ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁။ ကြၽန္မ ရန္ကုန္မွာေနပါတယ္။ ဓမၼတာ ပံုမွန္ေတာ့ လာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ နည္းေနလုိ႔ပါ။ ႏွစ္ရက္ေလာက္နဲ႔ နည္းေနလုိ႔ပါ။ အလြန္ဆံုး သံုးရက္ပဲလာပါတယ္ရွင့္။ ဒါပံုမွန္ပဲလားဆုိတာ သိခ်င္လုိ႔ပါရွင့္။ ရာသီ နည္းရင္ ဘာမ်ား ျဖစ္တတ္ပါသလဲရွင့္။ ေနာက္ၿပီး ဓမၼတာအတြင္း ေခါင္းေလွ်ာ္လို႔ေကာရပါသလား သိပါရေစရွင့္။
၂။ ဆရာရွင့္ သမီးက အသက္ ၁၇ ႏွစ္ပါ။ menstruation ျဖစ္ေနတုန္း ေခါင္းေလ်ွာ္ရင္ ဘာျဖစ္ႏိုင္လဲ ဆိုတာကို အျငင္းပြားေနၾကလို႔ပါ။ အကုန္လံုးက ၀ါးတားတားနဲ႔ပါ။ ဘယ္သူမွေသခ်ာမသိပါ။ သမီးသူငယ္ခ်င္းေတြလည္း ေသခ်ာသိသြားေအာင္ ရွင္းျပေပးပါရွင့္။
မိန္းကေလးတိုင္း အရြယ္ေရာက္ကတည္းကေန ေသြးဆံုးတဲ့အခ်ိန္အတြင္းမွာ ရာသီလာတာလစဥ္ျဖစ္ရတယ္။ လတိုင္း(အမွန္ကေန႔တိုင္း) ေဟာ္မုန္းေတြက ေျပာင္းလဲလာေနတယ္။ အတိအက်ေျပာရရင္ ဒီေဟာ္မုန္းေတြဟာ ကိုယ္၀န္ရေစဖို႔ ျပင္ဆင္မႈရဲ႕အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္တယ္။ လအစကေန တစ္ရက္ခ်င္း သားအိမ္အတြင္းဆံုးအလႊာက ပါးရာေနထူလာတယ္။ လလည္ရက္ေလာက္မွာ မ်ဳိးဥအိမ္ကေန မ်ဳိးဥထြက္လာမယ္။ မ်ဳိးဥဟာ က်ားသုက္ပိုးနဲ႔ မေတြ႕ရရင္ ပ်က္စီးသြားမယ္။ လကုန္ရက္မွာ ထူလာခဲ့တဲ့ သားအိမ္အတြင္း ဆံုးလႊာက
ပ်က္စီးၿပီး ေသြးအေနနဲ႔ ဆင္းလာတာကို ရာသီလာတယ္လို႔ ေခၚတာျဖစ္တယ္။ အဲတာထဲမွာ ေသြးအျပင္၊ အခြၽဲနဲ႔ အသားစေလးေတြပါ ပါေနတယ္။
ရာသီလာစဥ္သံုးတဲ့ပစၥည္းေတြ သန္႔ရွင္းပါေစ။ ၃-၄ နာရီမွာတစ္ခါ အသစ္လဲေပးပါ။ လက္ကို ခါတိုင္းထက္ ပိုေဆးပါ။ နားႏိုင္သမွ် နားေနပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီၫြတ္တဲ့ အစားအေသာက္ကို လံုေလာက္မွ်တေအာင္ စားေသာက္ပါ။ ခံစားေနရတာေတြရွိရင္ ဆရာ၀န္ၫႊန္တဲ့ ေဆးေသာက္ပါ။ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို လိုက္နာပါ . . .
အပ်ဳိျဖစ္တဲ့ အသက္ဟာ ၉ ႏွစ္ကေန ၁၆ ႏွစ္ အတြင္းမွာျဖစ္တယ္။ ေသြးဆံုးခ်ိန္ဟာ ၄၅ ႏွစ္ကေန ၅၀ မွာ ျဖစ္တယ္။
ရာသီလာရက္ဟာ ၂ ရက္ကေန ၇ ရက္အထိ ၾကာႏိုင္တယ္။ နည္းနည္း၊ အသင့္အတင့္နဲ႔မ်ားမ်ား ဆင္းႏိုင္တယ္။ တစ္လမွာ စုစုေပါင္း ေသြးထုထည္ ဇြန္းေလး ၁ ဇြန္းကေန ၄ ဇြန္း (၂၀-၆၀ မီလီလီတာ) ရွိတယ္။ ရာသီလာေတာ့မယ္ဆိုရင္ ခံစားရမွာေတြရွိတယ္။ ဘယ္ဟာျဖစ္ျဖစ္ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ မတူပါ။ တစ္ေယာက္တည္းမွာလည္း တစ္လနဲ႔တစ္လ မတူတတ္ပါ။ စိုးရိမ္စရာ မဟုတ္ပါ။
ရာသီနဲ႔ဆက္ၿပီး ခံစားရတာေတြကို PMS လို႔ ေခၚတယ္။ ဆီးစပ္၊ ၀မ္းဗိုက္ေအာက္ပိုင္းနဲ႔ ခါးနာ တယ္။ အသင့္အတင့္ကေန ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးနာႏိုင္တယ္။ စိတ္လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ စိတ္ေျပာင္းလဲမႈ ရွိတတ္တယ္။ ေခါင္းကိုက္၊ ေခါင္းမူး၊ ရင္ျပည့္တာနဲ႔ အန္ခ်င္တာ ေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ပင္ပန္းအားနည္းတာ၊ ရင္သား တင္းတာ၊ နာတာလည္း ရွိႏိုင္တယ္။ အိပ္ေရးပ်က္ တတ္တယ္။ စိတ္မူေျပာင္းတာလည္း ရွိတတ္တယ္။ ဥပမာ ၀မ္းနည္းတာ၊ စိုးရိမ္တာ။
ရာသီ ဘာလို႔မမွန္ျဖစ္ရသလဲ
အရင္ဆံုး (အိမ္ေထာင္ ရွိရွိ-မရွိရွိ) ကိုယ္၀န္ ကိုစဥ္းစာရမယ္။ ကေလးႏို႔တိုက္တာလည္းပါတယ္။
မ်ဳိးဥထြက္တာ မူမမွန္ရင္လည္း ျဖစ္တယ္။ ဆီး ခ်ဳိကိုမထိန္းႏိုင္ခ်ိန္မွာျဖစ္မယ္။ (ကြတ္ရွင္းဆင္ ဒ႐ုမ္း)ေရာဂါ၊ လည္ပင္းႀကီးေရာဂါ ရွိရင္လည္း မမွန္ျဖစ္မယ္။ သတိထားဖို႔တစ္ခုက မ်ဳိးဥအိမ္ထဲမွာ အက်ိတ္ေလးေတြရွိတာ(PCOS)၊ အစာမစားခ်င္ တာနဲ႔ မစားဘဲေနတာ (ဥပမာ ေမာ္ဒယ္ေတြ)၊ ကိုယ္
အေလးခ်ိန္မ်ားလြန္းတာ၊ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း မ်ားလြန္းတာ (ဥပမာ အားကစားသမားေတြ)၊ မ်ဳိး ပြားလမ္းေၾကာင္း ခြဲစိတ္ထားတာ၊ စိတ္ဖိအား မ်ားတာေတြကေနလည္း ရာသီမလာဘဲ၊ မမွန္ဘဲျဖစ္ တတ္တယ္။
ရာသီလာေနခ်ိန္မွာ ဘာေတြသတိထားသင့္သလဲ . . .
ရာသီလာစဥ္သံုးတဲ့ပစၥည္းေတြ သန္႔ရွင္းပါေစ။ ၃-၄ နာရီမွာတစ္ခါ အသစ္လဲေပးပါ။ လက္ကို ခါတိုင္းထက္ပိုေဆးပါ။ နားႏိုင္သမွ်နားေနပါ။ က်န္းမာ ေရးနဲ႔ညီၫြတ္တဲ့ အစားအေသာက္ကို လံုေလာက္ မွ်တေအာင္စားေသာက္ပါ။ ခံစားေနရတာေတြရွိရင္ ဆရာ၀န္ၫႊန္တဲ့ေဆးေသာက္ပါ။ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို လိုက္နာပါ။ ဗိုက္နာတာသိပ္ဆိုးရင္၊ ကိုယ္ပူရင္၊ ၀မ္းပ်က္ရင္၊ အန္ရင္၊ ေခါင္းထဲမ်ာေပါ့ေနၿပီး စိတ္ ႐ႈပ္ေတြးရင္၊ အေရျပားမွာ အနီကြက္ေတြထြက္လာ ရင္ ဆရာ၀န္ျပပါ။ မွတ္ခ်က္ – ဒီေဆးပညာစာထဲမွာ ေခါင္းမေလွ်ာ္ရလို႔ မပါပါ။ အခ်ဥ္းသီးမစားရလို႔မပါပါ။
မွားတဲ့အယူအဆ နမူနာေတြ = ေရမကူးရ။ ခင္ပြန္းနဲ႔အတူမေနရ။ ေခါင္းမေလွ်ာ္ရ။ ရာသီစလာတဲ့ မိန္းကေလး စုပ္ယူတဲ့ပစၥည္းမသံုးရ။ အားကစား မလုပ္ရ။ ရာသီလာေနစဥ္ ဆက္ဆံရင္ ကိုယ္၀န္ေသ ခ်ာေပါက္မရဘူး ဆိုတာလည္း ရာႏႈန္းျပည့္မမွန္ပါ။ မ်ဳိးဥထြက္တာ မတူၾကပါ။ ကေလးေမြးဖူးမွသာ ရာ သီအဆင္းမ်ားတယ္။ အေအးမိတတ္လို႔ ေရမခ်ဳိးနဲ႔။
တခ်ဳိ႕ဟာေတြကို မမွန္ပါဘူးလို႔ အသားလြတ္ ျငင္းရတာခက္လို႔ နည္းနည္းပါးပါးမွန္တယ္ပဲ ထားပါဦး၊ ေကာင္းတဲ့အႀကံဥာဏ္ကိုေတာ့ လက္မလြတ္ပါ နဲ႔လို႔ဆိုပါတယ္။
အစားအေသာက္ ေကာင္းေကာင္းစားတာ၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ လုပ္တာ၊ စိတ္ကိုအျပဳသေဘာ ေဆာင္တာေတြက မလြဲမေသြလိုပါတယ္။ ႏိုင္ငံတိုင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈတိုင္းမွာရွိတယ္။ မ႐ိုးႏိုင္ေအာင္ဆန္းျပား တာေတြလည္း ၾကားရတယ္။ စိတ္ကူးယဥ္ပံုျပင္ေတြ ထက္ ထူးျခားတာေတြလဲပါတယ္။ အ႐ိုးစြဲ အယူ အဆမ်ားစာအုပ္ကအဲလိုအယူမွားေတြကို အဓိပၸာယ္ မရွိတာေတြလို႔ ဆိုလိုက္ပါတယ္။ မိခင္ေတြကေန သမီးေတြကိုမွန္တာေတြကိုသာ သင္ေပးပါလို႔ အႀကံ ျပဳလိုက္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
