၊ ဇြန္ခိုင္ဦး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
ေကာ့ေသာင္းဇာတိျဖစ္ၿပီး ေကာ့ေသာင္းၿမိဳ႕တြင္ တာ၀န္က်သည့္ အထက္တန္းျပဆရာမ ေဒၚခင္ေမနီသည္ ေက်ာင္းတစ္ဖက္၊ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားက တစ္ဖက္ျဖင့္ စိတ္ပင္ပန္း၊ လူပင္ပန္းျဖစ္ကာညဘက္တြင္ စတင္၍ အိပ္မေပ်ာ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။
“ဆရာမက လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္တာမ်ားပါတယ္။ World Vision ၊ HIV Counselling ၊ မိခင္ႏွင့္ကေလး၊ အမ်ဳိးသမီးေရးရာတို႔လို လူမႈေရးအသင္းအဖြဲ႕ေတြမွာ ေစတနာ့၀န္ထမ္းအေနနဲ႔ လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြ အကုန္လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဆရာမက ညဘက္ဆို အိပ္မေပ်ာ္ဘူး၊ အသက္႐ွဴလို႔မ၀ဘူး၊ ဆရာ၀န္ျပေတာ့ ဆရာ၀န္ႀကီးက ညဘက္အိပ္ရင္ ေဘာ္လီခြၽတ္အိတ္ဖို႔ အႀကံေပးတယ္။ ဆရာမက ေဘာ္လီခါးျပည့္၀တ္ေတာ့ ေဘာ္လီခြၽတ္အိပ္ဆိုတာနဲ႔ အဲဒီလိုအိပ္ရင္း ဆရာမ ဘယ္ဘက္ရင္သားမွာ အက်ိတ္တစ္ခုကို စမ္းမိသြားတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ဆရာမက ေကာ့ေသာင္းက ဆရာ၀န္ဆီမွာ သြားျပပါတယ္။ ဆရာ၀န္က ရန္ကုန္မွာ သြားျပဖို႔ အႀကံေပးတယ္။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ၂၀၁၀ မဲေရြးခ်ယ္ပြဲေရာက္လာတဲ့အတြက္ ဆရာမက ၀င္ပါရျပန္ေရာ။ ၿပီးေတာ့ တျခားလူမႈေရးအလုပ္ေတြလည္း လုပ္ရတဲ့အတြက္ စိတ္ပင္ပန္းတာေတြက တအားမ်ားသြားပါတယ္။ အဲဒီအေတာအတြင္း အက်ိတ္ကလည္း နာလာပါတယ္”ဟု ဆရာမေဒၚခင္ေမနီက ကင္ဆာခရီးလမ္း အစကို ျပန္လည္ေျပာျပခဲ့သည္။
ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးသြားခ်ိန္တြင္ ေဒၚခင္ေမနီသည္ ၁၂-၁၁-၂၀၁၀ ရက္ေန႔၌ ေကာ့ေသာင္းေဆး႐ံုသို႔သြားျပရာ ေဒါက္တာသန္းထြန္းလင္းက ခ်က္ခ်င္းေဆး႐ံုတက္ၿပီး ရင္သားအက်ိတ္ကို ခြဲခိုင္းခဲ့ေၾကာင္း၊ ရင္သားအက်ိတ္ကို အသားစယူစစ္ေဆးခဲ့ရာ ကင္ဆာအဆင့္ (၃)ျဖစ္ေနၿပီဟု သိခဲ့ရသည္။
ကင္ဆာဟုသိလိုက္သည့္အခါ ေ၀ဒနာရွင္အမ်ားစုမွာ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ျခင္း၊ ၀မ္းနည္းျခင္း၊ စိတ္ထိခိုက္ျခင္းတို႔ကို ခံစားရေလ့ရွိေသာ္လည္း ဆရာမေဒၚခင္ေမနီကမူ သူျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ လူမႈေရးလုပ္ငန္း မ်ားေၾကာင့္ စိတ္ခြန္အား ရွိေနခဲ့သည္။
“ဆရာမက လူမႈေရးအသင္းအဖြဲ႕ေတြမွာ ေစတနာ့၀န္ထမ္းအေနနဲ႔ လုပ္ေတာ့ သားအိမ္ကင္ဆာ သမားေတြကိုလည္း အားေပးဖူးတယ္၊ HIV/AIDS ေ၀ဒနာရွင္ေတြကိုလည္းအားေပးဖူးတယ္ . . ဒီေတာ့အေတြ႕အႀကံဳေတြက မ်ားေနတာေၾကာင့္ ဒီေလာက္ႀကီး ပင္ပင္ပန္းပန္းမခံစားရပါဘူး။
သူမ်ားေတြ ခံစားရတာကို အမ်ားႀကီးႀကံဳဖူး၊ ေတြ႕ဖူးေနေတာ့ ကိုယ့္အလွည့္မွာ ဒီေလာက္ႀကီးမခံစားရေတာ့ဘူး။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရရင္ ေသမယ္ဆိုလည္း ကိစၥမရွိဘူး။ ကိုယ္လုပ္ခဲ့တဲ့ ကုသိုလ္ေတြကအမ်ားႀကီးပဲေလ။ ၿပီးေတာ့ ေဆးကုဖို႔လည္းပိုက္ဆံရွိတဲ့အတြက္ ဒီေလာက္ႀကီး စိတ္မပင္ပန္းပါဘူး”
ေမာင္ႏွမကိုးေယာက္တြင္ အႀကီးဆံုး၊ အၿမဲတမ္း ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳေနသူ ဆရာမ ေဒၚခင္ေမနီသည္ ရန္ကုန္သို႔တစ္ေယာက္တည္း သြားေရာက္ၿပီး သူငယ္ခ်င္းေနအိမ္၌တည္းခိုကာ ဗဟိုစည္ေဆး႐ံုသို႔ သြားေရာက္ကုသမႈခံယူခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
“၂၀၁၀ ဒီဇင္ဘာ ၂၁ရက္ေန႔မွာ ရန္ကုန္ေရာက္ေအာင္သြားၿပီး ၂၁ ရက္ေန႔မွာ ဗဟိုစည္ေဆး႐ံုက ကင္ဆာအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာေဒၚ႐ႈမြန္နဲ႔ သြားျပပါတယ္။ အဲဒီမွာ ေနာက္ထပ္ သံုးမ်ဳိးေဆးစစ္ခိုင္းတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကင္ဆာေဆးတစ္ႀကိမ္ စသြင္းရမယ္လို႔ ေျပာတာနဲ႔ ၂၂ ရက္ေန႔မွာ စသြင္းလိုက္ပါတယ္။
ခြဲစိတ္ရမယ္ဆိုေတာ့ “ဆရာမ အသက္က ၄၈ ႏွစ္ရွိေနၿပီ။ အိမ္ေထာင္ျပဳေတာ့မွာလည္း မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ အစ္မတစ္ေယာက္လို အႀကံေပးရရင္ ရင္သားတစ္ဖက္လံုးကိုသာ ျဖတ္လိုက္ပါ”ဆိုတဲ့ ေကာ့ေသာင္းက ဆရာ၀န္ ေဒါက္တာသန္းထြန္းလင္း ရဲ႕ အႀကံေပးစကားအတိုင္းအႀကံေပးခ်က္အတိုင္း ၃၀-၁၂-၂၀၁၀ ရက္ေန႔မွာ ေဒါက္တာဦးရဲျမင့္နဲ႔ ဘယ္ဘက္ရင္သားတစ္ဖက္လံုးကို ျဖတ္လိုက္တယ္”ဟု ဆရာမေဒၚခင္ေမနီက ေျပာျပခဲ့သည္။
၁၄-၁-၂၀၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ ကင္ဆာေဆးသြင္းကုထံုးကို ေကာ့ေသာင္းေဆး႐ံု၊ ၄-၂-၂၀၁၁ႏွင့္ ၅ -၂-၂၀၁၇ ရက္ေန႔တို႔တြင္ တတိယအႀကိမ္ ကင္ဆာေဆးသြင္းကုထံုးကို ဗဟုိစည္ေဆး႐ံု၊ ၂၅-၂-၂၀၁၁ ႏွင့္၂၆-၂-၂၀၁၁ ရက္ ေန႔တို႔တြင္ စတုတၳအႀကိမ္ ကင္ဆာေဆးသြင္းကုထံုးကို ဗဟိုစည္ေဆး႐ံု၊ ၁၈-၃-၂၀၁၁ႏွင့္ ၁၉-၃-၂၀၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ပဥၥမအႀကိမ္ ကင္ဆာေဆးသြင္း ကုထံုးကို ဗဟိုစည္ေဆး႐ံုႏွင့္ ၂၂-၄-၂၀၁၁ႏွင့္ ၂၃-၄-၂၀၁၁ ရက္ေန႔တို႔တြင္ ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္ ကင္ဆာေဆးသြင္းကုထံုးကို ဗဟိုစည္ေဆး႐ံုတို႔တြင္ ခံယူခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
“ကင္ဆာေဆးသြင္းေတာ့လည္း ေဟမိုဂလိုဘင္ ျပည့္ေနေအာင္ ငွက္သိုက္ေသာက္ပါတယ္။ငွက္သိုက္က်ေတာ့ အစစ္ ၁၀သား၀ယ္ၿပီး ေရေႏြးထဲ နည္းနည္း၊ နည္းနည္းစိမ္ၿပီး စစ္ေသာက္တယ္။ အိပ္ေရး၀ေအာင္အိပ္ပါတယ္။ မအိပ္ခ်င္ဘူး၊ မစားခ်င္ဘူးဆိုရင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ျပန္ေျပာလိုက္တယ္။
“အိပ္ရာထဲပက္လက္၊ ပက္လက္ေနမလား၊ ေကာင္းေကာင္းစားမလား”စားမွအားရွိမွာေလ။ ဒီလိုနဲ႔ အားတင္းၿပီးစားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကင္ဆာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္ေတြဖတ္တယ္။ ဒီစာအုပ္ေတြထဲကအတိုင္း စားေသာက္ေနထိုင္တယ္။ အန္တာ၊ ၀မ္းသြားတာျဖစ္တယ္။ ခြဲတဲ့အခ်ိန္ပဲ ေမာ္လၿမိဳင္က ေမာင္ေလးကိုေခၚၿပီး ေစာင့္ခိုင္းလိုက္တာ၊ က်န္တဲ့ အခ်ိန္ေတြေတာ့တစ္ေယာက္တည္းပဲ။ ကင္ဆာေဆးသြင္းၿပီး ၿမိဳ႕ထဲက သူငယ္ခ်င္းအိမ္ကို တစ္ေယာက္တည္း လမ္းေလွ်ာက္ျပန္တာ။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ မ်ားမ်ားစားတယ္၊ ၾကက္႐ိုးကိုစြပ္ျပဳတ္ျပဳတ္ေသာက္တယ္”ဟု ကင္ဆာေဆးသြင္းစဥ္ စားေသာက္ခဲ့ပံုကို ျပန္လည္ေျပာျပခဲ့သည္။
“ကင္ဆာေဆး ေျခာက္ႀကိမ္သြင္းၿပီးခ်ိန္မွာ သံုးလတစ္ႀကိမ္ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပန္ျပရတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ၂၀၁၅ မွာ ဆရာမ ခါးနာလာတယ္။ ဆရာ၀န္ကို ဖုန္းဆက္ၿပီး ေျပာျပေတာ့ ခ်က္ခ်င္းလာျပခိုင္းတယ္။အဲဒါနဲ႔ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီးမွာ အဏုျမဴေရာင္ျခည္ ႐ိုက္လိုက္ေတာ့လည္း အကုန္လံုးေကာင္းပါတယ္။
၂၀၁၆မွာေခါင္းကိုက္တယ္။ ဒါနဲ႔ေဆးေသာက္ေပမယ့္ မသက္သာဘူး။ ဦးေႏွာက္ဓာတ္မွန္႐ိုက္ ၾကည့္ေတာ့လည္း ပံုမွန္ပဲ။
“အင္တာနက္တအားမသံုးနဲ႔၊ ဖုန္းတအားမသံုး နဲ႔”လို႔ ဆရာ၀န္က မွာလိုက္တယ္။
အခုဆို ရင္သားတစ္ဖက္ျဖတ္ၿပီးတာ ခုနစ္ႏွစ္ရွိၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ရာသီဥတုအေျပာင္းအလဲဆိုရင္ဆရာမ ဂ႐ုစိုက္ရတယ္။ မိုးရြာရင္ အျပင္ထြက္လို႔ မရဘူး။ မိုးေရထိတာနဲ႔ ေနမေကာင္းျဖစ္တယ္။ ငွက္သိုက္ ကိုအၿမဲတမ္းေသာက္တယ္”ဟု ဆရာမေဒၚခင္ေမနီ က ရင္သားကင္ဆာကုသၿပီး ေနာက္ပိုင္းအေျခအေနကို ေျပာျပခဲ့သည္။
ယခုအခါ အသက္ ၅၅ ႏွစ္အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္သည့္ ဆရာမေဒၚခင္ေမနီက ကင္ဆာျဖစ္ခဲ့ရျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ မ်ဳိး႐ိုးမရွိေသာ္လည္း စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္းေၾကာင့္ဟု ထင္ျမင္ထားသည္။
“ဆရာမက ကင္ဆာမ်ဳိး႐ိုးလည္းမရွိဘူး။ ဒါေပမဲ့ အခုခ်ိန္ထိ ကေလးေတြကို စိတ္တိုင္းမက်လို႔ ေအာ္လိုက္ရင္ ထမင္းေတြ ဘာေတြ မစားႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ေျပာရရင္ စိတ္ပင္ပန္းလြန္းအားႀကီးလို႔ ျဖစ္တယ္ ထင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက မလိုင္လို အဆီမ်ားတဲ့ ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ ႀကိဳက္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္လည္း ပါမယ္ထင္တယ္”
ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ၿပီးေနာက္ ေက်ာင္းဆရာမဘ၀မွ အၿငိမ္းစားယူခဲ့ေသာ ေဒၚခင္ေမနီသည္ ယခုအခါ ေနအိမ္၌ပင္ မူႀကိဳေက်ာင္းေလး ဖြင့္ထားေၾကာင္းႏွင့္ ေကာ့ေသာင္းၿမိဳ႕က အျခားကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္မ်ားကိုလည္း မိမိအေတြ႕အႀကံဳကို အေျခခံ၍ လမ္းၫႊန္အားေပးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနေၾကာင္း သိရသည္။
“အခုေနာက္ပိုင္းေက်ာင္းက ဆရာမေတြ သားအိမ္ကင္ဆာဘာညာျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ဆရာမကအားေပးတယ္။ အလုပ္ေတြ မထြက္လိုက္နဲ႔ဆိုၿပီး တားတယ္။ ဆရာမတုန္းကထြက္မိသြားတယ္ေလ။ ဆရာမ ကင္ဆာျဖစ္ေတာ့ နည္းနည္း စိတ္ဓာတ္က်သလို ျဖစ္ေပမယ့္ ကိုယ့္မွာ ပိုက္ဆံရွိတယ္၊ ေဆးကုႏိုင္တယ္လို႔ေတြးလိုက္တယ္။ တခ်ဳိ႕လူေတြဆိုရင္ ေဆးကုခ်င္တာေတာင္ ေငြမရွိလို႔မကုႏိုင္ဘူးေလ။ ဒီနည္းနဲ႔စိတ္ကို ျပင္ဆင္ထားလိုက္တယ္။ ဆရာမအေတြ႕အႀကံဳကို အေျခခံၿပီး တျခားသူေတြကို ဘယ္လိုကု၊ ဘယ္လိုစားစသျဖင့္ ေကာင္းေကာင္း အႀကံေပးျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးကုၿပီးရင္လည္း အဆီမ်ားတဲ့ ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းဆင္ျခင္ရမယ္၊ အခ်ဳိမႈန္႔ကို လံုး၀မစားနဲ႔ဆိုၿပီး ေျပာျပျဖစ္ပါတယ္”
ကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္မ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ရင္သားကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္မ်ားႏွင့္ အျခားသူမ်ားအား-
“ရင္သားမွာ အက်ိတ္ရွိေနရင္ မေပါ့ပါနဲ႔။ ကင္ဆာအားလံုးထဲမွာ ရင္သားကင္ဆာတစ္ခုပဲ ႀကိဳသိရင္ ေကာင္းေကာင္းကုသေပ်ာက္ကင္းပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေတြက ကင္ဆာဆိုေသမွာပဲလို႔ ေျပာၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။
ကင္ဆာျဖစ္လာရင္ကုရမွာပါ။ တခ်ဳိ႕ေတြက အားငယ္တယ္၊ စိတ္ဓာတ္က်တယ္ စသျဖင့္ ထိုင္စိတ္ညစ္ေနတတ္ၾကတယ္။ ဆရာမကေတာ့ “ကိုယ့္သားသမီးမ်က္ႏွာၾကည့္ၿပီး အသက္ရွင္ေအာင္ေနမယ္ဆိုတဲ့ စိတ္နဲ႔ အစာကို စားပါ၊ ကင္ဆာဆဲလ္ကို အစာနဲ႔ပဲ တိုက္ရတာ၊ ကင္ဆာ ေဆးသြင္းတဲ့အခ်ိန္ဆိုရင္ အစားအေသာက္ကိုမ်ားမ်ားစားရမယ္”လို႔ အႀကံေပးျဖစ္ပါတယ္။
က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာခ်င္တာက အစားအေသာက္ဆိုရင္ ဆင္ျခင္ၿပီးစားပါ၊ မိန္းကေလးေတြ အေပါ့အပါးသြားရင္လည္း ဆပ္ျပာနဲ႔ အမ်ားႀကီး မေဆးရဘူး၊ ၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ရင္သား၊ ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္မွာ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ရင္၊ အလံုးအက်ိတ္ေပၚရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ သြားျပပါ။ မရွက္ပါနဲ႔လို႔ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္”ဟု ဆရာမေဒၚခင္ေမနီက အႀကံေပးစကားမ်ား ေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။
(မွတ္ခ်က္။ ။ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ဆရာမေဒၚခင္ေမနီ၏ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
