ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး (ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)
ကမာၻ႕ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရးေန႔ကို ႏွစ္စဥ္ ႏို၀င္ဘာလ ၁၄ရက္ေန႔၌ ကမာၻတ၀ွမ္းမွာ က်င္းပၾကပါတယ္။ ႏို၀င္ဘာတစ္လလံုးမွာ ရက္တစ္ရက္ေရြးၿပီး က်င္းပႏိုင္ပါတယ္။
ယခုႏွစ္ရဲ႕ ေဆာင္ပုဒ္ကေတာ့ “Women and Diabetes : our right to a healthy future” ျဖစ္ၿပီး “ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိအႏၲရာယ္၊ မိခင္ေလာင္းမ်ားသတိျပဳဖြယ္၊ ပံုမွန္စစ္ေဆးကုသဖို႔၊ ၀ိုင္း၀န္းကူညီ ေဆာင္ရြက္စို႔” ဟူ၍ ျမန္မာမႈ ျပဳထားပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါဟာ အမ်ဳိးသမီးေတြအတြက္ အေရးႀကီးေၾကာင္းနဲ႔ အထူးအေလးထားဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္းကို တင္ျပလိုပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြအဖို႔ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေၾကာင့္ ဘယ္ေလာက္အထိ ထိခိုက္ခံစားေနရသလဲဆိုတာ ဦးစြာေျပာျပပါမယ္။
High risk for Diabetes (ဆီးခ်ဳိ၏အႏၲရာယ္မ်ားျခင္း)
အမ်ဳိးသမီးမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့အရြယ္ရွိ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဆီးခ်ဳိျဖစ္ၿပီဆိုရင္ လူမႈေရးမွာေရာ က်န္းမာေရးမွာပါ ထိခိုက္နစ္နာမႈေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အခုအခါ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိရွိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေပါင္း ၁၉၉ သန္းေက်ာ္ရွိၿပီး ၂၀၄၀ ခုႏွစ္တြင္ ၃၁၃ သန္းအထိ မ်ားျပားလာလိမ့္မယ္လို႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (International Diabetes Federation)က ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။
ကမာၻတ၀ွမ္း အမ်ဳိးသမီးမ်ား ေသဆံုးရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြမွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါဟာ နံပါတ္ ၉ ေနရာမွာ ရွိေနၿပီး ႏွစ္စဥ္ ၂ ဒသမ ၁သန္းႏႈန္းနဲ႔ ေသဆံုးလ်က္ရွိပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိရွိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ဆီးခ်ဳိမရွိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြထက္ ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၁၀ဆ ပိုမ်ားပါတယ္။
ကမာၻတ၀ွမ္း အမ်ဳိးသမီးမ်ား ေသဆံုးရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြမွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါဟာ နံပါတ္ ၉ ေနရာမွာရွိေနၿပီး ႏွစ္စဥ္ ၂ ဒသမ ၁သန္းႏႈန္းနဲ႔ ေသဆံုးလ်က္ရွိပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိရွိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ဆီးခ်ဳိမရွိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြထက္ ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၁၀ဆ ပိုမ်ားပါတယ္။
ဖြံၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြမွာ လူမႈစီးပြားဘ၀ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးေတြအတြက္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါကာကြယ္ျခင္း၊ ေစာစီးစြာရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ ထိေရာက္တဲ့ ေစာင့္ေရွာက္ကုသျခင္းေတြကို လံုေလာက္စြာရရိွဖို႔ အဟန္႔အတားေတြ ရိွေနပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ အသက္အရြယ္ရွိသူ အမ်ဳိးသမီး သန္း ၆၀ ေက်ာ္ဟာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရွိေနၿပီး ထိုဆီးခ်ဳိရိွတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဖို႔ ခက္ခဲတဲ့အျပင္ ကိုယ္၀န္ရိွၿပီးေနာက္မွာလည္း မေကာင္းတဲ့ရလဒ္ေတြ ရိွတတ္ပါတယ္။
အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ဘ၀တစ္သက္တာလံုးတြင္ ဆီးခ်ဳိအႏၲရာယ္႐ွိျခင္း
အပ်ဳိအရြယ္ကာလ၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ကာလနဲ႔ ေသြးဆံုးၿပီးကာလဆိုၿပီး ခြဲၾကည့္ရင္ ကာလသံုးပါးစလံုးမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြကို ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိရဲ႕ အႏၱရာယ္အမ်ဳိးမ်ဳိးဟာ ၿခိမ္းေျခာက္လ်က္ရွိေနပါတယ္။
1. Polycystic Overy Syndrome (PCOS) သားဥအိမ္အရည္အိတ္ျဖစ္ျခင္း
ဒီလို PCOS အေျခအေနမ်ဳိး ခံစားရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးငယ္ေတြမွာ အင္ဆူလင္တြန္းခံမႈမ်ားျခင္း (Insulin resistance ျဖစ္ျခင္း)ေၾကာင့္ သားဥအိမ္မွာ အရည္အိတ္ေလးမ်ားျဖစ္ေပၚၿပီး ရာသီလာတာ မမွန္တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကေလးသေႏၶတည္ဖို႔ ခက္ခဲမႈေတြ႐ွိတတ္ပါတယ္။
2. Gestational Diabetes Mellitus (GDM) ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ဳိျဖစ္ျခင္း
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ ၇ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ဟာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ ဆီးခ်ိဳ (GDM) ျဖစ္လ်က္ရွိၿပီး မိခင္နဲ႔ကေလး က်န္းမာေရးကို လြန္စြာထိခိုက္လ်က္ရွိပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ဳိဆိုတာကေတာ့ “ကိုယ္၀န္မေဆာင္ခင္မွာ ဆီးခ်ဳိမရွိေသးေပမယ့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ ဆီးခ်ဳိမ်ားလာျခင္း၊ ေမြးဖြားၿပီးေနာက္ ဆီးခ်ဳိျပန္မွန္သြားျခင္း”ကို ဆိုလိုပါတယ္။
ကိုယ္၀န္ရွိစဥ္ ဘာေၾကာင့္ဆီးခ်ဳိပိုျဖစ္လာရသလဲ
ကိုယ္၀န္မေဆာင္ခင္ ဆီးခ်ဳိျဖစ္ေနသူေတြ၊ ဆီးခ်ဳိျဖစ္ခါနီးသူေတြ၊ ျဖစ္ဖို႔အလားအလာရွိသူေတြက-
– အမ်ဳိးသမီး ေဟာ္မုန္းမ်ားလာျခင္း၊
– အခ်င္းမွထြက္ေသာ ေဟာ္မုန္းေျပာင္းလဲျခင္း၊
– ပို၀လာျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တိုုးလာျခင္း၊
– အင္ဆူလင္ကိုတြန္းကန္အား (Insulin Resistance) မ်ားလာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္ရွိလာရင္ ေသြးခ်ဳိ ပိုျမင့္လာပါတယ္။ အၾကမ္းအားျဖင့္ အမ်ဳိးအစား(၂) ဆီးခ်ဳိဟာ အသက္ႀကီးမွ ျဖစ္ၾကတာမ်ားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီေန႔ေခတ္အခါမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြ ကိုယ္၀န္စေဆာင္တဲ့ အသက္ကလည္း ပိုႀကီးလာၾကတာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ အမ်ဳိးအစား(၂) ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိစတင္ျဖစ္ပြားတဲ့ အသက္အရြယ္ေတြကလည္း ပိုပိုငယ္လာတာေၾကာင့္လည္းေကာင္း ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ဳိျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းဟာ ပိုမိုမ်ားျပားလာတာ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳဟာ ယာယီသာျဖစ္ေပမယ့္ မိခင္ေရာကေလးပါ ထိခိုက္မႈေတြရွိတယ္ဆိုတာ သတိခ်ပ္ေစခ်င္ပါတယ္။
ကေလးအတြက္ ဆိုးက်ဳိးေတြကေတာ့-
– ေမြးရာပါ ကိုယ္လက္အဂၤါ အစိတ္အပိုင္းမ်ား ခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္း၊
– ကေလးအထြားလြန္ၿပီး ေမြးရခက္ျခင္း၊ ခြဲေမြးရျခင္း၊
– ေမြးဖြားစဥ္ဒဏ္ရာရၿပီး လူစဥ္မမီျဖစ္ျခင္း၊
– လေစ့လို႔ ေမြးဖြားခါနီး ၀မ္းတြင္းမွာေသဆံုးျခင္း၊ ေမြးကင္းစတြင္ ေသြးခ်ဳိက်ၿပီး ေသဆံုးျခင္း၊
– ကေလးႀကီးျပင္းလာရင္လည္း ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိျဖစ္ဖို႔ အလားအလာပိုမ်ားျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
မိခင္အတြက္ ဆိုးက်ဳိးေတြကေတာ့-
– ေသြးတိုးျခင္း၊
– ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္ျခင္း၊
– ေလျဖတ္ျခင္း၊
– ေက်ာက္ကပ္ပ်က္ျခင္း၊
– မ်က္စိေသြးေၾကာေပါက္ၿပီး မ်က္စိကြယ္ျခင္းတို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
See More
အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ (၂) (Women and Diabetes)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
