ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
ဆရာရွင့္ အသက္ ၂၅ အိမ္ေထာင္မရိွ၊ – – -မွာေနတဲ့ ညီမတေယာက္မွာ ၆ လတခါေလာက္ မ်က္ႏွာေရာင္ေနလို႔ပါရွင့္။ ၀ေနတာမဟုတ္ဘဲ မ်က္ႏွာက ေဖာသြပ္ႀကီးျဖစ္ေနတာပါ။ ဟိုက ဆရာ၀န္ျပၾကည့္ေတာ့လည္း ေသခ်ာအေျဖထြက္မလာပါရွင့္။ အိမ္ကစိုးရိမ္ေနၾကလို႔ပါ ဆရာရွင္။ ဆရာ က်န္းမာခ်မ္းသာပါေစ။ ေလးစားၾကည္ညိဳစြာျဖင့္။
ကိုယ္ေရာင္တာကို အေမရိကန္စာလံုး Edema နဲ႔ အဂၤလိပ္စာလံုး Oedema လို႔ေခၚတယ္။ ႐ိုး႐ိုး အဂၤလိပ္စာနဲ႔ Swelling ျဖစ္တယ္။ အရင္က Dropsy or Hydropsy လို႔ေခၚခဲ့တယ္။ တကိုယ္လံုးမွာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေရ-အရည္ေတြက မလိုအပ္ဘဲ ေအာင္း-ေဖာင္းေနတာျဖစ္တယ္။ အေရျပားမွာေရာင္ေနရင္ အ႐ိုးေနရာေပၚမွာ ခဏေလးဖိထားၿပီး ျပန္လႊတ္လိုက္ရင္ ခြက္ေနတာကိုေတြ႕ရမယ္။ Pitting edema ေခၚတယ္။ Non-pitting edema ႏွိပ္ၾကည့္တဲ့အခါ ခြက္၀င္မသြားတဲ့ေရာင္ျခင္းကို Lymphedema, Lipedema, Myxedema ေတြမွာေတြ႕ရမယ္။ ဥပမာ ဆင္ေျခေထာက္ေရာဂါ။ ေျခေထာက္ေရာင္တာက ေသြးခဲပိတ္တာ၊ ေသြးျပန္ေၾကာေဖာင္းတာ၊ အက်ိတ္-ကင္ဆာ၊ မလႈပ္မရွား အၾကာႀကီးရပ္ေနတာ၊ ပူတဲ့ရာသီဥတု၊ အျမင့္တက္တာ၊ အပူေလာင္ျခင္းေတြကေန ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ လက္ခုပ္တီးရင္ လက္၀ါးေတြေရာင္တယ္။
ျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြကေတာ့ –
– အာဟာရ (ပ႐ိုတင္း)မျပည့္၀လို႔ျဖစ္တာကို Kwashiorkor ေခၚတယ္။
– ႏွလံုးေရာဂါဆိုလာရင္ Pulmonary edema အဆုတ္ေရာင္တာ၊ Pleural effusions အဆုတ္ထဲ အရည္ေအာင္းတာ၊ Ascites ေရဖ်င္း၊ Peripheral edema အဖ်ားေနရာ (ေျခ-လက္) ေရာင္တာေတြဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
– Parvovirus B19 infection ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး၀င္တာကေနလည္း တကိုယ္လံုးေရာင္တာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
– Nephrotic syndrome ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါမွာလည္း ကိုယ္ေရာင္တယ္။ ဆီးစစ္ရင္ Proteinuria ဆီးထဲမွာ အနည္ပါေနမယ္။ ေသြးစစ္ရင္ Plasma protein နည္းေနမယ္။
– ကိုယ္၀န္ေဆာင္ရင္လည္း အနည္းနဲ႔အမ်ား ေရာင္မယ္။ ေျခေထာက္မွာသာေရာင္တယ္။ ေရာင္တာ + ဆီးအနည္ပါတာ + ေသြးဖိအားတက္တာျဖစ္ေနရင္ ကိုယ္၀န္ေသြးဆိပ္တက္တာလို႔ေခၚတယ္။
– Tendinitis အရြတ္ေရာင္တာနဲ႔ Pancreatitis သရက္ရြက္ေရာင္တာကေနလည္း ေရာင္တယ္။
– မ်က္စိေရတိမ္ျဖစ္လို႔၊ မ်က္စိနာလို႔၊ ခြဲစိတ္လို႔ကေန မ်က္ၾကည္လႊာေရာင္မယ္။
– မ်က္လံုးတ၀ိုက္ေရာင္တာလည္းရွိတယ္။ မ်က္ႏွာေမွာက္အိပ္ေနတာၾကာလို႔ျဖစ္တာမ်ဳိး။
– အင္းဆက္ေကာင္ေတြ ကိုက္တာကေနေရာင္မယ္။
– မတည့္တာနဲ႔ထိရာကေန အေရျပားေရာင္မယ္။
– နာတာရွည္အဆုတ္ေရာဂါ၊
– လည္ပင္းႀကီးေရာဂါ၊
– အသည္းေရာဂါ၊
– Corticosteroids စတီးရြိဳက္ေဆး၊ ေသြးတိုးက်ေဆး၊ ကိုယ္၀န္တားေဆး၊
– ဘာလို႔ေရာင္တာမသိတဲ့ အမ်ဳိးအစားလဲရွိေသးပါတယ္။
– Cerebral edema ဦးေႏွာက္ေရာင္တာ အေရးႀကီးတယ္။ ထိခိုက္မိလို႔ျဖစ္ျဖစ္ ဦးေႏွာက္ေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္ ဦးေႏွာက္ေရာင္ႏိုင္တယ္။
– Pulmonary edema အဆုတ္ေရာင္တာ ခ်က္ခ်င္းေဆးကုသဖို႔လိုတယ္။ အဆုတ္ေရာဂါမဟုတ္ဘဲ ေဆးမတည့္လို႔၊ (အလာဂ်ီ)ရလို႔ (ေရွာ့ခ္)ျဖစ္ရာကေန ဆက္ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
မ်က္ႏွာေရာင္ျခင္း (Face swelling)
ထိခိုက္ေနတာ၊ သာမန္ေရာင္ရမ္းျဖစ္စဥ္ကေန ကင္ဆာအထိစဥ္းစားရမယ္။ အလာဂ်ီေခၚ တခုခုနဲ႔မတည့္တာလည္းပါတယ္။ တျခားအေျခခံေရာဂါ ဥပမာ ဆိုင္းနပ္စ္ကေနဆက္ျဖစ္လာနည္း ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။ ပိုး၀င္တာမွာ ဗိုင္းရပ္စ္၊ ဗက္တီးရီးယားနဲ႔ ဖန္းဂတ္စ္ေခၚ မိႈပိုးေတြကေနျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ပသိေရာင္တာ၊ (ဆယ္လူလိုက္တစ္စ)၊ မ်က္စိစြန္တာ၊ သြားကိုက္တာ၊ အင္းဆက္ေကာင္ကိုက္တာ၊ ေဆးနဲ႔မတည့္တာ၊ ပူးတြဲခံစားေနရတာေတြရွိႏိုင္တယ္။ နာတာ၊ အားယုတ္တာ၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ ဖ်ားတာ၊ အနာ၊ မ်က္စိယားတာ၊ ႏွာမႊန္တာ၊ မ်က္ရည္က်တာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ ၀ါးရင္/မ်ဳိခ်ရင္နာတာ၊ တျခားေနရာေတြမွာပါ ေရာင္ေနတာ၊ အင္ျပင္ထြက္တာ၊ အသက္႐ွဴခက္တာ၊ ခြဲစိတ္ထားလို႔ဆက္ျဖစ္တာ။ ကိုယ္၀န္၊ အ၀လြန္တာ၊ အသည္းေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ ေသြးတိုး၊ အစာအာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့တာနဲ႔ ေရွာ့ခ္ရတာလည္း သတိထားရမယ္။
ကုသရာမွာျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းကို အဓိက ကုသရမယ္။ ကိုယ္တိုင္လုပ္ႏိုင္တာေတြရွိပါတယ္။ ေရာင္တဲ့ေနရာကို ျဖစ္ႏိုင္သေလာက္ ျမႇင့္ထားသင့္တယ္။ ဆိုဒီယမ္ (ဆား၊ ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္၊ ငန္ျပာရည္၊ ဟင္းခ်ဳိမႈန္႔) မတည့္ပါ။ ေခတ္ေပၚ အသင့္၀ယ္စားလို႔ရတဲ့ သြားရည္စာေတြမွာ ဆားမ်ားတယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ခ်ပါ၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ . . .
ကုသမႈ
ကုသရာမွာ ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းကို အဓိကကုသရမယ္။ ကိုယ္တိုင္လုပ္ႏိုင္တာေတြရွိပါတယ္။ ေရာင္တဲ့ေနရာကို ျဖစ္ႏိုင္သေလာက္ ျမႇင့္ထားသင့္တယ္။ ဆိုဒီယမ္(ဆား၊ ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္၊ ငန္ျပာရည္၊ ဟင္းခ်ဳိမႈန္႔) မတည့္ပါ။ ေခတ္ေပၚ အသင့္၀ယ္စားလို႔ရတဲ့ သြားရည္စာေတြမွာ ဆားမ်ားတယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ခ်ပါ၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
ဆီးသြားေစတဲ့ေဆး (Diuretics) ကို အမ်ားဆံုး သံုးရတယ္။ ဆီးလမ္းပိုး၀င္လို႔ ဆီးခဏခဏသြားရၿပီး ေနာက္ပိုင္း ဆီးနည္းလို႔မေသာက္ရင္ ပိုဆိုးမယ္။ ဆီးသြားေစတဲ့ေဆး အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတယ္။ ဆီးသြားရာကေန (ပိုတက္ဆီယမ္) နည္းၿပီး ၾကြက္သားေတြ မလႈပ္ခ်င္ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ (ပိုတက္ဆီယမ္) ေဆးပါ ေပးရတတ္တယ္။ အုန္းရည္ေသာက္ခိုင္းတယ္။ လိေမၼာ္သီး၊ ငွက္ေပ်ာသီးစားခိုင္းတယ္။ ေနာက္ေပၚ ဆီးသြားေစတဲ့ေဆးေတြက (ပိုတက္ဆီယမ္) မနည္းတာမ်ဳိးျဖစ္တယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
