ပါေမာကၡဦးတင္၀င္း(မ်က္စိအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ေတြ႕ဆံုျခင္း
ေမး ။ မ်က္ခြံတြဲက်တဲ့ေရာဂါအေၾကာင္း သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ ။ မ်က္ခြံတြဲက်တဲ့ေရာဂါ (Myasthenia)က အဓိကေတာ့ ဆရာတို႔ မ်က္စိအထူးကုဆရာ၀န္ေတြနဲ႔လည္း ဆိုင္တယ္။ ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာ႐ံုေၾကာအထူးကု ဆရာ၀န္ေတြ (Neurologists)နဲ႔လည္း ဆိုင္တယ္။ Myastheniaျဖစ္ရင္ ေတြ႕ရတဲ့ လကၡဏာက မ်က္ခြံ ကက်က်လာပါတယ္။ ဒါကို Ptosis လို႔ ေခၚပါတယ္။ဒီလို မ်က္ခြံက်တာက အခ်ိန္အလိုက္ ေျပာင္းလဲမႈ (Diurnal Variation) ရွိပါတယ္။ ဆိုလိုတာက မ်က္ခြံက်တာက မ်က္စိေညာင္းရင္ ပိုျဖစ္တယ္။ မနက္ပိုင္းမွာ ဘာမွ မျဖစ္ေသးဘူး။ အလုပ္မ်ားရင္ မ်ားသလို မူတည္ၿပီး မ်က္ခြံက်တတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕လူေတြ က်ေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာကို ေတာက္ေလွ်ာက္ ထိုင္ႏွိပ္ရင္း၊ တီဗီအၾကည့္မ်ားရင္း မ်က္ခြံက ေညာင္းက်လာၿပီး တြဲက်လာတတ္ပါတယ္။
ေမး ။ ဘယ္လိုလူနာေတြဆိုရင္ မ်က္ခြံတြဲက်တဲ့ ေရာဂါ ျဖစ္ေနႏိုင္သလားလို႔ သတိထားသင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဆရာတို႔က ေမးလုိက္လို႔ မနက္ပိုင္းမွာ မ်က္စိက အေကာင္းပဲ၊ ညေနဘက္က်မွမ်က္ခြံက်တာ ပိုဆိုး လာတယ္လို႔ေျပာရင္ မ်က္ခြံက်ေရာဂါ (Myasthenia)မ်ားရွိေနသလားဆိတာကို သတိထားရပါတယ္။ မ်က္ခြံက်ေရာဂါဆိုတာ ၾကြက္သားကို ေထာက္ပံ့ေပးထားတာက နာ့ဗ္ေၾကာ(nerve)ရွိတယ္။ ၾကြက္သား နဲ႔ နာ့ဗ္ေၾကာၾကားမွာ Neuromuscular Junction ဆိုတာရွိတယ္။ အဲဒီ Junction မွာ ျပႆနာရွိရင္ ဒါမွမဟုတ္ မ်က္စိအလုပ္လုပ္တာၾကာလာရင္ ၾကြက္သားေတြက ေညာင္းလာၿပီး မ်က္ခြံကေညာင္းလာပါတယ္။ အဲဒီလို ေညာင္းလာတဲ့အခ်ိန္မွာ မ်က္ခြံက တြဲက်လာတတ္ပါတယ္။ ဒါကို မ်က္ခြံက်ေရာဂါလို႔ ေခၚတာပါ။ မ်က္ခြံမွာရွိတဲ့ ၾကြက္သားေတြမွာျဖစ္ရင္ မ်က္ခြံက်တတ္ပါတယ္။ မ်က္လံုးရဲ႕ အျပင္ဘက္ ၾကြက္သား (Extra-muscular Muscles) ေတြမွာ ျဖစ္ရင္ မ်က္လံုးက အဲဒီဘက္မွာ အလုပ္မလုပ္ဘူး။ ဒါဆိုရင္ မ်က္လံုးက အဲဒီဘက္ကို မေရြ႕ေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီအခါ လူတစ္ေယာက္ကို ၾကည့္ရင္ ပံုရိပ္ ႏွစ္ရိပ္ ေတြ႕တာတို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း မ်က္စိက ေစြသလိုလို ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ လူနာကို မ်က္စိမွိတ္ၿပီး အနားယူခိုင္းလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီလိုလုပ္ေပးလိုက္ရင္ သက္သာသြားတာလည္း ရွိပါတယ္။
ေမး ။ မ်က္ခြံတြဲက်ေရာဂါဆိုတာ ပိုၿပီး ေသခ်ာေအာင္ ဘယ္လို စမ္းသပ္နည္းေတြကို ျပဳလုပ္ေပးေလ့ရွိပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ တစ္ခါတေလက်ေတာ့ လူနာကို ေရခဲတံုးစမ္းသပ္ မႈ(Ice Test)လုပ္ခိုင္းၾကည့္ပါတယ္။ မ်က္စိကို မွိတ္ၿပီး မ်က္လံုးေပၚကို ေရခဲတံုး တင္ထားခိုင္းလိုက္ပါတယ္။ ၿပီးမွ မ်က္စိကို ျပန္ဖြင့္ခိုင္းလိုက္ပါတယ္။ မ်က္ခြံတြဲက်တာက သက္သာသြားတယ္ဆိုရင္ ဒါက မ်က္ခြံတြဲက်ေရာဂါဆိုတာကို မွန္းဆႏိုင္ပါတယ္။ ဒီထက္ပိုၿပီး တိက်တဲ့ ေဆးနဲ႔ စမ္းသပ္တဲ့ နည္းေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။
ေမး ။ မ်က္ခြံတြဲက်လူနာေတြက မ်က္စိအထူးကုဆရာ၀န္ေတြဆီကို လာျပတာမ်ားပါသလား ဆရာ။
ေျဖ ။ မ်က္ခြံက်ေရာဂါရွိတဲ့ လူနာေတြက ဆရာတို႔ဆီလည္းလာျပပါတယ္။ အာ႐ံုေၾကာအထူးကုေတြဆီလည္းသြားျပၾကပါတယ္။ ဆရာတို႔ဆီ ေရာက္ရင္ေတာ့ဆရာတို႔က လူနာကို အရင္ဆံုးစမ္းသပ္လိုက္ပါတယ္။ မ်က္ခြံတြဲက်ေရာဂါလို႔ ထင္ရင္ လႊဲေပးလိုက္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါက အာ႐ံုေၾကာ နဲ႔ဆိုင္ေပမယ့္ ျဖစ္ပံုက မ်က္စိနည္းနည္း ေစြသြားတာကို ကာယကံရွင္လူနာကမသိပါဘူး။ ေဘးကလူေတြက သိတာမ်ားလို႔ ေရာက္လာတာပါ။ လူနာေရာက္လာလို႔ ဆရာတို႔က History(ေရာဂါရာဇ၀င္) ေမးလိုက္ပါတယ္။ မနက္ပိုင္းမွာ မ်က္စိက ေကာင္းေနရာကေန ညေနပိုင္းေရာက္ရင္ မ်က္စိက ေညာင္းက်သြားတယ္ ဆိုရင္လိုအပ္တာေတြ စမ္းသပ္လိုက္ပါတယ္။ မ်က္ခြံတြဲက်ေရာဂါဆိုတာ ေသခ်ာရင္ ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာ႐ံုေၾကာဌာနကို လႊဲေပးလိုက္ပါတယ္။ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းက အာ႐ံုေၾကာနဲ႔ ဆိုင္တာ ျဖစ္ေနလို႔ပါ။
ေမး ။ မ်က္ခြံတြဲက်တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆရာတို႔အေနနဲ႔ အဓိက ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္မႈလုပ္ေပးပါသလဲဆရာ။
ေျဖ ။ မ်က္ခြံတြဲက်တာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဆရာတို႔က အဓိက ေရာဂါ ရွာေဖြတာပါပဲ။ ဥပမာေျပာရရင္ မ်က္စိ မႈန္တယ္ဆိုၿပီး ေရာက္လာတဲ့ လူနာကို စမ္းလိုက္လို႔ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါေၾကာင့္ မႈန္တာလို႔ သိရင္ ဆီးခ်ဳိ ေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္ဆီကို လႊဲေပးလိုက္သလိုမ်ဳိးပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဆီးခ်ဳိေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ Retinopathy ကိုေတာ့ ဆရာတို႔ ကုသမႈေပးပါတယ္။ ဒီလိုပဲ မ်က္ခြံတြဲက်တာကိုလည္း သက္ဆုိင္ရာအာ႐ံုေၾကာ အထူးကုကို လႊဲေပးလိုက္ပါတယ္။ မ်က္စိေစြတာတို႔ ဘာတို႔ကလည္း ယာယီပါပဲ။ မ်က္ခြံတြဲက်တာကို ကုသလိုက္ရင္ အလိုလို ျပန္ေကာင္းသြားပါတယ္။
ေမး ။ မ်က္ခြံတြဲက်တာ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးျဖစ္ရင္ ဘယ္လို ကုသမႈ ေပးႏိုင္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ေျပာစရာတစ္ခုရွိတာက အမ်ားအားျဖင့္ မ်က္ခြံတြဲက်ရင္ တစ္ဖက္တည္းျဖစ္ေပမယ့္
တစ္ခါတစ္ရံ ႏွစ္ဖက္စလံုး မ်က္ခြံတြဲက်တဲ့အေျခအေန (Bilateral Ptosis)ဆိုရင္ မနက္ပိုင္းမွာအေျခအေနေကာင္းေပမယ့္ ညေနပိုင္းမွာ မ်က္ခြံႏွစ္ဖက္စလံုးက်သြားပါတယ္။ တခ်ဳိ႕လူေတြမွာ အေတာ္ဆိုးဆိုးရြားရြားျဖစ္ တတ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ မိန္းကေလးေတြလွလည္း လွခ်င္တယ္။ မ်က္ခြံႏွစ္ဖက္စလံုးကလည္း တြဲက်ေနတယ္ဆိုရင္ေတာ့ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ရတတ္ပါတယ္၊
လွခ်င္တယ္ဆိုရင္ Levator Sling ဆိုတဲ့ ပစၥည္းကို မ်က္စိႏွစ္ဖက္စလံုးထည့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါမ်ဳိးက ဆရာတို႔လုပ္ခဲပါတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ မ်က္ခြံတြဲက်ေရာဂါက ေဆးေပးလိုက္ရင္ ၉၉ ရာခိုင္ႏႈန္းက တုန္႔ျပန္မႈ အားေကာင္းေနတာေၾကာင့္ပါ။ တခ်ဳိ႕ ကုမၸဏီ၀န္ထမ္းေတြကေတာ့ မ်က္ခြံတြဲက်ေနတာက လုပ္ငန္းခြင္မွာ မတင့္တယ္ဘူး၊ အစည္းအေ၀းလုပ္ေနတုန္း မ်က္ခြံတြဲက်ရင္ ငိုက္တယ္ လို႔ထင္ေနတယ္၊ အဲဒီေတာ့ ရာထူးတိုးဖို႔ ဘာညာ စဥ္းစားလာရတယ္ ထင္ပါတယ္။ အလုပ္အကိုင္အေပၚလည္း သိပ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္တယ္၊ အလွလည္း ပ်က္တယ္.. စသျဖင့္ ေျပာလာခဲ့ရင္ေတာ့ ရွားရွားပါးပါးအေျခအေနမ်ဳိးမွာ Levator Sling ကို ထည့္ေပးပါတယ္။ ဒါက ခြဲစိတ္ရမယ့္ အေျခအေနလည္း မဟုတ္တာေၾကာင့္ လူနာက အဆင္မေျပလို႔ ထည့္ေပးပါလို႔ ေတာင္းဆိုလြန္းမွသာ လုပ္ေပးပါတယ္။ ဒါက လုပ္ငန္းခြင္ အဆင္ေျပေအာင္ ယာယီ အခိုက္အတန္႔လုပ္ေပးလိုက္တဲ့ သေဘာမ်ဳိးပါ။ ဒီဟာထည့္ထားရင္းနဲ႔ အာ႐ံုေၾကာအထူးကု ဆရာ၀န္နဲ႔ ဆက္ျပၿပီး ေဆးေသာက္ရင္း မ်က္ခြံတြဲက်တဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ရတဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းကို ကုသရပါမယ္။
ေမး ။ မ်က္ခြံတြဲက်တဲ့ ေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ပညာေပးလိုတာရွိရင္ သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ ။ မ်က္ခြံတြဲက်တာက ေရာဂါအေျခအေနေပၚ မူတည္ၿပီး တခ်ဳိ႕လူနာေတြ ဆိုရင္ တစ္ညေနလံုး မ်က္ခြံတြဲက်ခ်င္က်ေနတတ္ပါတယ္။ အိပ္လိုက္မွ မ်က္ခြံေတြက အနားရၿပီး ျပန္လည္သက္သာသြားတတ္ပါ တယ္။ ဆရာတို႔ကေတာ့ ဒီလိုလူနာေတြကို အလုပ္မွာ တစ္နာရီေလာက္ၾကာတိုင္း အခ်ိန္ ငါးမိနစ္-ေျခာက္ မိနစ္ေလာက္ မ်က္စိမွိတ္ၿပီး မ်က္စိၾကြက္သားေတြကို အနားေပးဖို႔ အႀကံေပးေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူနာ အမ်ားစုက မ်က္စိကို ပံုမွန္နားေပးဖို႔ကို မလိုက္နာတတ္ၾကပါဘူး။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
