၊ ဇြန္ခိုင္ဦး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
၂၀၀၆ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ အသက္ ၅၀ အရြယ္ ဦးေမာင္ေမာင္တင္သည္ အစားအေသာက္အခ်ဳိ႕ စားရာ၌ အရသာအေျပာင္းအလဲမ်ားကို စတင္ခံစားခဲ့ရသည္။
“စစခ်င္း နာနတ္သီးစားေတာ့ ပါးစပ္ထဲမွာ စပ္သြားတယ္။ နာနတ္သီးမွာ အခ်ဥ္ပါေတာ့ ပါးစပ္ထဲမွာ ဘာေၾကာင့္ စပ္သလဲဆိုတာ မသိဘူး။ င႐ုတ္သီးစားေတာ့ မစပ္ျပန္ဘူး။ ဒါနဲ႔ သြားဆရာ၀န္ကို သြားျပပါတယ္။ သြားဆရာ၀န္က ဘာမွမျဖစ္ဘူးလို႔ ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ သြားတိုက္ရင္ သြားပြတ္တံနဲ႔ ေထာက္မိသလို ျဖစ္ေနတယ္။ သြားေတြက မညီေတာ့ သြားတိုက္ရင္ လက္ေခ်ာ္ေခ်ာ္ၿပီး သြားတိုက္မိသလို ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီတုန္းက စမ္းေတာ့ ဘာမွမေတြ႕ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒဏ္ရာက ႏွစ္လ-သံုးလေနေတာ့ ထပ္ေပၚလာတယ္”
သြားဆရာ၀န္ထံပင္ ထပ္မံျပသခဲ့ရာ ထိုဆရာ၀န္က သူ၏ဆရာျဖစ္သူ သြားဘက္ဆိုင္ရာေဆးတကၠသိုလ္ပါေမာကၡျဖစ္သူႏွင့္ သြားေရာက္ျပသရန္ လႊဲေပးခဲ့သည္။
“ဒါနဲ႔ သြားေဆးတကၠသိုလ္က ပါေမာကၡဆရာ၀န္ႀကီးနဲ႔ သြားျပရပါတယ္။ ဆရာႀကီးက စစ္ေဆးၿပီး အေရးႀကီးတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဒါနဲ႔ အသားစနမူနာ ယူတယ္။ ၿပီးေတာ့ လွ်ာကင္ဆာ အဆင့္ (၃) လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီမွာ တျခားလူေတြကိုလည္း ေမးျမန္းတယ္။ ဆရာ၀န္ ႏွစ္ေယာက္-သံုးေယာက္ကိုလည္း လိုက္ျပေသးတယ္။ ဆရာတစ္ေယာက္က ေမး႐ိုးျဖဳတ္ၿပီး ကုရမယ္၊ ျဖဳတ္ၿပီး ျပန္တပ္ရင္ တစ္ခါတစ္ရံ အတည့္မက်ဘဲ လြဲေနတတ္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ သြားရည္ေတြ ဘာေတြ က်ေနႏိုင္တယ္၊ စကားေျပာလို႔လည္း ေကာင္းခ်င္မွ ေကာင္းမယ္လို႔ ေျပာတယ္” ဟု ဦးေမာင္ေမာင္တင္က ေရာဂါသိခ်ိန္ မည္သို႔မည္ပံုကုသရမည္ကို မေ၀ခြဲႏိုင္ျဖစ္ခဲ့ရေၾကာင္း ေျပာျပခဲ့သည္။
သို႔ျဖစ္ရာ လွ်ာကင္ဆာအဆင့္ (၃) ကို စင္ကာပူႏိုင္ငံ၌ မိတ္ေဆြမ်ားရွိသည့္အျပင္ သားတစ္ဦးကလည္း ထိုႏိုင္ငံတြင္ အလုပ္လုပ္ေနရာ သူတို႔၏ အကူအညီမ်ားျဖင့္ပင္ စင္ကာပူသုိ႔ သြားေရာက္ကုသမႈ ခံယူရန္ ဦးေမာင္ေမာင္တင္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ေတာ့သည္။
“စင္ကာပူက မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ၾကည့္ၿပီး သူတို႔က ေဆး႐ံုနဲ႔ ခ်ိတ္ေပးမယ္လို႔ ေျပာတာနဲ႔ အဲဒီကို ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ခရစၥမတ္မတိုင္ခင္ သြားလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ျပၿပီး ရက္ပိုင္းအတြင္း လွ်ာအက်ိတ္ ေတြကို ခြဲထုတ္လိုက္ပါတယ္”
လွ်ာအရင္းရွိ ကင္ဆာဆဲလ္ရွိသည့္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားအားလံုးကို ဖယ္ထုတ္ခဲ့ၿပီး စုစုေပါင္း ၂၄ ခ်က္ခ်ဳပ္ရကာ ေဆး႐ံု၌ငါးရက္ၾကာတက္ခဲ့ရေၾကာင္း ဦးေမာင္ေမာင္တင္က ဆိုသည္။
“လွ်ာနဲ႔ လည္ပင္းအက်ိတ္ေလးေတြက စုစု ေပါင္း ၃၀ ေလာက္ ရွိတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ခြဲထုတ္ၿပီးေတာ့ ကင္ဆာေဆးသြင္းဖို႔နဲ႔ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုထံုးခံယူဖို႔ ေျပာပါတယ္။ အဲဒီမွာ ရန္ကုန္ကို ခဏျပန္လာၿပီး ငါးရက္ေလာက္ နားပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သြားႏွစ္ေခ်ာင္း-သံုးေခ်ာင္းေလာက္ကို ႏုတ္ရေသးတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ေတြမွာ ပီးစပ္ရြက္ကို ႀကိတ္ၿပီး အရည္ညႇစ္ေသာက္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ကိုေတာ့ ပံုမွန္ စားေသာက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အခ်ဥ္နဲ႔ အစပ္စားရင္ နာလို႔မစားဘူး”
၂၀၀၆ ႏွစ္ကူးရက္တြင္ စင္ကာပူႏိုင္ငံသို႔ ျပန္သြားၿပီး ကင္ဆာေဆးသြင္းကုသမႈ ႏွစ္ႀကိမ္ခံယူကာ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုထံုးကို အႀကိမ္ ၃၀တိတိ ခံယူခဲ့ရေၾကာင္း သိရသည္။
“ကင္ဆာေဆးကေတာ့ ႏွစ္ႀကိမ္ပဲ သြင္းရတယ္။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုထံုးကေတာ့ ရက္ ၃၀ ကို ပ်က္ရက္မရွိ ကင္ရတယ္။ ဘာမွထူးထူးျခားျခား သိပ္မခံစားခဲ့ရပါဘူး။ လိမ္းေဆးေလးေတြ ေပးတယ္၊ ဒါေပမဲ့ လိမ္းစရာကို မလိုခဲ့ပါဘူး”ဟု ေျပာသည္။
ဦးေမာင္ေမာင္တင္က လွ်ာကင္ဆာျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းမွာ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ဟု ထင္ျမင္ထားသည္။ ကင္ဆာမ်ဳိး႐ိုးလည္းမရွိေၾကာင္း သူက ဆိုသည္။
“ဦးက ကြမ္းလည္း စားခဲပါတယ္။ စားဖူးတယ္ ဆို႐ံုေလာက္ပဲ စားတာ။ အရက္ကလည္း ေသာက္တာရွားတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွသာ ေသာက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ မ်ားပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္တာက ခုနစ္တန္း-ရွစ္တန္း၊ အသက္ ၁၂ ႏွစ္-၁၃ႏွစ္အရြယ္ေလာက္ကတည္းက စေသာက္ခဲ့တာ။ ငယ္ငယ္က စီးကရက္ရွားေတာ့ ေဆးေပါလိပ္ေသာက္ခဲ့တာ။ ႀကီးလာေတာ့ စီးကရက္ကို တစ္ေန႔တစ္ဘူးေလာက္ ေသာက္ျဖစ္ခဲ့တယ္။
ကင္ဆာျဖစ္မွန္းသိကတည္းက ေဆးလိပ္ မေသာက္ေတာ့ဘူး။ ေဆးကုၿပီးတဲ့အခ်ိန္က်ေတာ့ ေဆးလိပ္အနံ႔ကိုေတာင္ ခံလို႔မရေတာ့ဘူး။ အနံ႔က မႊန္သြားတာ”ဟု ဦးေမာင္ေမာင္တင္က ေျပာသည္။
ဦးေမာင္ေမာင္တင္၏ လွ်ာကင္ဆာျဖတ္သန္းမႈ ခရီးလမ္းတြင္ ဇနီးျဖစ္သူေဒၚရင္ရင္စိန္ႏွင့္ သားသမီး ေလးဦးတို႔၏ ကူညီေထာက္ပံ့အားေပးမႈမ်ားစြာကို ရရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
“စင္ကာပူမွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ သားက ရွိၿပီးသား။ ဦး ေဆးသြားကုေတာ့ ဇနီးကပဲ ေတာက္ေလွ်ာက္လိုက္ၿပီး ျပဳစုေပးခဲ့တာ။ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္းေတြရဲ႕ အကူအညီေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရခဲ့ပါတယ္”
လွ်ာအရင္းရွိ အက်ိတ္ေလးမ်ားကို လွီးထုတ္ထားသျဖင့္ အစားအေသာက္ကိုမူ က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီၫြတ္သည့္ အစားမအေသာက္မွန္သမွ် စားႏုိင္ေသာ္လည္း စကားေျပာရာတြင္ အသံထြက္သိပ္မမွန္ေတာ့ေၾကာင္း ဦးေမာင္ေမာင္တင္က ေျပာသည္။
“ေဆးကုၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ဆရာ၀န္ေတြက စားခ်င္တာ စားလို႔ရတယ္၊ အဆင္ေျပတာ အကုန္စားလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဦးက အိမ္မွာ ခ်က္တဲ့ထမင္းဟင္းေတြကိုပဲ စားပါတယ္။ သြားေတြက သိပ္မေကာင္းေတာ့ ဇြန္းေလးနဲ႔ဖဲ့ၿပီး မ်ဳိခ်ပါတယ္။ ထမင္းစားရင္ ခပ္ေပ်ာ့ေပ်ာ့စားရတယ္။ ေရေႏြးေလးနဲ႔ စားရပါတယ္။ အစာစားရင္ အခ်ိန္ယူၿပီး ျဖည္းျဖည္းခ်င္းနဲ႔ စားရပါတယ္”
ကင္ဆာကုထံုးၿပီးေနာက္ ေျခာက္လအၾကာ ျပန္လာျပရန္ စင္ကာပူႏိုင္ငံက ဆရာ၀န္မ်ားမွာၾကားလိုက္ေသာ္လည္း ဦးေမာင္ေမာင္တင္က မသြားေတာ့ဘဲ ရန္ကုန္မွ ဆရာ၀န္ထံ သြားျပခဲ့သည္။
“က်န္းမာေရးက တျခားေတာ့ ေထြေထြထူးထူး ဘာမွမျဖစ္ေတာ့ဘူး။ ေနလို႔ ေကာင္းေနတာနဲ႔ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ မျပျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ အရင္က စကၠဴအေရာင္းအ၀ယ္လုပ္ခဲ့တယ္။ ကင္ဆာကုၿပီးေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ အလုပ္မလုပ္ေတာ့ပါဘူး။
လူငယ္ေတြကိုလည္း ေဆးလိပ္မေသာက္ပါနဲ႔လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဦးတုန္းက ေဆးေပါလိပ္ရရင္ ေဆးေပါလိပ္၊ မရရင္ ရတဲ့ ေဆးလိပ္ကို ေသာက္ခဲ့တာ။ ေဆးလိပ္က တကယ္ေကာင္းက်ဳိး မေပးပါဘူး”ဟု ဦးေမာင္ေမာင္တင္က ဆိုသည္။
ယခုအခါ ရန္ကုန္ ပုဇြန္ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္၊ ေရေက်ာ္တြင္ မိသားစုႏွင့္အတူ ေအးခ်မ္းစြာ ေနထိုင္လ်က္ရွိသည့္ ဦးေမာင္ေမာင္တင္က အျခားကင္ဆာ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားသို႔ သူ၏ ကင္ဆာကုသေအာင္ျမင္မႈ အေတြ႕အႀကံဳမွတစ္ဆင့္ အားေပးစကား ေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။
“
ဦးက ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဆိုေတာ့ ဘုရားရဲ႕ လမ္းၫႊန္ခ်က္အတုိင္း ကံ ကံ၏ အက်ဳိးကို ယံုပါတယ္။ ကင္ဆာအဆင့္ (၃) ျဖစ္တာဆိုေတာ့ ေဆးကုၿပီးလည္း ဒီေလာက္အၾကာႀကီး အသက္ရွည္လိမ့္မယ္လို႔ မထင္ခဲ့ဘူး။ ေဆးကုၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘုရားတရား အလုပ္ေတြ လုပ္တယ္၊ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈေတြ လုပ္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ၅ ႏွစ္-၆ ႏွစ္ အသက္ရွည္ခဲ့တယ္။ အခုဆို ၁၀ ႏွစ္ေတာင္ေက်ာ္သြားခဲ့ၿပီ။ လူကလည္း ေပါ့ေပါ့ပါးပါးပါပဲ။
အလုပ္ကလည္း နားပစ္လိုက္ေတာ့ အပူအပင္ကမရွိေတာ့ဘူး။ တကယ္ေတာ့ ႐ုပ္ နဲ႔ စိတ္က ေပါင္းေနတာဆိုေတာ့ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာေကာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာပါ ၿငိမ္ေအာင္ထားလိုက္တယ္။ တရားထိုင္တယ္၊ ဘုရားရွိခိုးတယ္၊ ပုတီးစိပ္တယ္။ ဘာသာတရားအားထုတ္တာကစိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေစပါတယ္။ ဒီလို လုပ္တာက စိတ္ဓာတ္လည္း မက်ေတာ့ဘူး။
႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာဖို႔အတြက္ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီၫြတ္တဲ့ အစားအေသာက္ေလးေတြကို ဆင္ျခင္ၿပီး စားေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ တျခားကင္ဆာျဖစ္ေနသူေတြကို အႀကံေပးခ်င္တာက စိတ္ဓာတ္မက်ပါနဲ႔။ စိတ္ကိုလည္းျပင္၊ ႐ုပ္ကိုလည္းျပင္ပါ။ ဒါဆိုရင္ က်န္းမာသက္ရွည္ပါတယ္”ဟု အသက္ ၆၀ အရြယ္ ဦးေမာင္ေမာင္တင္က သူ႔အေတြ႕အႀကံဳမွတစ္ဆင့္ အႀကံျပဳစကားမ်ားမွ်ေ၀လိုက္ပါသည္။
_ _ _
(မွတ္ခ်က္။ ။ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ဦးေမာင္ေမာင္တင္၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အယ္ဒီတာ)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
