ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး(ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)
ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူတစ္ေယာက္ဟာ ဆီးခ်ဳိမရွိ သူထက္ ေလျဖတ္ဖို႔ အလားအလာ ႏွစ္ဆပို႐ွိပါတယ္။ ေလငန္းကိုပိုျဖစ္ေစတာက ေသြးခ်ဳိတဲ့အျပင္ ေသြးတိုးနဲ႔ ေသြးတြင္းအဆီဓာတ္မ်ားျခင္းတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးကို ထိန္းဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွင္တစ္ေယာက္မွာ ဒီသံုးခ်က္ဟာ အၿမဲဒြန္တြဲၿပီး ရွိေနတတ္ပါတယ္။ အဆိုးဆံုးကေတာ့ ေသြးတိုးရွိျခင္းနဲ႔ ရွိတဲ့ ေသြးတိုးကို ထိေရာက္ေအာင္ မထိန္းႏိုင္ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိရွိသူေတြမွာ အထူးသျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္ထိခိုက္ပ်က္စီးတာျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ ေသြးတိုးထိန္းရတာ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲလာတတ္ပါတယ္။ တက္လိုက္၊ က်လိုက္ ႐ုတ္တရက္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေလျဖတ္ကာကြယ္ရာမွာ ေသြးတိုးကိုေကာင္းစြာထိန္းတာက ေသြးခ်ဳိထိန္းႏိုင္တာထက္ ပိုၿပီးအက်ဳိးမ်ားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲေတြျဖစ္တဲ့ ေလငန္းေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ဒီသံုးမ်ဳိးဟာ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွင္ေတြ အဓိက အသက္တိုရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းေတြျဖစ္သလို တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုဟာလည္း အၿမဲဆက္စပ္ၿပီး ဒြန္တြဲေနတတ္ပါတယ္။ တစ္ခုျဖစ္ၿပီးရင္ တစ္ခုထပ္ၿပီး လိုက္လာတတ္ပါတယ္။ တိုက္အိုႀကီးမွာ အုပ္တစ္ခ်ပ္နံရံတစ္စ ၿပိဳၿပီးရင္ ျပတင္းေပါက္ေတြ ၊ အမိုးေတြ ထပ္ၿပီး ၿပိဳက်လာတတ္သလိုပါပဲ၊ သီးသန္႔ခြဲထားလို႔ မရပါဘူး။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိႏွင့္ေလငန္းဆက္စပ္ပံု
ေလျဖတ္သူေတြရဲ႕ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္မွာ ေသြးခ်ဳိျမင့္တာေတြ႕ရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကလည္း ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရွိမွန္းမသိခဲ့ဘဲ ေလျဖတ္မွစသိသလို၊ တခ်ဳိ႕မွာေတာ့ ေလျဖတ္လို႔ stress ဒဏ္ေၾကာင့္ ေသြးခ်ဳိယာယီ ခဏတက္လာတာလည္း ရွိပါတယ္။ေသြးခ်ဳိေရာဂါအဆင့္မေရာက္ေသးတဲ့ အလယ္အလတ္အဆင့္ (Pre Diabetes) ရွိသူေတြပါ ထည့္တြက္ရင္ေတာ့ ေလျဖတ္သူေတြမွာ ေသြးခ်ဳိဓာတ္မ်ားေနတာ ၅၀ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္႐ွိတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ အရင္က ဆီးခ်ဳိေရာဂါမရွိဘဲ ေလျဖတ္ေတာ့မွ ေသြးခ်ိဳဓာတ္ျမင့္လာတဲ့ (Stress hyperglycemia) သူေတြမွာ အေျခအေနပိုဆိုးတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုလူေတြက မူလဆီးခ်ဳိအခံရွိသူထက္ ပိုဆိုးၿပီး ေသေပ်ာက္ႏႈန္းပိုမ်ားတတ္ေၾကာင္း ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိျဖစ္တဲ့ ေရာဂါႏွစ္ကာလၾကာေလေလ ေလျဖတ္ဖို႔မ်ားေလေလျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ႀကီးတဲ့ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ႐ွင္ေတြ အထူးပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ေသြခ်ဳိမ်ားတာ ၾကာလာရင္ ေသြးေၾကာနံရံေတြ ပ်က္စီးလာၿပီး ေသြးေၾကာအဆီပိတ္ေရာဂါ (Atherosclerosis) ပိုျဖစ္ေစတယ္။ ေသြးေၾကာေတြက်ဥ္းၿပီး ေသြးစီးဆင္းမႈနည္းေစတယ္။ ဦးေနာက္ ေသြးေၾကာက်ဥ္းေနတဲ့ေနရာမွာ ေသြးခဲျဖစ္လာရင္ ေသြးေၾကာ ပိတ္ၿပီးေလျဖတ္ပါမယ္။ ေသြးေၾကာပိတ္လို႔ မဟုတ္ဘဲ ေသြးေၾကာေပါက္သြားရင္လည္း ေလျဖတ္တာ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ေသြးတိုးမ်ားလြန္းရင္ ေသြးေၾကာေပါက္တတ္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ႏွလံုးေသြးခဲစေလး ေတြ လြင့္ေျမာလာၿပီး ဦးေနာက္ေသြးေၾကာငယ္ေတြ မွာ ပိတ္ဆို႔သြားရင္ ေလျဖတ္တာျဖစ္ေစပါတယ္။ ႏွလံုးခုန္တာ စည္းခ်က္မမွန္ရင္လည္း (atrial fibrillation) ႏွလံုးအခန္းေတြထဲမွာ ေသြးခဲေလးေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒီေသြးခဲအစေလးေတြ ကြာထြက္သြားၿပီး ေသြးစီးေၾကာင္းထဲေမ်ာပါသြားရင္ ေသြးေၾကာေသးေလး တစ္ေနရာမွာေသာင္တင္ၿပီး ပိတ္ဆို႔သြားတတ္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာမွာ အမ်ားဆံုး ပိတ္ဆို႔ေစတတ္ပါတယ္။ Cerebral Embolism လို႔ ေခၚပါတယ္။ တျခားေလျဖတ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့ ဆီးခ်ဳိေဆးေတြေၾကာင့္ ေသြးခ်ဳိအက်လြန္ရင္လည္း ေလျဖတ္တတ္ပါတယ္။ ေလျဖတ္တဲ့ပံုစံနဲ႔ အလြန္ဆင္ပါတယ္။ ညအိပ္ေနခ်ိန္မွာ ေသြးခ်ဳိက်သြားရင္ ေတြ႕ရတဲ့လကၡဏာေတြဟာ ေလျဖတ္တာနဲ႔ ေရာဂါလကၡဏာဆင္တူၿပီး မွားယြင္းႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးခ်ဳိျပန္ျမင့္ေအာင္ အေၾကာထဲ အခ်ဳိဓာတ္ဂလူးကို႔စ္ကိုသြင္းလိုက္တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းႏိုးလာရင္ ေသြးခ်ဳိက်လို႔ သတိလစ္တာျဖစ္ေၾကာင္း သိႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးခ်ဳိအရမ္းက်တာ မသိလိုက္ဘဲ ကုသတာ ေႏွာင့္ေႏွးသြားရင္ျပန္မႏိုးေတာ့ဘဲ ေလျဖတ္ တာနဲ႔တူတတ္ပါတယ္။
ေသြးခ်ဳိအခ်လြန္ရင္လည္း အႏၲရာယ္ရိွတတ္တာကို ACCORD study ဆိုတဲ့ သုေတသနတစ္ခုက သက္ေသျပခဲ့ပါတယ္။ ေသြးခ်ဳိအထိေရာက္ဆံုးခ်ေပးျခင္းရဲ႕ ေကာင္းက်ဳိးေတြ႐ွာေဖြတဲ့ သုေတသနမွာ ေသြးခ်ဳိအက်လြန္တာေၾကာင့္ အေသအေပ်ာက္ပိုမ်ားတာ၊ ႏွလံုးနဲ႔ ေလငန္းေတြ ပိုျဖစ္လာတာေတြ ေတြ႕ရလို႔ သုေတသနကို ဆက္မလုပ္ဘဲ ရပ္တန္႔လိုက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသက္ႀကီးသူေတြ၊ ႏွလံုး နဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ အာ႐ံုေၾကာေရာဂါေတြ စံုလင္သူေတြကို ေသြးခ်ဳိသိပ္မခ်သင့္ပါဘူး။ ၃လစစ္တဲ့ ပ်မ္းမွ်ေသြးခ်ဳိ HbA1c ကို ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္မဟုတ္ဘဲ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္နားမွာ ထားရပါမယ္။
ၿခံဳၿပီးေျပာရရင္
ေသြးခ်ဳိျမင့္တာက တာ႐ွည္မွာ ေလျဖတ္ဖို႔ပိုမ်ားေစသလို ေသြးခ်ဳိခ်က္ခ်င္း ခ်လိုက္ရင္ ဒါမွမဟုတ္ အရမ္းထိေရာက္ေအာင္ ကုရင္လည္း ေလျဖတ္တာကို ပိုျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ေလျဖတ္ေနသူေတြကိုလည္း ေသြးခ်ဳိအရမ္းခ်ရင္လည္း ဆိုးက်ဳိးေတြ႐ွိတဲ့အေၾကာင္း ဆရာ၀န္နဲ႔ သူနာျပဳ ေတြသိဖို႔အေရးႀကီးသလို လူနာရဲ႕မိသားစုေတြကလည္း သိဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။
အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ဟာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ဆီးခ်ဳိေဆးေတြေရြးခ်ယ္ရာမွာလည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ ေသြးခ်ဳိမျမင့္ေအာင္ တားဆီး႐ံုပဲ တားတဲ့ေဆးေတြကိုဦးစားေပးၿပီး အရင္ဆံုးသံုးရပါမယ္။ ဥပမာ မက္ေဖာ္မင္၊ ဂလစ္ပ္တင္ အုပ္စု(DPP4 Inhibitors)၊ ဥပမာ Sitagliptin, Linagliptin နဲ႔ GLP-1 Agonists ဥပမာ Lyraglutide , Exenatide စတဲ့ေဆးေတြ .. Pioglitazone ပိုင္အိုဂလစ္တာဇုန္းနဲ႔ Acabose ေအကားဘို႔စ္ ဒါမွမဟုတ္ Voglibose ဗိုဂလီးဘို႔စ္ စတဲ့ေဆးေတြက ေသြးခ်ဳိအက်လြန္တာ အလြန္နည္းပါတယ္။ “SU” ဆလ္ဖြန္ႏိုင္းယူရီးယားေဆးေတြနဲ႔ အင္ဆူလင္ေတြကေတာ့ Hypoglycemic action ေၾကာင့္ ေသြးခ်ဳိကို ပံုမွန္(normal)ထက္ နိမ့္က်ေစႏိုင္လို႔ အထူးသတိျပဳရပါမယ္။ သက္ႀကီးရြယ္အိုနဲ႔၊ ေရာဂါမ်ဳိးစံုသူေတြမွာ “SU”ကိုဦးစားမေပးသင့္ဘဲ လိုအပ္လာမွ သံုးရပါမယ္။ သံုးဖို႔လိုလာရင္လည္း ေသြးခ်ဳိကို အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔လိုပါတယ္။ “SU” အုပ္စု ကိုသံုးရင္ Gliclazide (Diamicron MR )ကဲ့သို႔ေဆးမ်ဳိးကိုေရြးသင့္ပါတယ္။ ဒီေဆးကေတာ့ တျခား “SU”ေသြးခ်ဳိက်ေဆးေတြနဲ႔မတူဘဲ ေသြးခ်ဳိအက်လြန္တာ ပိုနည္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေသြးခ်ဳိကို အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္တာကို လစ္ဟင္းလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ Insulin အင္ဆူလင္ေဆးထိုးဖို႔လိုအပ္ရင္ အသက္ႀကီးရြယ္အိုနဲ႔ ေရာဂါစံုတဲ့သူေတြ ေလငန္းမွာျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားသူေတြမွာ အထူးသတိထားရပါမယ္။ ေစာင့္ၾကည့္မယ့္သူမရွိ၊ ေသြးခ်ဳိစစ္ေဆးႏိုင္ျခင္း မရွိတဲ့အေျခအေနေတြမွာ ခ်င့္ခ်ိန္ၫႊန္ၾကားရပါမယ္။ သံုးရရင္လည္း ခပ္ေဖာ့ေဖာ့သာ ေလွ်ာ့ခ်ရပါမယ္။တင္းၾကပ္စြာမေလွ်ာ့ရပါဘူး။ ဒါေတြကေတာ့ ေလငန္းနဲ႔ ေသြးခ်ဳိထိန္းသိမ္းျခင္းကို ပညာေပးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ပတ္ ဆက္လက္ဖတ္႐ႈပါရန္
See More
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါႏွင့္ ေလငန္းေရာဂါအေၾကာင္း(၁)
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါႏွင့္ ေလငန္းေရာဂါအေၾကာင္း(၂)
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါႏွင့္ ေလငန္းေရာဂါအေၾကာင္း(၄)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
