ေဒါက္တာေက်ာ္စြာဦး (တာ၀န္ခံဆရာ၀န္၊ ေရာင္ျခည္သစ္ကုသုိလ္ျဖစ္ေဆးခန္း)
ေမး. အိမ္ေတြမွာရွိတတ္တဲ့ ၾကြက္ေတြကေန လက္ပတိုစပိုင္႐ိုးစစ္ဆိုတဲ့ ေရာဂါကူးစက္ခံရႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ရွင္းျပေပးပါလား ဆရာ။
ေျဖ. အိမ္ေတြမွာရွိတတ္တဲ့ ၾကြက္ေတြေၾကာင့္သာမက လယ္ထဲမွာရွိတဲ့ ႏြား၊ ကြၽဲစတဲ့ တိရစာၦန္ေတြကေနလည္း Leptospirosis ေရာဂါကို ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေမြးျမဴေရးလုပ္သူေတြ၊ လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္လုပ္သူေတြက ဒီေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းပိုမ်ားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၾကြက္ေသးကေန ဒီေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ လက္ပတိုစပိုင္ရားပိုး (Leptospira) ကူးစက္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားပါတယ္။ တိရစာၦန္မွာ ဒီလက္ပ္တိုစပိုင္႐ိုးစစ္ပိုးရွိေနရင္ အဲဒီတိရစာၦန္ကို ထိေတြ႕မိတဲ့အခါ ကိုယ့္မွာ ကူးစက္ႏိုင္ေျခရွိပါတယ္။ ဥပမာ ေရထဲမွာ ဒီလက္ပ္တိုစပိုင္႐ိုးစစ္ပိုးက ရွိေနတယ္။ အဲဒီေရထဲကို ကိုယ္ကျဖတ္ကူးသြားတယ္ဆိုရင္ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။
ပိုး၀င္သြားၿပီဆိုရင္ အစပိုင္းမွာ တုပ္ေကြးလကၡဏာေတြနဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္ပဲဆိုေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ အသားေတြ ၀ါလာတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုအသား၀ါလာရင္ ဂ႐ုစိုက္ရပါမယ္။ မကုသရင္ ကိုယ္ခႏၶာအတြင္းပိုင္း ေက်ာက္ကပ္ေတြအထိ ထိခိုက္ပ်က္စီးၿပီးေတာ့ အသက္ဆံုး႐ႈံးႏိုင္ေျခရွိပါတယ္။
ေမး. လက္ပတိုစပိုင္း႐ိုးစစ္ေရာဂါရရင္ ဘယ္လိုေရာဂါလကၡဏာေတြကို ခံစားရတတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. သာမန္တုပ္ေကြးလကၡဏာေတြလိုပဲ ေခါင္းေတြကိုက္တယ္၊ ဖ်ားတယ္၊ တစ္ကိုယ္လံုး ကိုက္ခဲေနတယ္၊ အဲဒီကတစ္ဆင့္ ပိုဆိုးလာၿပီး ေသခ်ာကုသမႈ မခံယူဘူးဆိုရင္ အသက္အႏၲရာယ္ေတာင္ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ပိုး၀င္သြားၿပီဆိုရင္ အစပိုင္းမွာ တုပ္ေကြးလကၡဏာေတြနဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္ပဲဆိုေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ အသားေတြ၀ါလာတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုအသား၀ါလာရင္ ဂ႐ုစိုက္ရပါမယ္။ မကုသရင္ ကိုယ္ခႏၶာအတြင္းပိုင္း ေက်ာက္ကပ္ေတြအထိ ထိခိုက္ပ်က္စီးၿပီးေတာ့ အသက္ဆံုး႐ႈံးႏိုင္ေျခရွိပါတယ္။
ေမး. လက္ပတိုစပိုင္႐ိုးစစ္ေရာဂါက အျဖစ္မ်ားပါသလားဆရာ။
ေျဖ. ဒါက ေပါ့ဆလို႔မရတဲ့ ေရာဂါပဲျဖစ္ပါတယ္။ အျဖစ္မ်ားတဲ့ အထဲမွာေတာ့ မပါပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဂ႐ုစိုက္ရမယ့္ ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- လူနာတစ္ေယာက္က ဖ်ားတယ္၊ တစ္ကိုယ္လံုးကိုက္ခဲနာက်င္ေနတယ္၊ အသားေတြ ၀ါလာတယ္ . . ဆိုရင္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမယ့္ ေရာဂါတစ္ခုအေနနဲ႔ ပါ၀င္ပါတယ္။
ေမး. လက္ပတိုစပိုင္႐ိုးစစ္ပိုးေၾကာင့္ ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. လက္ပတိုစပိုင္႐ိုးစစ္ပိုး၀င္တဲ့ ေရာဂါျဖစ္ႏုိင္ေျခရွိတဲ့ လူအမ်ားစုက စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သူေတြ၊ ေရဆိုးထဲမွာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနရသူေတြျဖစ္တာေၾကာင့္ စနစ္တက် အကာအကြယ္ယူဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ေရထဲဆင္းရေတာ့မယ္ဆိုရင္ ဘြတ္ဖိနပ္အရွည္စီးၿပီး အလုပ္လုပ္ဖို႔ လိုပါတယ္။
ေမး. တခ်ဳိ႕စားေသာက္ဆိုင္ေတြ၊ အိမ္ေတြမွာရွိတတ္တဲ့ ၾကြက္ေတြကေနေရာ လက္ပ္တိုစပိုင္႐ိုးစစ္ေရာဂါ ကူးစက္တတ္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. ၾကြက္၊ ႏြား၊ ကြၽဲ စတာေတြရဲ႕ ဆီးကိုထိမိမွ၊ သူတို႔ဆီးပါတဲ့ေရထဲကို ကူးခတ္မိမွကူးတာပါ။ အထူးသျဖင့္ ေတာင္သူလယ္သမားေတြ၊ လယ္ယာလုပ္ငန္းလုပ္သူေတြက ကူးစက္ႏိုင္ေျခမ်ားပါတယ္။ သူတို႔ေတြ လက္ပ္တိုစပိုင္႐ိုးစစ္ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ လိုအပ္တဲ့ကာကြယ္မႈေတြျဖစ္တဲ့ ဖိနပ္အရွည္စီးတာ၊ လက္အိတ္၀တ္တာတို႔ လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ စားေသာက္ဆိုင္ေတြမွာ ၾကြက္ေတြဘာေတြရွိရင္ စားေသာက္ဆိုင္က ၾကြက္ေသးေတြကိုထိမိလို႔ ပိုး၀င္တဲ့အခါျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ အလြန္ရွားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေမြးျမဴေရး၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ေနတဲ့ လယ္သမားေတြက လုပ္ငန္းခြင္ကာကြယ္မႈေတြ လုပ္ရပါမယ္။
ေမး. လက္ပ္တိုစပိုင္႐ိုးစစ္ေရာဂါနဲ႔ လြဲမွားတတ္တဲ့ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြရွိရင္ သိပါရေစဆရာ။
ေျဖ. ဖ်ားတယ္၊ အသား၀ါတယ္ဆိုေတာ့ အသည္းေရာင္အသား၀ါေရာဂါ၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ စတာေတြနဲ႔ လြဲမွားတတ္ပါတယ္။ ဖ်ားတယ္၊ အသား၀ါတယ္ဆိုရင္ ျဖစ္ႏုိင္ေျခမ်ားတဲ့ တျခားေရာဂါေတြကို စဥ္းစားၿပီး ဒါက ေနာက္ဆံုးအဆင့္မွာ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမယ့္ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး. လက္ပ္တိုစပိုင္႐ိုးစစ္ေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ထပ္မံပညာေပးလိုတာရွိရင္ ေျပာျပေပးပါဆရာ။
ေျဖ. ၾကြက္၊ ႏြား၊ ကြၽဲစတာေတြရဲ႕ ဆီးကိုထိမိရင္၊ သူတို႔ဆီးပါတဲ့ေရထဲကို သြားလာရတဲ့အခါ အေရျပားနဲ႔ ထိေတြ႕မိရင္ လက္ပ္တိုစပိုင္႐ိုးစစ္ေရာဂါ ကူးစက္ခံရႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေမြးျမဴေရးနဲ႔ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့အခါမွာ တစ္ကိုယ္ေရကာကြယ္မႈေတြကို ျပဳလုပ္ေပးဖို႔ ပညာေပးလိုပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
