ေဒါက္တာအုန္းေက်ာ္ (စိတ္က်န္းမာေရးအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး – အၿငိမ္းစား)
စာေရးသူ ကုသခဲ့တဲ့လူနာေတြ၊ လူနာရဲ႕ မိသားစု၀င္ေဆြမ်ဳိးမိတ္ေဆြေတြနဲ႔ စိတ္က်န္းမာေရး သင္တန္းသားေတြက စိတ္က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သူတို႔သိခ်င္တာကို ေမးျမန္းခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီအေတြ႕အႀကံဳေတြကို ျပန္လည္စဥ္းစားၿပီး “ရွင္းျပပါဆရာ”ေဆာင္းပါးအျဖစ္ ေဆြးေႏြးတင္ျပလိုက္ပါတယ္။ အခုတစ္ပတ္မွာ “မိမိကုိယ္ကိုယ္ သတ္ေသခ်င္စိတ္ရွိတယ္လို႔ ေျပာေနရင္ စိုးရိမ္ရသလား”ဆိုတဲ့ေမးခြန္းကို ရွင္းျပပါမယ္။
ကိုဘီဟာ အသက္ ၄၀ေက်ာ္အရြယ္ အိမ္ေထာင္ရွင္တစ္ဦး ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရဌာတစ္ခုမွာ အရာရွိတစ္ဦးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနတာ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ရွိပါၿပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးလေလာက္ကစၿပီး စိတ္က်ေရာဂါခံစားေနရလို႔ ေဆးခြင့္ယူထားရတယ္။ စာေရးသူ စစ္ေဆးတဲ့ေန႔မွာ သူ႔ဇနီး မဒီလည္း လိုက္ပါလာတယ္။ စာေရးသူနဲ႔ တစ္ဦးခ်င္း ေျပာခ်င္တယ္လို႔ ခြင့္ေတာင္းၿပီး မဒီက သူစုိးရိမ္ေနတဲ့ ကိစၥကိုေမးျမန္းပါတယ္။
ကိုဘီရဲ႕ဇနီး မဒီက “ကိုဘီက ကြၽန္မတို႔ကို ေျပာသလိုလိုနဲ႔ ငါေသခ်င္တယ္၊ မေနခ်င္ေတာ့ဘူး လို႔ တစ္ခါတေလ တစ္ေယာက္တည္း ေရရြတ္ေနတာၾကားရတယ္။ အဲဒါစိုးရိမ္ရသလား ဆရာ”လို႔ ေမးပါတယ္။
“စိတ္ဖိစီးမႈခံစားေနရသူ၊ စိတ္က်ေရာဂါ ခံစားေနရသူ၊ စိတ္ေရာဂါတစ္မ်ဳိးမ်ဳိးခံစားေနရသူ၊ အရက္စြဲ မူးယစ္ေဆးစြဲေရာဂါရွိသူတစ္ဦးဦးက အဲဒီလိုေျပာလာရင္ ေပါ့ေပါ့တန္တန္မယူဆသင့္ပါဘူး။ မိမိကိုယ္ကိုယ္ အႏၲရာယ္ျပဳခ်င္စိတ္ရွိေနတဲ့ ေ၀ဒနာရွင္က သူ႔အေတြးကို ဖြင့္ဟေျပာဆိုဖို႔ ၀န္ေလးတတ္ပါတယ္။ လွည့္ပတ္ေျပာၿပီး ဖံုးကြယ္ထားတတ္ၾကတယ္။ သူတို႔ပါးစပ္ကထုတ္ေဖာ္ေျပာလာရင္ ရင္ထဲမွာပူေလာင္လြန္းလို႔ လွ်ံထြက္လာတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုေျပာတာဟာ အိမ္သားေတြကို အႏိုင္ယူခ်င္လို႔၊ လူေတြဆီက အခြင့္အေရးယူခ်င္လို႔ ေျပာတာလို႔မယူဆသင့္ပါဘူး။ ကိုဘီကို ဂ႐ုစိုက္ၾကည့္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ အႏၲရာယ္မ်ားတဲ့ လကၡဏာေတြ ရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးၾကည့္ရမယ္”
မဒီက “ရွင္းျပပါ ဆရာ”လို႔ ေျပာပါတယ္။
စာေရးသူက “ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံမွာ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္ကို ေျပာျပမယ္။ တစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ႏႈန္းကို ေလ့လာထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူထုထဲမွာ တစ္ႏွစ္အတြင္း ၂ ဒသမ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းက မိမိကိုယ္ကိုယ္ သတ္ေသခ်င္စိတ္ ျဖစ္ေပၚတတ္တယ္။ ၀ ဒသမ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ ႀကိဳးစားမႈရွိတယ္။ လူဦးေရတစ္သိန္းမွာ ၁၂ ဒသမ ၇ ဦးကေတာ့ အဲဒီလိုျပဳမူတာေၾကာင့္ အသက္ဆံုး႐ႈံးရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ သတ္ေသခ်င္စိတ္ရွိသူတိုင္းက အဲဒီလိုလုပ္သြားတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အႏၲရာယ္မ်ားတဲ့ အခ်က္အလက္အဂၤါရပ္ေတြ စုေပါင္းတိုက္ဆိုင္လာရင္ မျဖစ္သင့္တာ ျဖစ္ပြားဖို႔အလားအလာမ်ားလာပါတယ္”လို႔ ေျဖေတာ့ မဒီက ထပ္ေမးပါတယ္။
“အဲဒီအႏၲရာယ္မ်ားတဲ့ အခ်က္အလက္ အဂၤါရပ္ေတြကို ကြၽန္မသိခ်င္ပါတယ္ ဆရာ”
“ၾကည့္႐ႈေလ့လာသတိထားရမယ့္ အခ်က္အလက္ေတြရွိပါတယ္။ နံပါတ္ (၁)က လူနာရဲ႕ ေနာက္ေၾကာင္းရာဇ၀င္၊ နံပါတ္(၂)က လူနာေလာေလာဆယ္ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အခက္အခဲ၊ နံပါတ္(၃)က လူနာလတ္တေလာ ခံစားေနရတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာအမ်ဳိးအစား၊ နံပါတ္(၄)က စိတ္ထဲမွာရွိတဲ့အတိုင္းျပဳမူဖို႔ စတင္ျပင္ဆင္ေနတဲ့အေထာက္အထားနဲ႔ နံပါတ္(၅)က အေရးတႀကီး မီးနီျပလကၡဏာေတြ ျဖစ္ပါတယ္”
“အဲဒီအခ်က္ေတြကို အေသးစိတ္ရွင္းျပပါ ဆရာ”
“(က) လူနာက မူလကတည္းက စိတ္လႈပ္ရွားတုန္႔ျပန္မႈလြန္ကဲတဲ့ တဇြတ္ထိုးလုပ္တတ္တဲ့ လူမ်ဳိးျဖစ္တာ၊ အရင္က ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ သတ္ေသဖို႔ႀကိဳးစားတဲ့ အျပဳအမူရွိတာ၊ အရက္စြဲေရာဂါ၊ မူးယစ္ေဆးစြဲေရာဂါရွိတာ စတဲ့ ရာဇ၀င္ရွိရင္ အခုတစ္ႀကိမ္မွာလည္း မိမိကိုယ္ကိုယ္ အႏၲရာယ္ျပဳဖို႔မ်ားပါတယ္”
“ကိုဘီက ဒီလိုလူမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး”လို႔ မဒီက ဆိုပါတယ္။
“(ခ) ေျဖရွင္းရခက္ခဲတဲ့ လူမႈေရးျပႆနာနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတာ၊ မ်က္ႏွာပ်က္စရာ၊ အရွက္ကြဲစရာ အျဖစ္အပ်က္နဲ႔ ႀကံဳေတြ႕ရတာ၊ ခ်စ္ခင္တြယ္တာရသူဆံုး႐ႈံးရတာ၊ စီးပြားပ်က္တာ၊ အလုပ္ျပဳတ္တာ စတဲ့ ဘ၀ျပႆနာေတြကလည္း ဘ၀ကို အ႐ႈံးေပးဖို႔ အားေပးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြျဖစ္ပါတယ္” ဒီအခါမွာ မဒီက “သူ႔အလုပ္ထဲမွာ ျပႆနာေတြရွိတယ္လုိ႔ေတာ့ ကိုဘီက ေျပာဖူးပါတယ္”လို႔ ဆိုပါတယ္။
မိမိကုိယ္ကိုယ္ အႏၲရာယ္ျပဳေအာင္ တိုက္တြန္းအားေပးတဲ့ စိတ္ေရာဂါလကၡဏာေတြ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ-နားထဲမွာ ထူးဆန္းတဲ့ စကားေျပာသံေတြေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးတင္းက်ပ္ေနတာ၊ အသံေတြ လူနာကို တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္ေနတာ၊ မိမိကုိယ္ကိုယ္အႏၲရာယ္ျပဳဖို႔ အားေပးေနတာ၊ အနာဂတ္မွာ လံုး၀ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မရွိလို႔ ယံုၾကည္ေနတာ၊ မိမိက တျခားလူေတြအတြက္ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးႀကီး ျဖစ္ေနတယ္။
“(ဂ) မိမိကုိယ္ကိုယ္အႏၲရာယ္ျပဳေအာင္ တိုက္တြန္းအားေပးတဲ့ စိတ္ေရာဂါလကၡဏာေတြရွိပါတယ္။ ဥပမာ-နားထဲမွာ ထူးဆန္းတဲ့ စကားေျပာသံေတြေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးတင္းက်ပ္ေနတာ၊ အသံေတြ လူနာကို တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္ေနတာ၊ မိမိကုိယ္ကိုယ္အႏၲရာယ္ျပဳဖို႔ အားေပးေနတာ၊ အနာဂတ္မွာ လံုး၀ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မရွိလို႔ ယံုၾကည္ေနတာ၊ မိမိက တျခားလူေတြအတြက္ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးႀကီးျဖစ္ေနတယ္။ “ငါမရွိရင္ အားလံုးအတြက္ ေကာင္းလိမ့္မယ္” စတဲ့ ယံုၾကည္မႈမွားယြင္းေနတာတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ေရာဂါလကၡဏာေတြရဲ႕ဒဏ္ကို မခံႏိုင္လို႔ ဆံုး႐ႈံးရတဲ့ လူနာေတြရွိပါတယ္”
မဒီက “နားထဲမွာ အသံေတြၾကားေနရတယ္လို႔ ေတာ့ ကိုဘီမေျပာပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူေနထိုင္မေကာင္းကတည္းက “ငါအသံုးမက်ဘူး၊ ဒါငါ့အျပစ္ေတြပဲ”လို႔ မဆီမဆိုင္ေျပာတတ္တယ္ ဆရာ”
စာေရးသူက “(ဃ) အဲဒါကေတာ့ စိတ္က်ေရာဂါမွာေတြ႕ရွိရတဲ့ အေတြးမွားယြင္းမႈတစ္မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ မေနာကံအေတြးကေနၿပီး ၀စီကံအျပာအထိ တက္လာၿပီလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ ကာယကံေျမာက္စတင္ျပဳမူလာရင္ေတာ့ အႏၲရာယ္ပိုႀကီးလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုဘီက ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္တဲ့ အျပဳအမူေတြ စတင္ေဆာင္ရြက္ေနျခင္း ရွိ၊ မရွိ သတိထားၾကည့္႐ႈရမယ္”
မဒီက စိတ္၀င္တစား ေမးပါတယ္။
“ဘာေတြမ်ားလဲ ဆရာ”
“ပစၥည္းဥစၥာကို ခြဲေ၀ေပးကမ္းတာ၊ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္း မိတ္ေဆြေတြကို ထူးထူးျခားျခား ဆက္သြယ္စကားေျပာတာ၊ ေသတမ္းစာေရးတာ၊ မိမိအသက္ကို အႏၲရာယ္ျပဳဖို႔ လိုအပ္တဲ့အရာေတြကို စတင္စုေဆာင္းျပင္ဆင္တာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ျပင္ဆင္မႈေတြကို လူနာေျပာလာရင္ ပိုမိုစိုးရိမ္ရပါတယ္”
“မီးနီျပလကၡဏာေတြဆိုတာက ဘာလဲဆရာ”
“မိမိကုိယ္ကိုယ္ အႏၲရာယ္ျပဳသြားတဲ့လူနာေတြ လက္လြန္ေျခလြန္မျဖစ္ခင္ ရက္ပိုင္း၊ နာရီပိုင္းအတြင္းမွာေတြ႕ရွိရတဲ့ လကၡဏာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးပညာ စာအုပ္ေတြထဲမွာ “ေသမင္းႀတိဂံ” (Lethal Traingle) လို႔ ေခၚပါတယ္။ အဲဒီလကၡဏာေတြကေတာ့ (၁) လံုး၀အိပ္မေပ်ာ္ျခင္း၊ ေန႔ေရာညပါ အိပ္ေရးပ်က္ျခင္း၊ (၂) အလြန္အမင္းဂနာမၿငိမ္ျဖစ္ျခင္း၊ တစ္ေနရာတည္းမွာ ၾကာၾကာမထိုင္ဘဲ အေၾကာင္းမဲ့ ေခါက္တုန္႔ေခါက္ျပန္ လမ္းေလွ်ာက္ေနတတ္ျခင္း၊ (၃) ပံုမွန္ ေန႔စဥ္ကိစၥေတြကို မေျပာဆိုႏိုင္ဘဲ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုခုကို ထပ္တလဲလဲၿငီးျငဴ ေနတတ္တာတို႔ျဖစ္ပါတယ္”
မဒီက “ကိုဘီရဲ႕ အေျခအေနက အဲဒီေလာက္ေတာ့ မဆိုးေသးပါဘူး”လို႔ ဆိုပါတယ္။
“ကြၽန္ေတာ္တို႔စဥ္ဆက္မျပတ္ဂ႐ုျပဳၿပီး ၾကည့္႐ႈေနရမယ့္အခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ လူနာကို သင့္ေတာ္သလို ကုသပံ့ပိုးေပးရင္ မိမိကိုယ္ကိုယ္ အႏၲရာယ္မျပဳမိေအာင္ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ကိုဘီခံစားေနရတဲ့ စိတ္က်ေရာဂါက ကုသရင္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တဲ့ စိတ္ေ၀ဒနာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ မိမိကိုယ္ကုိယ္ သတ္ေသခ်င္စိတ္ ရွိတယ္လို႔ ကိုဘီကေျပာေနရင္ စိုးရိမ္ရတယ္လို႔ ေျဖခ်င္ပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္အတိုင္းအတာအထိ စိုးရိမ္ရမလဲဆိုတာကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ အႀကံဳး၀င္ေန၊ မေန ဆန္းစစ္ၾကည့္ရမယ္။ ေခါင္းစဥ္ (ဂ)၊ (ဃ)နဲ႔ (င)မွာ ပါ၀င္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြမ်ားမ်ားရွိေနရင္ မ်ားမ်ားစိုးရိမ္ရပါတယ္။
See More
ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၃) ‘မီးေနသည္ စိတ္က်ေရာဂါႏွင့္ မီးေနသည္ စိတၱဇေရာဂါ’
ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၄) “ေဆးရပ္ခ်င္ၿပီ”
ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၅) “ အိပ္ေဆးစြဲျခင္းအေၾကာင္း”
ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၆) စိတ္ေရာဂါက ကူးစက္တတ္သလား”
ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၇) ေဘလံုးလား၊ စိတ္က်ေရာဂါလား”
ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၈) ဆိုးသြမ္းလူငယ္ အပိုင္း(၁)”
ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၈) ဆိုးသြမ္းလူငယ္ အပိုင္း(၂)”
ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၉) မွတ္ဥာဏ္ပ်က္ျပားျခင္းအေၾကာင္း အပိုင္း(၁)”
ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၁၀) မွတ္ဥာဏ္ပ်က္ျပားျခင္းအေၾကာင္း အပိုင္း(၂)”
ရွင္းျပပါဆရာ . . . (၁၁) မွတ္ဥာဏ္ပ်က္ျပားျခင္းအေၾကာင္း (၃)”
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
