Healthy Life Ad
Life Style

ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၇) ေဘလံုးလား၊ စိတ္က်ေရာဂါလား

ေဒါက္တာအုန္းေက်ာ္(စိတ္က်န္းမာေရးအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး – အၿငိမ္းစား)

အေရွ႕တီေမာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရစ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္အခ်ိန္ကာလျဖစ္ပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံရွိ ပရဟိတစိတ္က်န္းမာေရးအဖြဲ႕တစ္ခုနဲ႔ လုပ္အားေပး စိတ္က်န္းမာေရးဆရာ၀န္အျဖစ္ စာေရးသူ လိုက္ပါသြားတယ္။ စာေရးသူနဲ႔အတူ လူနာလိုက္လံ စစ္ေဆးတဲ့ တီေမာႏိုင္ငံသားသူနာျပဳေတြကို အခါ အခြင့္ႀကံဳသလို ပညာေပးရပါတယ္။ စိတၱဇစိတ္က် ေရာဂါ(Psychotic Depression)အေၾကာင္း ပညာေပးေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့အေတြ႕အႀကံဳကို ”ရွင္းျပပါဆရာ” ေဆာင္းပါးစဥ္အျဖစ္ ေဖာ္ျပလိုပါတယ္။
_ _ _
တီေမာႏိုင္ငံ ၿမိဳ႕ေလးတစ္ၿမိဳ႕မွာ အသက္ ၅၀ ေက်ာ္အရြယ္ အိမ္ေထာင္ရွင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေဒၚမာရီယာကို စစ္ေဆးစမ္းသပ္ရပါတယ္။ ေဒၚမာရီယာ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္ေနတာ ၆ လေက်ာ္ၿပီလို႔ သိရတယ္။ ေလနာဗိုက္နာတာက စတင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အစားအေသာက္ပ်က္တယ္၊ ေန႔လယ္ေန႔ခင္းမွာအိပ္ၿပီး ညဘက္မွာ အိပ္လိုက္၊ ႏိုးလိုက္ ျဖစ္တတ္တယ္။ လူက တျဖည္းျဖည္း ပိန္ခ်ဳံးလာတယ္။ ေန႔စဥ္အိမ္မႈကိစၥေတြကို ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ခြန္အားမရွိသလိုပဲလို႔ ေဒၚမာရီယာရဲ႕ ခင္ပြန္းက ေျပာပါတယ္။
အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ အရြယ္မွာ ခႏၶာကိုယ္ေရာဂါလကၡဏာေတြ ေပၚေပါက္လာရင္ စိတ္ေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္သလို ကိုယ္ခႏၶာေရာဂါတစ္ခုခုေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ကို စာေရးသူကေမးျမန္းပါတယ္။

“ေဒၚမာရီယာရဲ႕ ကိုယ္ခႏၶာက်န္းမာေရးကို စစ္ေဆးၿပီးၿပီလား”

အနားမွာ ထိုင္ေနတဲ့ သမီးႀကီးက တာတြန္းဘာသာစကားနဲ႔ ေျဖပါတယ္။ စာေရးသူနဲ႔ အတူ လိုက္ပါလာတဲ့ သူနာျပဳဆရာမ အက္စ္တာက စကားျပန္လုပ္တယ္။

“လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္လေလာက္က ေဒၚမာရီယာကို ဒီလီၿမိဳ႕ေတာ္ေဆး႐ံုမွာ ေဆးစစ္ဖူးပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ ေရာဂါ ဘာမွမရွိဘူးလို႔ သမားေတာ္ႀကီးက ေျပာတယ္။ စိတ္က်န္းမာေရး ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသစစ္ေဆး ၾကည့္ဖို႔ အႀကံေပးတယ္တဲ့”
အက္စ္တာကတစ္ဆင့္ ေဒၚမာရီယာရဲ႕ စိတ္ေရာဂါ အေျခအေနကို စာေရးသူ ဆက္လက္စစ္ေဆးပါတယ္။ ေဒၚမာရီယာ ဘယ္လို ခံစားရသလဲဆိုတာကို အက္စ္ကာ ဘာသာျပန္ေပးပါတယ္။
“မာရီယာက ေျပာတယ္ ဆရာ။ သူ႔၀မ္းဗုိက္ထဲ မွာ ေဘလံုးရွိေနတယ္တဲ့။ ဒါေၾကာင့္ သူအစားအေသာက္ ပ်က္တာတဲ့။ ေဘလံုးက ပိတ္ေနလို႔ ၀မ္းမသြားႏိုင္တာလို႔လည္း ေျပာတယ္”

ေဒၚမာရီယာ ေတြးေတာခံစားေနရတာကို ပိုမိုသိရွိဖို႔အတြက္ စာေရးသူက ေမးပါတယ္။

“၀မ္းဗိုက္ထဲမွာ ေဘလံုးရွိတယ္လို႔ သူ ဘာေၾကာင့္ ေျပာတာလဲ၊ အမွန္တကယ္ ယံုၾကည္ေနသလား”

အက္စ္တာက ေဒၚမာရီယာနဲ႔ စကားလက္ဆင့္ကမ္းၿပီး စာေရးသူကို ရွင္းျပပါတယ္။

“သူ႔၀မ္းဗိုက္ထဲမွာ ေက်ာက္ခဲတံုး ၀င္ေနသလို ေလးေတးေတး ခံစားရတယ္တဲ့။ အစာစားလိုက္ရင္ အစာေတြက အထက္လည္းမတက္၊ ေအာက္လည္းမဆင္းသလို ခံစားရတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ သူ႔၀မ္းဗိုက္ထဲမွာေဘလံုးရွိတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္တာတဲ့”

“ေဆး႐ံုေပၚမွာ ဆရာ၀န္ႀကီးေတြက စမ္းသပ္စစ္ေဆးၿပီးၿပီပဲ၊ ေဒၚမာရီယာရဲ႕ ၀မ္းဗိုက္ထဲမွာ ဘာေရာဂါမွမရွိဘူးလို႔ မွတ္ခ်က္ခ်ထားတယ္ မဟုတ္လား”လို႔ စာေရးသူက အက္စ္တာကတစ္ဆင့္ ေဖ်ာင္းဖ်ခိုင္းေပမယ့္ အက္စ္တာက ေျဖပါတယ္။

“ဆရာနဲ႔မျပခင္ကတည္းက ကြၽန္မတို႔ အဲဒီလို ရွင္းျပဖူးပါတယ္။ ေဒၚမာရီယာက လက္မခံႏိုင္ဘူး။ သူ႔စိတ္ထဲမွာ စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ယံုၾကည္ေနပံုရတယ္”

စာေရးသူ အနည္းငယ္စဥ္းစားၿပီး အက္စ္တာကို ရွင္းျပပါတယ္။

“ေဒၚမာရီယာ ခံစားေနရတဲ့လကၡဏာက “ယံုၾကည္မႈမွားယြင္းျခင္း”တစ္မ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္မွာ ေရာဂါတစ္ခုခု ရွိေနတယ္လို႔ စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ယံုၾကည္ေနရင္ “ေရာဂါေၾကာင့္ၾကအယူမွားလကၡဏာ” (Hypochondriacal Delusion)လို႔ေခၚပါတယ္”

အက္စ္တာက ၾကားျဖတ္ေမးတယ္။“အဲဒီလကၡဏာက ဘယ္လိုစိတ္ေရာဂါမ်ဳိးမွာ ရရွိတတ္သလဲ ဆရာ”

စာေရးသူရဲ႕ ထင္ျမင္ခ်က္ကို ေျပာျပပါတယ္။

“အသက္ႀကီးမွ စတင္ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ စိတၱဇ ေရာဂါ ျဖစ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ပထမဦးဆံုးစဥ္းစားမိတာက “စိတၱဇစိတ္က်ေရာဂါ” ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚမာရီယာမွာ တျခားစိတ္က်ေရာဂါလကၡဏာေတြ ရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးေမးျမန္းၾကည့္ပါ”

အက္စ္တာက ေဒၚမာရီယာကို အခ်ိန္ယူၿပီး စမ္းသပ္စစ္ေဆးပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး စာေရးသူအတြက္ စကားျပန္လုပ္ပါတယ္။

“ညဘက္မွာ အိပ္ေရးပ်က္တာ၊ ပိန္ခ်ဳံးလာတာ၊ စိတ္ေရာခႏၶာပါ ေႏွးေကြးေလးလံလာတာေတြ ရွိပါတယ္။ အိမ္မႈကိစၥမွာလည္း အရင္ကလို မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘူးတဲ့။ စိတ္ညစ္ေနတာ၊ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ ကင္းမဲ့သလို ခံစားရတာရွိသလားလို႔ ေမးေတာ့ “မရွိဘူး”လို႔ တံုးတိတိအေျဖေပးတယ္ ဆရာ။ စိတ္က်ေရာဂါျဖစ္ရင္ စိတ္ညစ္တဲ့ ခံစားရမႈ ရွိရမယ္ မဟုတ္လား”
အက္စ္တာရဲ႕ ေမးခြန္းဟာ ေမးသင့္ေမးထိုက္တဲ့ ေမးခြန္းျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိတၱဇစိတ္က်ေရာဂါမွာ ေတြ႕ရွိရတဲ့ ထူးျခားတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာကို စာေရးသူ ရွင္းျပပါတယ္။
“မွန္ပါတယ္ အက္စ္တာ၊ စိတ္ညစ္တာ၊ စိတ္ရႊင္ပ်မႈ မရွိတာ စတဲ့ လကၡဏာေတြကို စိတ္က်ေရာဂါရွိသူတိုင္းလိုလိုမွာ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စိတၱဇစိတ္က်ေရာဂါမွာ စိတ္ခံစားမႈ ေလ်ာ့နည္းလာတယ္၊ စိတ္ခံစားႏိုင္မႈတံုးလာတယ္လို႔ ဆိုရမယ္။ စိတ္ညစ္တဲ့ ခံစားမႈကိုေတာင္ မခံစားႏိုင္တဲ့ အေျခအေနအထိ ေရာက္ရွိလာႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္

ေဒၚမာရီယာက “ကြၽန္မစိတ္ညစ္ေနပါတယ္”၊ “စိတ္သာယာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ မရွိပါဘူး”စသျဖင့္ ေျပာမွာ မဟုတ္ဘူး။ သူ ခံစားေနရတဲ့ “စိတ္ညစ္ျခင္း”က လူတိုင္း ခံစားဖူးတဲ့ စိတ္ညစ္ျခင္းနဲ႔ မတူဘူး။ သူ ခံစားေနရတာက ၀မ္းဗိုက္ထဲမွာ မေဖာ္ျပႏိုင္တဲ့ နာက်င္မႈသာ ျဖစ္လိမ့္မယ္။ အရပ္သံုး စကားလံုး ေ၀ါဟာရနဲ႔ ေျပာျပဖို႔ ခက္ခဲတဲ့ စိတ္ေသာကေရာက္ျခင္းတစ္မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ၀မ္းဗိုက္ထဲမွာ ေဘလံုးရွိေနတယ္လို႔ အလြယ္တကူ ၿငီးတြားတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ တစ္ခု ေမးစရာရွိပါတယ္။ ေဘလံုးေရာဂါ ဘယ္လိုရရွိလာတယ္ဆိုတာ ေဒၚမာရီယာ ေျပာဖူးလား”
အက္စ္တာက တာတြန္းဘာသာစကားနဲ႔ ေမးျမန္းေပးပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ေဘးမွာထိုင္ၿပီး နားေထာင္ေနၾကတဲ့ အိမ္သားေတြကလည္း ပါ၀င္ေဆြးေႏြးလာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ သူတို႔ အျပန္အလွန္ ေျပာဆိုၿပီး စကားဆံုးတဲ့အခါ အက္စ္တာက စာေရးသူကို လွည့္ၾကည့္ၿပီး ရွင္းျပပါတယ္။
“ရပ္ကြက္ထဲမွာ ရန္ၿငႇိဳးရွိတဲ့ အမ်ဳိးသမီး တစ္ဦးက ေအာက္လမ္းပေရာဂဆရာနဲ႔ ေပါင္းၿပီး ျပဳစားတာ ခံရလို႔ ျဖစ္တာတဲ့။ တစ္နည္းနည္းနဲ႔ “အပင္း” ထည့္လိုက္လို႔ ေဘလံုးျဖစ္ေနတာလို႔ ေျပာပါတယ္။ ေဆြမ်ဳိးေတြကလည္း စုန္းျပဳစားတာ ခံရလို႔ ေဒၚမာရီယာ ဒီလိုျဖစ္ရတယ္ဆိုတာကို ယံုၾကည္ၾကတယ္ ဆရာ။ ဒါေၾကာင့္ အထက္လမ္းေဆးဆရာေတြနဲ႔ ကုသဖူးတယ္တဲ့”
အဲဒီလိုရွင္းျပၿပီး အက္စ္တာက ေမးခြန္းတစ္ခု နဲ႔ အဆံုးသတ္ေျပာတယ္။ “ေဘးပတ္၀န္းက်င္က လူေတြပါ ယံုၾကည္ေနေတာ့ ေဒၚမာရီယာေျပာတာကို “ယံုၾကည္မႈမွားယြင္းတဲ့ေရာဂါလကၡဏာ”လို႔ ေျပာလို႔ရပါ့မလား ဆရာ”

အက္စ္တာရဲ႕ ေမးခြန္းက ပညာသားပါပါတယ္။

“ေမးသင့္ ေမးထိုက္တဲ့ ေမးခြန္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥမွာ ႏွစ္ပိုင္းခြဲၿပီး စဥ္းစားဖို႔ လိုပါတယ္။ စုန္းျပဳစားတယ္ဆိုတာ ရွိတယ္။ စုန္းျပဳစားတာ ခံရရင္ ေရာဂါရရွိႏုိင္တယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆက ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈေပၚ မူတည္တဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ယံုၾကည္လို႔ ေဒၚမာရီယာမွာ စိတ္ေရာဂါ ရွိတယ္လို႔ မေျပာသင့္တာ မွန္ပါတယ္။
ဒုတိယပိုင္းကေတာ့ အဲဒီယံုၾကည္ခ်က္နဲ႔အညီ ေရာဂါတစ္ခုခုကိုခံစားလာရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စုန္းျပဳစားတာ ရွိတယ္ဆိုတာကို ယံုၾကည္ေန႐ံုသာမကဘဲ စုန္းျပဳစားခံရလို႔ ၀မ္းဗိုက္ထဲမွာ ေဘလံုးရွိေနၿပီလို႔ ေဒၚမာရီယာ စြဲစြဲၿမဲၿမဲယံုၾကည္ေနပါတယ္။ ေရာဂါလကၡဏာေတြခံစားေနရတယ္၊ စိတ္ထဲမွာ မခံရပ္ႏိုင္ ေအာင္နာက်င္ေနတယ္။ အဲဒီအပိုင္းက စိတ္ေရာဂါရွိလို႔ျဖစ္ပြားလာတာပါ။ ေရာဂါေၾကာင့္ၾကအယူမွား လကၡဏာက ႐ိုးရာယံုၾကည္ခ်က္နဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေပၚလာတာပါ။ ႐ိုးရာအယူအဆကို လက္မခံေတာ့တဲ့ လူနာေတြ ေရာဂါေၾကာင့္ၾကအယူမွားလကၡဏာရရွိလာရင္ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ အက်ိတ္လံုးရွိေနတယ္၊ အူကင္ဆာျဖစ္ေနတယ္ စသျဖင့္ ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို ေဒၚမာရီယာနဲ႔ အိမ္သားေတြ နားလည္ေအာင္ ေျပာျပေပးပါ”
အက္စ္တာက စာေရးသူေျပာခိုင္းတာကို လက္ဟန္ေျခဟန္နဲ႔ ရွင္းလင္းေျပာၾကားပါတယ္။ အိမ္သား ေတြအားလံုးကနားလည္သေဘာေပါက္သလို ေခါင္းညိတ္ၾကပါတယ္။ ေဒၚမာရီယာကေတာ့ မတုန္မလႈပ္ နဲ႔ၾကမ္းျပင္ကို စိုက္ၾကည့္ေနပါတယ္။

အက္စ္တာက “သူတို႔ နားလည္ပါတယ္တဲ့ ဆရာ”ဆိုၿပီး သတင္းပို႔ပါတယ္။

“ဒီလိုဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္ အႀကံေပးခ်င္တယ္။ ေဒၚမာရီယာကို စိတၱဇစိတ္က်ေရာဂါရွင္လို ကုသမႈ ေပးမယ္။ ဒီေရာဂါအတြက္ အေကာင္းဆံုးကုထံုးကေတာ့ ”အီးစီတီ”(ECT)လွ်ပ္စစ္ကုထံုးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလီၿမိဳ႕ေတာ္ေဆး႐ံုမွာ “အီးစီတီ”စက္ မရွိေသးပါဘူး။ ဒီေတာ့ စိတ္က်ေရာဂါကုသေဆးနဲ႔ စတင္ကုသေပးမယ္။ ေဆးအခ်ိန္အတြယ္ကို တျဖည္းျဖည္းတိုးေပးရမယ္။ ေဆးအာနိသင္ျပရင္ ရက္သတၱပတ္ေလးပတ္အတြင္း သိသိသာသာ သက္သာလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ ခႏၶာကိုယ္က်န္းမာေရး ယိုယြင္းမလာေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ေပးပါ။ ေရာဂါဒဏ္ကို မခံခ်င္လို႔ ကိုယ့္အသက္ကို ကိုယ္ရန္ရွာသြားတတ္တာလည္းရွိပါတယ္။ သတိနဲ႔ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ေနဖို႔လိုပါတယ္”

စာေရးသူေျပာတာကို အက္စ္တာက စကားျပန္ေပးပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အက္စ္တာက ေမးတယ္။“ေဆးအာနိသင္မတိုးရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ ဆရာ”

“အီးစီတီကုသမႈ ခံယူႏိုင္ဖို႔ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ ဒါ၀င္ၿမိဳ႕ေဆး႐ံုကို ပို႔ေပးဖို႔ စီစဥ္ၾကည့္ပါမယ္”လို႔ စာေရးသူ မတင္မက် ေျဖလိုက္ပါတယ္။

See More

ရွင္းျပပါဆရာ . . .(၁)

ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၂)

ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၃) ‘မီးေနသည္ စိတ္က်ေရာဂါႏွင့္ မီးေနသည္ စိတၱဇေရာဂါ’

ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၄) “ေဆးရပ္ခ်င္ၿပီ”

ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၅) “ အိပ္ေဆးစြဲျခင္းအေၾကာင္း”

ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၆) စိတ္ေရာဂါက ကူးစက္တတ္သလား”

ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၈) ဆိုးသြမ္းလူငယ္ အပိုင္း(၁)”

ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၈) ဆိုးသြမ္းလူငယ္ အပိုင္း(၂)”

ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၉) မွတ္ဥာဏ္ပ်က္ျပားျခင္းအေၾကာင္း အပိုင္း(၁)”

ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၁၀) မွတ္ဥာဏ္ပ်က္ျပားျခင္းအေၾကာင္း အပိုင္း(၂)”

ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၁၁) မွတ္ဥာဏ္ပ်က္ျပားျခင္းအေၾကာင္း (၃)”

(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top