ဇြန္ခိုင္ဦး (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
“ဆီးေအာင့္တယ္ ေမေမ”
ေက်ာင္းက ျပန္ေရာက္ေရာက္ခ်င္း အေမာတေကာေျပးလာၿပီး အိမ္သာထဲအတင္း၀င္ကာ ျပန္ထြက္လာသည့္ သမီးေလး ႏွင္းေဖြးက မ်က္ႏွာ႐ႈံ႕မဲ့လ်က္ေျပာသည္။
“ေက်ာင္းမွာ ဆီးမသြားခဲ့ဘူးလားသမီး”
“မသြားခ်င္ဘူး ေမေမ၊ ေက်ာင္းက အိမ္သာကညစ္ပတ္ၿပီး နံေစာ္ေနလို႔ မသြားခ်င္ဘူး”
တကယ္ေတာ့ သမီးေလးႏွင္းေဖြးက အလြန္အမင္းအသန္႔ႀကိဳက္သူ၊ ဇီဇာေၾကာင္သူမဟုတ္။ သို႔ရာတြင္ ေန႔စဥ္လိုလို ေက်ာင္းမွအိမ္ျပန္လာလွ်င္ ဆီးေအာင့္သလိုျဖစ္ေနတတ္သည္။
“သမီးတို႔ေက်ာင္းမွာ အိမ္သာကို သန္႔႐ွင္းေရးလုပ္မယ့္သူ မ႐ွိဘူးလား”ဟု ေမးၾကည့္ေတာ့-
“မုန္႔ေစ်းတန္းဘက္မွာပဲ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ၾကတယ္ေမေမ”
ႏွင္းေဖြး အခုလို တစ္ေန႔လံုး ေက်ာင္းမွာ ဆီးမသြားဘဲ ေအာင့္ထားသည္ကို မိခင္ျဖစ္သူ မႏွင္းပြင့္ စိတ္ညစ္လွသည္။ ေနာက္ႏွစ္က်လွ်င္ သားေလးကို မူႀကိဳထားရေတာ့မည္။ ဘယ္ေက်ာင္းထားရမလဲဟု မေမစိုး စံုစမ္းၾကည့္ရင္း ပုဂၢလိကေက်ာင္းအပ္ရမလား၊ အစိုးရေက်ာင္းအပ္ရမလား တြက္ခ်က္ၾကည့္ေတာ့ အစိုးရေက်ာင္းက စရိတ္အကုန္အက် သက္သာတာေတာ့မွန္သည္။ သို႔ရာတြင္ အိမ္သာကိစၥ။ အစိုးရေက်ာင္းအခ်ဳိ႕ အိမ္သာညစ္ပတ္ေၾကာင္း သူၾကားဖူးသျဖင့္ သားေလးကို မထားခ်င္။ ညစ္ပတ္သည့္ အိမ္သာေၾကာင့္ ကေလးက်န္းမာေရး ထိခိုက္မည္ကို စိုးရိမ္မိသည္ေလ။
ေက်ာင္းမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ရာ အခ်ဳိ႕ေက်ာင္းမ်ား၏ အိမ္သာသန္႔ရွင္းေရး အားနည္းလွသည္ကိုေတြ႕ရသျဖင့္ ထိုအေၾကာင္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေရာင္ျခည္သစ္ကုသိုလ္ျဖစ္ေဆးခန္း တာ၀န္ခံ ေဒါက္တာေက်ာ္စြာဦးအား ေမးျမန္းၾကည့္ခဲ့ရာ-
“အဓိကကေတာ့ ေက်ာင္းေတြမွာ ေလ့လာၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ ေက်ာင္းေစာင့္နဲ႔၀န္ထမ္းတခ်ဳိ႕ လိုအပ္ေနတာလည္း ေတြ႕ရသလို အဲဒီ၀န္ထမ္းတခ်ဳိ႕ရဲ႕စြမ္းရည္၊ အလုပ္လုပ္ႏိုင္စြမ္းနဲ႔ စိတ္ေနစိတ္ထားပိုင္းေတြ အားနည္းတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ မလုပ္၊ မ႐ႈပ္၊ မျပဳတ္နဲ႔ ေနခဲ့ၾကေတာ့ ေက်ာင္းအိမ္သာသန္႔ရွင္းေရးကို အေလးထားၿပီး မလုပ္ၾကဘူး။
ေနာက္တစ္ခ်က္က ေက်ာင္းသားေတြဘက္ကို ေျပာရမယ္ဆိုရင္ စည္းကမ္းမရွိဘဲနဲ႔ အိမ္သာကိုပိတ္ဆို႔ေအာင္လုပ္တာ၊ အထူးသျဖင့္ ေယာက်္ားေလးအိမ္သာေတြဆိုရင္ အိမ္သာအသစ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ဖ်က္ဆီးပစ္တာတို႔ လုပ္တတ္တယ္။ တခ်ဳိ႕ကေလးေတြက တစ္ခုခုဆိုရင္ အရြဲ႕တိုက္တတ္၊ ဆန္႔က်င္တတ္တဲ့အက်င့္က ရွိေနတတ္တယ္။
ေနာက္တစ္ခုက အစိုးရပိုင္းအေနနဲ႔ေျပာရရင္ ဘတ္ဂ်တ္ပိုင္းမွာ ခ်ေပးေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ေက်ာင္းေတြမွာ အိမ္သာေဆာက္တဲ့အခါ အရင္က ျဖစ္သလိုလုပ္သြားတာေလးေတြလည္းရွိတယ္။ အစိုးရဘတ္ဂ်က္မွာကလည္း ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းမႈ (Maintainance)အတြက္ စရိတ္ကမပါဘဲ ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ ေက်ာင္းေဆာက္ဖို႔ ဘတ္ဂ်က္ခ်ေပးလိုက္ေပမယ့္ ေက်ာင္းၿပိဳတာ၊ ပ်က္တာေတြအတြက္ ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းဖို႔ စရိတ္မပါသလိုျဖစ္ေနတယ္။
မိဘ-ဆရာအသင္း/ေက်ာင္းအက်ဳိးေဆာင္အဖြဲ႕ရဲ႕ အသက္၀င္မႈေပၚမွာလည္း မူတည္ေနပါတယ္။ မိဘ-ဆရာအသင္းက အစည္းအေ၀းေလာက္ပဲတက္၊ ဆုေပးပြဲပဲတက္ၿပီး လုပ္ႏိုင္စြမ္းအားနည္းတာလည္းပါတယ္။ လွဴတဲ့မိဘေတြကလည္း လွဴၾကပါတယ္။ လုပ္ႏိုင္တဲ့ေက်ာင္းေတြလည္း တကယ္လုပ္ႏိုင္ေပမယ့္ မလုပ္ႏိုင္တဲ့ စာသင္ေက်ာင္းေတြက မ်ားတယ္။
ေက်ာင္းမ်က္ႏွာစာတင္မက ေက်ာင္းအိမ္သာပါ သန္႔ရွင္းေနေစဖို႔ ေက်ာင္း၀န္ထမ္း၊ ေက်ာင္းသား၊ မိဘ-ဆရာအသင္း/ေက်ာင္းအက်ဳိးေဆာင္အဖြဲ႕နဲ႔ အစိုးရပိုင္းစတဲ့ ေဒါက္တိုင္ေလးရပ္က ညီညီၫြတ္ၫြတ္နဲ႔ ၀ိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္”ဟု သူ၏အျမင္ကို ေျပာျပခဲ့သည္။ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္း အနာကင္းေ၀းေစရန္ အစာသန္႔၊ ေရသန္႔၊ လက္သန္႔၊ အိမ္သာသန္႔ဆိုၿပီး သန္႔ေလးသန္႔ပညာရပ္သည္ အေရးႀကီးလွသျဖင့္ ငယ္စဥ္ကတည္းက ေက်ာင္းစာသင္ခန္းမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းသင္ေပးရေလ့ရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ ယခုလိုေက်ာင္းအိမ္သာအခ်ဳိ႕ ညစ္ပတ္ေနသည့္အေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ကေလးမ်ားတြင္ ေနာက္ဆက္တြဲ က်န္းမာေရးအႏၲရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။
“ေက်ာင္းေနအရြယ္ကေလးေတြဆိုတာ အမ်ားအားျဖင့္ ေက်ာင္းမွာပဲ အခ်ိန္ကုန္ဆံုးရတာမ်ားပါတယ္။ ဒီေတာ့ သန္႔ေလးသန္႔က အင္မတန္အေရးႀကီးပါတယ္။ လက္သန္႔ရွင္းေရးမေကာင္းရင္ အဓိကေၾကာက္ရတာက ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေရာဂါပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ အိမ္သာသန္႔ရွင္းေရးမေကာင္းရင္လည္း ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေရာဂါ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
အိမ္သာမသန္႔ရွင္းတဲ့အတြက္ ယင္ေကာင္ေတြနားၿပီး ယင္ေကာင္ကတစ္ဆင့္ ေရာဂါပုိးေတြသယ္လာတယ္။ ယင္ဟာ မစင္ထဲမွာေပါက္၊ မစင္မွာနားၿပီး လူေတြစားမယ့္အစာေပၚမွာ ကပ္နားတဲ့အခါ အဲဒီအစာစားမိတဲ့ ကေလးရဲ႕ အူလမ္းေၾကာင္းထဲကို ေရာဂါပုိးေတြေရာက္ၿပီး ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေရာဂါ ျဖစ္ေစပါတယ္။ တစ္ေန႔လံုး ဆီးမသြားဘဲေနရင္ . . .
အိမ္သာမသန္႔ရွင္းတဲ့အတြက္ ယင္ေကာင္ေတြနားၿပီး ယင္ေကာင္ကတစ္ဆင့္ ေရာဂါပုိးေတြသယ္လာတယ္။ ယင္ဟာ မစင္ထဲမွာေပါက္၊ မစင္မွာနားၿပီး လူေတြစားမယ့္ အစာေပၚမွာ ကပ္နားတဲ့အခါ အဲဒီအစာစားမိတဲ့ ကေလးရဲ႕အူလမ္းေၾကာင္းထဲကို ေရာဂါပုိးေတြေရာက္ၿပီး ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေရာဂါျဖစ္ေစပါတယ္။ တစ္ေန႔လံုးဆီးမသြားဘဲေနရင္ ကေလးေတြမွာ ဆီးေအာင့္ေ၀ဒနာေတြ ျဖစ္တတ္တယ္၊ တစ္ေန႔လံုး ၀မ္းမသြားဘဲေနရင္ ၀မ္းခ်ဳပ္တာျဖစ္တတ္ပါတယ္”ဟု အိမ္သာမသန္႔ရွင္းျခင္းေၾကာင့္ ကေလးမ်ားတြင္ ျဖစ္တတ္သည့္ ေနာက္ဆက္တြဲက်န္းမာေရးျပႆနာကို ေဒါက္တာေက်ာ္စြာဦးက ေထာက္ျပခဲ့သည္။ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ယင္လံုအိမ္သာရွိရန္ အေရးႀကီးသည့္အျပင္ ထိုအိမ္သာအၿမဲသန္႔ရွင္းၿပီး ပ်က္စီးမႈမရွိေစရန္ ေက်ာင္းသားေဟာင္းမ်ား၊ မိဘမ်ား၊ ဆရာမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းတက္ေနဆဲ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူအားလံုး ၀ိုင္း၀န္းႀကိဳးပမ္းၾကရန္ အေရးႀကီးကို ဆရာက ယခုလိုေထာက္ျပေဆြးေႏြးခဲ့သည္။
“ေက်ာင္းကေနေအာင္သြားတဲ့သူေတြက ကမကထလုပ္ၿပီး ကုိယ့္ေက်ာင္းကို ျပန္ပံ့ပိုးေပးတာမ်ဳိးလုပ္ရင္လည္း မဆိုးဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက မိဘေတြကလည္း ပူးေပါင္းပါ၀င္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ေပးတာမ်ဳိး လုပ္ေပးသင့္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ရဲ႕ တိုးတက္ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ မိဘ-ဆရာ-ေက်ာင္းသား ေဒါက္တိုင္သံုးရပ္စလံုး ဟန္ခ်က္ညီညီသြားမွအဆင္ေျပမွာပါ။ မိဘျပည္သူေတြကလည္း ငါတို႔သားသမီးေလးေတြတက္တဲ့ေက်ာင္းမွာ ငါတို႔လည္းတတ္ႏိုင္သမွ် ပါ၀င္ၾကမယ္ဆိုတဲ့ အေတြးေလးေတြ ပါ၀င္လာရင္ေကာင္းတာေပါ့။
ကိုရီးယားကားေတြထဲမွာၾကည့္လိုက္ရင္ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေတြကလည္း ေက်ာင္းတြင္း လႈပ္ရွားမႈလုပ္တာကို ေတြ႕ရတယ္။ ကေလးေတြရဲ႕ စိတ္ထဲမွာလည္း ငါတို႔တက္တဲ့ အိမ္သာသန္႔ရွင္းေအာင္ ငါတို႔လည္း ၀ိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတဲ့အသိေလး ငယ္ငယ္ကတည္းက ေမြးျမဴထားေပးရင္ ေကာင္းမလားလို႔ ကြၽန္ေတာ္ေတြးမိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕မိဘေတြက်ေတာ့ အိမ္သာေဆးခိုင္းရင္ ငါ့သားသမီးကို ႏွိပ္ကြပ္တာလားလို႔ ထင္ၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ အိမ္သာဆိုတာ ကိုယ့္အခန္းထက္ကို ပိုသန္႔ရမယ့္ေနရာပါ။ အိမ္တစ္အိမ္ကို ၀င္လိုက္လို႔ အိမ္သန္႔ရွင္းမႈ ရွိ၊ မရွိ အိမ္သာနဲ႔ပဲ ဆံုးျဖတ္လို႔ရပါတယ္။ မိဘ-ဆရာေတြကလည္း သားသမီးေတြကို အိမ္သာသန္႔ရွင္းေရးအေၾကာင္း အေလးထားေျပာျပၿပီး ၀ိုင္း၀န္းကူညီၾကဖို႔ ပညာေပးႏိုင္ရင္ေကာင္းပါတယ္။ ကေလးဘ၀ကတည္းက ေသခ်ာေလ့က်င့္ ပ်ဳိးေထာင္ေပးလိုက္ရင္ အမႈိက္ဆို ပစ္ရမွာေတာင္ ရွက္သြားတယ္။
အစိုးရအေနနဲ႔လည္း ပညာေရးဘတ္ဂ်က္ေတြကို တိုးသင့္သေလာက္ တိုးေနပါတယ္။ အဲဒီအခါ ေက်ာင္းေဆာင္ေတြေဆာက္လို႔ တင္ဒါေခၚတဲ့အခါ ဆီးသီးဗန္းေမွာက္သလိုမဟုတ္ဘဲ တကယ္ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ႏိုင္တဲ့သူေတြကိုေပးႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြဘက္က ေျပာရရင္ တခ်ဳိ႕ေက်ာင္းသားေလးေတြက ေက်ာင္းပစၥည္းေတြကို ဖ်က္ဆီးခ်င္စိတ္ရွိေနရင္ အဲဒီစိတ္ဓာတ္ေလးေတြကို မိဘ-ဆရာပူးေပါင္းၿပီး ငယ္ငယ္ကတည္းက ျပဳျပင္ေပးေစခ်င္ပါတယ္။ မိဘ-ဆရာ အသင္း/ေက်ာင္းအက်ဳိးေဆာင္အဖြဲ႕ဆိုတာ နာမည္ခံ႐ံုမဟုတ္ဘဲ တကယ္လိုအပ္ေနတဲ့ ေနရာေတြမွာ တကယ္အဆင္ေျပထိေရာက္ေအာင္ လူအား၊ ေငြအား၊ ပညာအားနဲ႔ ပိုၿပီး ပူးေပါင္းပါ၀င္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဆရာ၊ ဆရာမေတြကလည္း ေက်ာင္းသားေတြကို ေက်ာင္းပရ၀ုဏ္သန္႔ရွင္းေရး၊ အိမ္သာသန္႔ရွင္းေရးအတြက္ အမိန္႔ေပးခိုင္းတာထက္စာရင္ ပံုတိုပတ္စေလးေတြနဲ႔ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ခ်င္လာေအာင္ အားေပးလႈံ႔ေဆာ္ေပးႏုိင္ရင္ ေကာင္းပါတယ္”ဟု ေဒါက္တာေက်ာ္စြာဦးက ဆိုသည္။
ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ားအတြက္ အိမ္တြင္ေနသည့္အခ်ိန္နည္းတူ ေက်ာင္းတြင္ေနသည့္အခ်ိန္ကလည္း မ်ားျပားေနရာ စာသင္ေက်ာင္းသည္ မ်က္ႏွာစာသန္႔ရွင္းေရးေကာင္းမြန္႐ံုႏွင့္မၿပီး၊ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူတို႔အတြက္ ဖြင့္လွစ္ထားေသာ မုန္႔ေစ်းတန္းကလည္း က်န္းမာေရးႏွင့္ညီၫြတ္ေသာ မုန္႔ပဲသေရစာမ်ားကိုသာ ေရာင္းခ်ရန္ လိုအပ္လွေပသည္။ ထို႔နည္းတူ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားမ်ား အသံုးျပဳေသာ ေက်ာင္းအိမ္သာတို႔သည္လည္း ေရအလံုအေလာက္၊ လက္ေဆးဆပ္ျပာအလံုအေလာက္ရွိၿပီး သန္႔ရွင္းသပ္ရပ္ေနမွသာ က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္ေသာ အနာဂတ္ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းမ်ားကို ေမြးထုတ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ျဖစ္ပါ၍ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား၊ မိဘအုပ္ထိန္းသူမ်ား၊ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမမ်ားကလည္း ေက်ာင္းပတ္၀န္းက်င္တစ္ခုလံုး သန္႔ရွင္းေစရန္ အေလးထားသင့္ပါေၾကာင္း တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္လိုက္ရပါသည္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
