအားနည္းတာ စတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္ လူငယ္ေတြ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြက ေခတ္ကာလ တိုးတက္မႈနဲ႔အတူ ပိုျပင္းထန္လာပါတယ္။
ေမး ။ ဒီေန႔ေခတ္ လူငယ္ေတြရဲ႕ စိန္ေခၚမႈတစ္ရပ္ျဖစ္တဲ့ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈ မ်ားျပားလာတဲ့အေၾကာင္းကို သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ ။ မူးယစ္ေဆး၀ါးေတြက တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ အလြယ္တကူ ရရွိတာနဲ႔ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ ေစ်းသက္သာတာေတြအျပင္ သက္တူရြယ္တူ သူငယ္ခ်င္းေတြရဲ႕ ဖိအားနဲ႔ သံုးစြဲၾကည့္ဖို႔ တြန္းပို႔တဲ့အခ်က္ေတြေၾကာင့္ မ်ားျပားလာတယ္လို႔ ထင္ရပါတယ္။
ေမး ။ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာေတြက ဘာေတြလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဘိန္းျဖဴ၊ ဘိန္းမည္း၊ စိတ္ၾကြ႐ူးသြပ္ေဆးျပား (ရာဘ) ၊ ေဆးေျခာက္စတဲ့ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲတဲ့ လူငယ္ေတြက စဥ္းစားေ၀ဖန္ႏိုင္စြမ္း၊ တီထြင္ႀကံဆႏိုင္စြမ္း စတာေတြကို ေကာင္းေကာင္း ျပဳလုပ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ စိတ္နဲ႔႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးထိခိုက္မႈကိုပါ ခံစားလာရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လူမႈေရးျပႆနာေတြ ရင္ဆိုင္လာရၿပီး ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္တဲ့အထိ အက်ဳိးဆက္ေတြကို ခံစားလာရပါတယ္။ မူးယစ္ေဆး၀ါးကို အေၾကာထဲ ထိုးသြင္းသူေတြမွာ HIV ပိုးအျပင္ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီ၊ စီ စတဲ့ ပိုးေတြကူးစက္တာကို ခံရတတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ အသက္ေသဆံုးတာ၊ ႐ူးသြပ္တာေတြ ျဖစ္တာကိုပါ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။
ေမး ။ ဒီေန႔ေခတ္လူငယ္ေတြ အရက္၊ ဘီယာစတာေတြကို အလြန္အကြၽံ ေသာက္သံုးတာလည္း ျမင့္မားလာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္ ဆရာ။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျပာျပေပးပါဦး။
ေျဖ ။ ဒီေန႔အခ်ိန္အခါမွာ လူငယ္ေတြက အရက္ကို စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ေသာက္လာၾကပါတယ္။ ငယ္ရြယ္သူေတြေတာင္ ေသာက္သံုးလာၾကတာကို ေတြ႕ရသလို မိန္းကေလးေတြပါ ေသာက္သံုးလာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အရက္ေသာက္တာေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕မွာ အရက္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါေ၀ဒနာေတြ ခံစားလာရပါတယ္။ (ဥပမာ- အသည္းေရာင္တာ၊ အသည္းေျခာက္တာ။) ဒါ့အျပင္ အရက္ေၾကာင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးကိုပါ ခံစားလာရပါတယ္။ (ဥပမာ-စိတ္ၾကြစိတ္က်ေရာဂါ)။ အရက္ေသာက္တာေၾကာင့္ လူမႈေရးျပႆနာေတြ၊ ရာဇ၀တ္မႈေတြ ပိုမိုမ်ားျပားလာတာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။
ေမး ။ ဘယ္လိုအေျခအေနေတြေၾကာင့္ ကူးစက္ပိုးေတြ ရရွိႏိုင္ေျခမ်ားပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံတာ(လိင္အေပ်ာ္အပါး လိုက္စားတာ)ေၾကာင့္ HIV ပိုး၊ အသည္းေရာင္ အသား၀ါဘီပိုး ကူးစက္ခံရတာကို လူငယ္ေတြမွာ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ အေၾကာထဲ မူးယစ္ေဆးထိုးသြင္းတဲ့ လူငယ္ေတြမွာလည္း အပ္ကို ေ၀မွ်သံုးစြဲတာေၾကာင့္ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုး၊ စီပိုးအျပင္ HIV ပိုး ကူးစက္ခံရတာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ က်န္းမာေရးပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနေပမယ့္ လူငယ္ေတြမွာ HIV ပိုး ကူးစက္ႏႈန္း ရွိေနေသးတာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။
ေမး ။ လူငယ္ေတြမွာ ေဆး၀ါးအလြဲသံုးစြဲမႈမ်ားလာတယ္ ဆိုတဲ့အေၾကာင္းကိုလည္း သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ ။ တခ်ဳိ႕လူငယ္ေတြက ေရာဂါေ၀ဒနာ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသဖို႔ ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ေဆး၀ါးတခ်ဳိ႕ကို အလြဲသံုးစြဲမႈေတြ ရွိလာတာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။
ဥပမာ-ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးေတြ၊ စိတ္ၿငိမ္ေဆးေတြ၊ အိပ္ေဆးေတြ၊ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြကို မူးယစ္ေဆးအျဖစ္ အလြဲသံုးတာ၊ အမ်ဳိးသားေတြမွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါမွာ သံုးတဲ့ ေဆးေတြကို လူငယ္ေတြတြင္က်ယ္စြာ သံုးလာတာ။ အဲဒီလို အလြဲသံုးတာေတြေၾကာင့္ က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲအက်ဳိးဆက္ေတြကို ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။
ေမး ။ ဒီေန႔ေခတ္ လူငယ္ေတြမွာ ကြန္ပ်ဴတာဂိမ္း၊ အင္တာနက္ဂိမ္း၊ အင္တာနက္ စြဲလမ္းမႈမ်ားလာတဲ့အေၾကာင္းကိုလည္း သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ သတင္းနဲ႔ နည္းပညာတိုးတက္လာတာနဲ႔အမွ် လူငယ္ေတြမွာ ကြန္ပ်ဴတာ၊ အင္တာနက္၊ စမတ္ဖုန္း စတာေတြ သံုးစြဲမႈျမင့္မားလာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ကေလးေတြအတြက္ ကစားဖို႔ ေနရာ၊ ကစားကြင္းဖန္တီးေပးမႈကလည္း အားနည္းလာတာေရာ၊ စာသင္ခန္းထဲမွာပဲ အခ်ိန္ေပးမႈ ျမင့္မားလာတာေၾကာင့္ပါ လူငယ္ေတြ ဂိမ္းနဲ႔ အင္တာနက္ စြဲလမ္းလာတယ္။ အဲဒီအခါ ေက်ာင္းကို ေသခ်ာမတက္တာ၊ ေက်ာင္းစာကိုစိတ္မ၀င္စားတာ၊ အလုပ္ကို စိတ္မ၀င္စားတာ၊ အလုပ္ ေကာင္းစြာ မလုပ္ကိုင္တာေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဂိမ္းနဲ႔ အင္တာနက္ အလြန္အကြၽံသံုးတာေၾကာင့္ ႐ုပ္ပိုင္းနဲ႔ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြကို ရင္ဆိုင္လာရပါတယ္။
ေမး ။ ဒီေန႔ေခတ္ လူငယ္ေတြမွာ ယာဥ္မေတာ္တဆျဖစ္ႏႈန္း ျမင့္မားလာတာကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္ဆရာ။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးလည္း ေျပာျပေပးပါဦး။
ေျဖ ။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ယာဥ္ေတြ(ကား၊ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္)တို႔ကို ပိုမိုအသံုးျပဳလာတာေၾကာင့္ ယာဥ္မေတာ္တဆမႈေတြကို လူငယ္ေတြၾကားမွာ ျဖစ္ပြားတာကိုလည္း ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ယာဥ္မေတာ္တဆျဖစ္မႈေၾကာင့္ ကိုယ္လက္အဂၤါဆံုး႐ႈံးတာ၊ ကိုယ္လက္ မသန္စြမ္းျဖစ္တာ၊ အလုပ္အကိုင္ပ်က္တာ၊ ေက်ာင္းမတက္ႏိုင္တာတို႔ကို ခံစားရသလို တခ်ဳိ႕မွာ အသက္ဆံုး႐ႈံးတဲ့အထိ ျဖစ္ပြားတာကို လူငယ္ေတြမွာ ပိုမို ေတြ႕ရွိလာရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေသာ ယာဥ္မေတာ္တဆ ျဖစ္မႈ၊ ယာဥ္တိုက္မႈေတြက အရက္နဲ႔ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲတာနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိတာကိုလည္း ေတြ႕ရွိရပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
