၊ ဇြန္ခုိင္ဦး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသုိလ္)
အသားျဖဴျဖဴ၊ အရပ္ျမင့္ျမင့္၊ ခႏၶာကိုယ္ျပည့္ျပည့္ႏွင့္ ေဖာ္ေရြလွပသူ ေဒၚစုစုၾကည္၏ ကင္ဆာကုသေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ အေတြ႕အႀကံဳကလည္း စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာေကာင္းလွသည္။
“အသက္ ၃၉ ႏွစ္အရြယ္ ၁၉၉၉ မွာ ညာဘက္မ်က္လုံး၀ါးၿပီး အနည္းငယ္ျပဴးလာပါတယ္။ CT ႐ုိက္တ့ဲအခါမွာ မ်က္လုံးအေနာက္ထဲမွာ အက်ိတ္တစ္ခုရွိတယ္လို႔သိရတယ္။ အဲဒီအက်ိတ္ကို မ်က္စိဆရာ၀န္ေတြက ဘာအက်ိတ္မွန္းမခြဲျခားႏိုင္ဘဲ အက်ိတ္သက္သာေအာင္ Prednisolone ေပးခ့ဲပါတယ္။ ပုံမွန္ MRI / CT မွန္မွန္႐ုိက္ေစာင့္ၾကည့္ခ့ဲပါတယ္” ဟု ေဒၚစုစုၾကည္က ကင္ဆာခရီးလမ္းအစကို ျပန္လည္ေျပာျပခဲ့သည္။
ဂ်ပန္ကုမၸဏီ(အစားအေသာက္) ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္လုပ္ကိုင္ေနသည့္ ေဒၚစုစုၾကည္သည္ ၂၀၀၇ ခုနွစ္ ၾသဂုတ္လ၊ အသက္ ၄၇ႏွစ္အရြယ္၌ Japan ႏိုင္ငံ Nagoya ရွိ Nagoya National Hospital တြင္ အသားစယူစစ္ေဆးခ့ဲရာ အေျဖက လင္ဖိုးမားအဆင့္ ၃(ဒုတိယေနရာ) NHL Secondary Grade III A to IV A ဟု ေတြ႕ရွိခ့ဲသည္။
“ပထမမူလအရင္းအျမစ္ရွိေသးတယ္လို႔ အေျဖထြက္ၿပီး သတိေပးခ့ဲပါတယ္။ ဂ်ပန္မွာပဲ PET scan ႐ုိက္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္ဘယ္ေနရာေတြမွာ ျပန္႔ႏွံ႔ေနလည္းၾကည့္ခ့ဲပါတယ္။ အဲဒီမွာ ကင္ဆာရဲ႕အရင္းအျမစ္ ပထမေနရာ ေပါင္ၿခံမွာ အက်ိတ္ေတြ႕ခဲ့ပါတယ္”ဟု ေဒၚစုစုၾကည္က ဆိုသည္။
ရန္ကုန္တြင္ ျပန္ရည္က်ိတ္ကင္ဆာ၏ အရင္းအျမစ္ ပထမေနရာ ေပါင္ၿခံကို ခြဲစိတ္ထုတ္ခဲ့ၿပီး၂၀၀၇ – ၂၀၀၈ ကာလမ်ားတြင္ ရန္ကုန္၌ပင္ ကင္ဆာေဆး (Rituzimab) ၆ ႀကိမ္သြင္းကုသခ့ဲေၾကာင္း၊ ထို႔ေနာက္ ၂၀၀၈ခုႏွစ္တြင္ စကၤာပူ NUH ေဆး႐ုံ၌ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုထံုးကို အႀကိမ္ ၃၀ခံယူခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ “ကင္ဆာေဆးသြင္းတ့ဲ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္မွာ ပါးစပ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္ ဓာတ္မတည့္မႈ (Allergy)ျဖစ္လို႔ ျပန္ကုသရပါတယ္။ ၿပီးေအာင္ ျပန္ဆက္သြင္းပါတယ္။ အစားအစာအေသာက္ မစားႏိုင္တာေတာ့ ျဖစ္ခဲ့တယ္။
တျခားအခက္အခဲေတာ့ ေထြေထြထူးထူးမရွိပါဘူး။ မိမိေရာဂါက ကင္ဆာဆိုတာမယုံဘဲ ေ၀ေ၀၀ါ၀ါးျဖစ္ပါတယ္။ တရားကိုေကာင္းေကာင္း မ႐ႈမွတ္ႏိုင္ခ့ဲပါဘူး။ ကင္ဆာေဆးသြင္းခ်ိန္မွာ အစာစားခ်င္စိတ္နည္းတာရယ္၊ ပါးစပ္မွာ ဘာအရသာမွမရွိလို႔ရယ္၊ ဆီးခ်ဳိေၾကာင့္ရယ္ အစားအေသာက္စားတာ နည္းပါးပါတယ္။ ဒါေပမ့ဲ သိသိသာသာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်သြားတာေတာ့ မရွိခ့ဲပါဘူး။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုထံုး (Radiation)ေပးတ့ဲ အခ်ိန္မွာေတာ့ သာမန္လူေကာင္းလိုပဲ စားေသာက္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္”ဟု ေဒၚစုစုၾကည္က ကင္ဆာေဆးသြင္းစဥ္ႏွင့္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ကုထံုးခံယူခ်ိန္ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရသည့္ အေတြ႕အႀကံဳမ်ား၊ အခက္အခဲမ်ားကို ေျပာျပခဲ့သည္။
ကင္ဆာေဆးသြင္းကုထံုးႏွင့္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုထံုးကို ေအာင္ျမင္စြာေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသည့္ ေဒၚစုစုၾကည္သည္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူအတြက္ သင့္ေတာ္ေသာ ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံအတိုင္း လိုက္နာခဲ့သူျဖစ္သည္။ “ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိတဲ့အတြက္ ကင္ဆာကုသၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ ဆီးခ်ဳိေဆးေသာက္ရပါတယ္၊ Insulin ထိုးရပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိတက္ေစတ့ဲအစာေတြနဲ႔ ခ်ဳိလြန္းတ့ဲအစာေတြေရွာင္ပါတယ္။ အစားအစာေရွာင္တာေတာ့ မရွိပါဘူး။ အာဟာရျဖည့္စြက္စာကို အထူးတလည္စားတာလည္းမရွိပါဘူး”ဟု ဆိုသည္။
ကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္တစ္ဦး ေဆးကုသမႈခံယူရာတြင္ ကာယကံရွင္လူနာ၏ စိတ္ဓာတ္ခြန္အား အေရးႀကီးသည့္အျပင္ မိသားစုေဆြမ်ဳိးမိတ္ေဆြအားလံုး၏ အားေပးကူညီေဖးမမႈကလည္း လြန္စြာ အေထာက္အပံ့ျပဳပါသည္။ အန္တီေဒၚစုစုၾကည္မွာ ကံေကာင္းစြာပင္ မိသားစုေဆြမ်ဳိးမိတ္ေဆြအားလံုး၏ ေႏြးေထြးေသာ ေမတၱာ၊ ေစတနာတို႔ကို ရရွိခဲ့သူျဖစ္သည္။
“အန္တီရဲ႕မိသားစုေရာ ေဆြမ်ဳိးေတြအားလုံးေရာ ေႏြးေႏြးေထြးေထြးဂ႐ုစိုက္ခ့ဲၾကပါတယ္။ လိုအပ္တာမွန္သမွ်ကိုလည္း ညီမ၀မ္းကြဲမိသားစုက ျဖည့္ဆည္းေပးတယ္။ ကင္ဆာေဆးသြင္းၿပီးရက္မွာ ဦးေလးတစ္ဦးရဲ႕ ၿမဳိ႕ျပင္သီးသန္႔ေနအိမ္မွာ နားေနခြင့္ရခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ မိတ္ေဆြေတြရဲ႕ အားေပးႏွစ္သိမ့္မႈရတဲ့အျပင္ ဆရာ၀န္ႀကီးေတြရဲ႕အႀကံဥာဏ္ေကာင္းေတြကို ရရွိခဲ့တဲ့အတြက္ အစစအရာရာ အဆင္ေျပပါတယ္။ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီး ကင္ဆာဌာနက တူမရဲ႕သူငယ္ခ်င္း ျဖည့္စြက္ကူညီမႈေတြနဲ႔ အားေပးမႈေတြက လိုေလးေသးမရွိျပည့္စုံအားျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္”ဟု ေဒၚစုစုၾကည္က ကင္ဆာကုသေအာင္ျမင္ျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ အားေပးကူညီခဲ့သူမ်ားအေၾကာင္းကို အမွတ္တရေျပာျပခဲ့သည္။
ဖခင္ျဖစ္သူက အစာေရမ်ဳိကင္ဆာႏွင့္ ဆံုးပါးခဲ့ေၾကာင္း ေဒၚစုစုၾကည္က ေျပာျပခဲ့ၿပီး သူကင္ဆာျဖစ္ခဲ့ျခင္းမွာ အလုပ္စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္းႏွင့္လည္း ဆက္ႏႊယ္မႈရွိႏိုင္ေၾကာင္း ဆိုသည္။ “ကင္ဆာ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္သလဲဆိုရင္ အလုပ္စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားခ့ဲတာလည္း ပါလိမ့္မယ္။ ျမတ္စြာဘုရား ဆိုဆုံးမတ့ဲ ကံစိတ္ဥတု အာဟာရမညီမွ်တာက ပိုမွန္မယ္လို႔ယုံၾကည္ပါတယ္” ေဒၚစုစုၾကည္က သူကင္ဆာကုသမႈ ခံယူစဥ္ကထက္ ယခုေခတ္တြင္ ကင္ဆာဌာနက ပိုၿပီး တိုးတက္ေကာင္းမြန္သန္႔ရွင္းလာသျဖင့္ ၀မ္းသာေက်နပ္မိေၾကာင္းဆိုသည္။
“အခုေခတ္၊ ဒီႏွစ္ကင္ဆာဌာနကိုေရာက္ေတာ့ အမ်ားႀကီးတိုးတက္ေကာင္းမြန္သန္႔ရွင္းလာလို႔ ၀မ္းသာအားရေက်နပ္မိပါတယ္။ လူနာေတြကေတာ့ မ်ားျပားလွေပမယ့္ အခုႏွစ္ပိုင္းေတြမွာ အလြန္ေကာင္းတ့ဲ ေဆး၀ါးေတြလည္း ရွိေနၿပီးျဖစ္လို႔ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ကုသပါလို႔ေျပာၾကားလိုပါတယ္”ဟု အျခား ကင္ဆာျဖစ္ေနသူတို႔အား ေဆးကုသမႈခံယူရန္ တိုက္တြန္းေျပာၾကားခဲ့သည္။ ကင္ဆာကုသေအာင္ျမင္ခဲ့သည္မွာ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာခဲ့ၿပီး ယခုအခါ အသက္ ၅၇ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္သည့္ ေဒၚစုစုၾကည္က အျခားကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္မ်ားသို႔ အားေပးစကားေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။
ကင္ဆာျဖစ္တယ္လို႔သိရွိရရင္ သုေတသန အခိုင္အမာမရွိတဲ့ ေဆးၿမီးတိုေတြ၊ မန္းမႈတ္တာေတြ၊ စုတ္ထိုးတာေတြနဲ႔ ကုသမႈကိုအားမေပးပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ ေၾကာ္ျငာအားေကာင္းတ့ဲ ကုသခြင့္ျပဳထားတ့ဲလက္မွတ္ FDA လက္မွတ္မရွိတ့ဲ ႏိုင္ငံျခားေဆး၀ါးေတြ၊ MLM ေဆးအေရာင္းေတြ၊ Enzymes ေဆးေတြ၊ ျဖည့္စြက္အစာေတြကို ေငြေၾကးေျမာက္မ်ားစြာ အကုန္က်ခံၿပီး ေသာက္သုံးတာေတြကိုအားမေပးပါ။ စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္ၾကပါ။
“ကင္ဆာျဖစ္တယ္လို႔ သိရွိရရင္ သုေတသန အခိုင္အမာမရွိတဲ့ ေဆးၿမီးတိုေတြ၊ မန္းမႈတ္တာေတြ၊ စုတ္ထိုးတာေတြနဲ႔ ကုသမႈကိုအားမေပးပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ ေၾကာ္ျငာအားေကာင္းတ့ဲ ကုသခြင့္ျပဳထားတ့ဲ လက္မွတ္ FDA လက္မွတ္မရွိတ့ဲ ႏိုင္ငံျခားေဆး၀ါးေတြ၊ MLM ေဆးအေရာင္းေတြ၊ Enzymes ေဆးေတြ၊ ျဖည့္စြက္အစာေတြကို ေငြေၾကးေျမာက္မ်ားစြာ အကုန္က်ခံၿပီး ေသာက္သုံးတာေတြကို အားမေပးပါ။
စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္ၾကပါ။ အထူးသျဖင့္ ၿမိဳ႕ႀကီးနဲ႔ေ၀းတ့ဲ အရပ္ေဒသက လူနာမ်ားနဲ႔ မိသားစုေတြဟာ ပတ္၀န္းက်င္က လူေတြေျပာစကားနဲ႔ နားေယာင္ၿပီးကုသလို႔ ေရာဂါလြန္ၿပီး တကယ္ကုသရမယ့္ေနရာကို အခ်ိန္လြန္မွေရာက္လာတာေတြ၊ အသက္ဆုံး႐ႈံးရတာေတြ ျမင္ေတြ႕ေနရလို႔စိတ္ထိခိုက္ရပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါအားလုံးကို ကုသေပးႏိုင္တ့ဲ စနစ္တက်သုေတသနျပဳလုပ္ၿပီးမွ ကုသေနတ့ဲ ကမာၻသူကမာၻသားအားလုံးကို ကုသခြင့္ျပဳထားတ့ဲလက္မွတ္ FDA ရွိတ့ဲ အေနာက္တိုင္းေဆးပညာကို ယုံၾကည္စြာနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ကုသမႈ ခံယူၾကပါလို႔ အႀကံေပးလိုပါတယ္။
စိတ္ဖိစီးမႈေလ်ာ့နည္းေအာင္ ေယာဂ၊ ထိုက္ခ်ိတို႔လို အေပ်ာ့စားေလ့က်င့္ခန္းေတြလုပ္တာ။ အသက္႐ွဴေလ့က်င့္ခန္းကို ျပဳလုပ္တာ၊ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆုံစကားေျပာတာ၊ လူမႈေရး အလုပ္တစ္ခုခု လုပ္တာေတြျပဳလုပ္ပါ။ တရားထိုင္ရင္ စိတ္ဖိစီးမႈ၊ အလိုမက်မႈနဲ႔ ေဒါသျဖစ္မႈေတြကို အေကာင္းဆုံးေသာ စိတ္ေျပာင္းလဲေစျခင္းနည္းလို႔ လက္ခံမိပါတယ္။ ျပဳလုပ္ၾကည့္ၾကပါ။ စိတ္ဖိစီးမႈေလ်ာ့နည္းတာဟာ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ကို ေကာင္းမြန္ေစၿပီး ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းဖို႔ အေထာက္ အကူျဖစ္ေစတယ္။
အခုေခတ္မွာ အလုပ္တာ၀န္ပိတာ၊ ကိစၥ၀ိစၥမ်ားတတ္တာမို႔လို႔ ဘယ္ေလာက္အလုပ္မ်ားမ်ား ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ ဆီးမွန္မွန္သြားေပးပါ။ ၀မ္းမွန္ေအာင္သတိထားၾကပါ။ အာဟာရျပည့္ေစမယ့္ သဘာ၀အစားအစာေတြကိုပဲစားဖို႔ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။
အခုေခတ္မွာ အလုပ္တာ၀န္ပိတာ ကိစၥ၀ိစၥမ်ားတတ္တာမို႔လို႔ ဘယ္ေလာက္အလုပ္မ်ားမ်ား ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ ဆီးမွန္မွန္သြားေပးပါ။ ၀မ္းမွန္ေအာင္ သတိထားၾကပါ။ အာဟာရျပည့္ေစမယ့္ သဘာ၀အစားအစာေတြကိုပဲစားဖို႔ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။ လူနာစိတ္ထဲမရွင္းတာ၊ သိလိုတာေတြကို စာရြက္တစ္ခုခုနဲ႔ေရးမွတ္ထားၿပီး မိမိျပသေနတ့ဲဆိုင္ရာ ဆရာ၀န္ကို တိုက္႐ုိက္တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးပါ။ ရက္ခ်ိန္းမွန္မွန္ ျပန္လည္ျပသဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။
အန္တီကလည္း တရားဘာ၀နာကို ဆက္လက္က်င့္ႀကံၿပီး ဘ၀ကိုေအးခ်မ္း႐ိုးရွင္းစြာနဲ႔ ဆက္လက္ျဖတ္သန္းေနပါတယ္။ ဘ၀တူကင္ဆာလူနာေတြကိုလည္း စိတ္ဓာတ္ခိုင္ခိုင္မာမာနဲ႔ ဆက္လက္ခ်ီတက္ၾကပါစို႔လို အားေပးလိုပါတယ္”ဟု ေဒၚစုစုၾကည္က အတုယူဖြယ္ရာ အက်င့္ေကာင္းမ်ားကို အႀကံျပဳ အားေပးမွ်ေ၀လိုက္ပါသည္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
