၊ ဇြန္ခိုင္ဦး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
ျပင္သစ္ဧည့္လမ္းၫႊန္အျဖစ္ ၂၁ႏွစ္တာ အတြင္း ခရီးမ်ားသြားရင္း တက္ၾကြေပ်ာ္ရႊင္စြာအလုပ္လုပ္ကိုင္ေနသူ ေဒၚသီတာထြန္းသည္ အသက္ ၅၀ အရြယ္ ၂၀၁၆ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ခရီးသြားစဥ္ ေမာပန္းသည့္ေ၀ဒနာကို စတင္ခံစားခဲ့ရသည္။
“ ျပင္သစ္ဘာသာ ဧည့္လမ္းၫႊန္အျဖစ္ တက္တက္ၾကြၾကြအလုပ္လုပ္ေနရင္း အရင္ႏွစ္ ေဖေဖာ္ ၀ါရီလေလာက္မွာ ခရီးသြားရင္း ေမာတတ္လာတယ္။ ဘာေၾကာင့္ အဲဒီေလာက္ေမာတာလဲဆိုၿပီး ကိုယ္ ကိုယ့္ကိုယ္ဆန္းစစ္ၾကည့္တယ္။
ညဘက္ေကာင္းေကာင္း အိပ္မေပ်ာ္ခဲ့တာလည္း သံုးႏွစ္ေလာက္ရွိၿပီ။ ေခါင္းတျခမ္းလည္း မၾကာခဏကိုက္တာနဲ႔ ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာ႐ံုေၾကာ ဆရာ၀န္သြားၿပီးျပေတာ့ ေဒါက္တာက တစ္ကိုယ္လံုး က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈ(Body Check-up) လုပ္ခိုင္းတယ္။ အေျဖအရ ေခါင္းမွာက ထိပ္ကပ္နာရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာစကင္ (CT Scan) အေျဖအရ အဆုတ္က အက်ိတ္က အေတာ္ႀကီးေနတယ္။ ကင္ဆာက်ိတ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ထြက္လာတယ္”
ထိုအခ်ိန္တြင္ ေဒၚသီတာထြန္းသည္ တုန္လႈပ္ျခင္း မရွိဘဲ အဆုတ္ကင္ဆာအက်ိတ္ကို ခ်က္ခ်င္းခြဲမလား၊ ထပ္စစ္မလား စဥ္းစားၿပီး ကင္ဆာျဖစ္ေၾကာင္း ေသခ်ာသိရွိရန္ စစ္ေဆးဦးမည္ဆိုၿပီး ဘန္ေကာက္သို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည္။
“ Bumrungrad ေဆး႐ံုမွာ ၁၀ရက္ေလာက္ ေဆးစစ္၊ Biopsy လုပ္ၿပီး အေျဖထြက္လာတာ ကင္ဆာအဆင့္ (၃)A လို႔ သိရတယ္။ ထိုင္းကို သြားတာ ေဆးစစ္႐ံုဆိုေတာ့ ျပန္လာၿပီး ေရာက္တာနဲ႔ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီး ဦးေမာင္ေမာင္ခင္က ကင္ဆာဆရာ၀န္နဲ႔ အရင္တိုင္ပင္ပါဆိုလို႔ ဆရာႀကီး ပါေမာကၡဦးစိုးေအာင္နဲ႔ ေဆြးေႏြးေတာ့ Pet CT Result အရ ေသြးျပန္ေၾကာမနဲ႔ နီးေနလို႔ ခ်က္ခ်င္းခြဲမရဘူး။ ကင္ဆာေဆး ၆ခါ အရင္သြင္းၾကည့္မယ္ လို႔ေျပာတယ္၊ ဒါနဲ႔ ၂၀၁၆ ေမလဆန္းမွာ ကင္ဆာ ေဆးစသြင္းၿပီး အက်ိတ္အရြယ္အစား နည္းနည္း က်ဳံ႕သြားမွ စက္တင္ဘာလကုန္မွာ အဆုတ္ခြဲစိတ္ရပါတယ္” ဟု ေဒၚသီတာထြန္းက ဆိုသည္။
ခြဲၿပီး အက်ိတ္အသားစအေျဖအရ ပါေမာကၡ ဦးစိုးေအာင္က
Crizotinib ေသာက္ေဆး တစ္ႏွစ္ ဆက္ေသာက္ခိုင္းထားရာ ယခု ေဆးေသာက္သည္မွာ ၆လရွိေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေဆးေသာက္ရင္း၊ ေနာက္ဆက္တြဲ စစ္ေဆးမႈမ်ား ခံယူရင္းျဖင့္ပင္ ခြဲစိတ္ၿပီး ေလးလေျမာက္အၾကာ ၂၀၁၇ခုနစ္၊ ဇန္န၀ါရီလတြင္ အလုပ္မ်ား ျပန္လုပ္ေနေၾကာင္း၊ ကုသေပးသူ ဆရာ၀န္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ေဆး႐ံု၀န္ထမ္းမ်ားက ေဒၚသီတာထြန္း၏ ခံႏိုင္ရည္ကို ခ်ီးက်ဴးအံ့အားသင့္ၾကေၾကာင္း သိရသည္။
“ ေဆးစကုကတည္းက Crizotinib ေဆးမေသာက္ခင္အခ်ိန္အထိ ေန႔စဥ္ ဆရာ၀န္ေတြ ၫႊန္ၾကားတဲ့ ေဆးေတြေသာက္သလို ေန႔လယ္ပိုင္းမွာ သေဘၤာရြက္ ၈ရြက္ မွ ၁၀ ရြက္ခန္႔ ႀကိတ္ေသာက္ခဲ့ပါတယ္။ အခုေတာ့ ဒီေသာက္ေဆးရဲ႕ အစြမ္းကို ထိခိုက္မွာစိုးလို႔ သေဘၤာရြက္ကို ျဖတ္ထားလိုက္ၿပီး မုန္လာဥနီႏွစ္ဆယ့္ငါးက်ပ္သားေလာက္ကို ပန္းသီး၊ တ႐ုတ္နံနံတို႔နဲ႔ ေရာၿပီး ႀကိတ္ေသာက္ေနပါတယ္။
ကင္ဆာေဆးသြင္းခ်ိန္မွာေတာ့ အဆီအႏွစ္ေတြ၊ အခ်ဳိစာေတြကို လံုး၀ စားခ်င္စိတ္ မရွိေတာ့ဘူး။ အဲဒါနဲ႔ ဥေရာပအစားအစာလို ပန္းေဂၚဖီစိမ္းျပဳတ္၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္သုပ္ေလးေတြကိုပဲ အမ်ားအားျဖင့္ စားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္” ဟု ေဒၚသီတာထြန္းက ေဆးကုသစဥ္ ေနထိုင္စားေသာက္ျဖစ္ပံုကို ျပန္လည္ ေျပာျပခဲ့သည္။
လူအမ်ားစုသည္ ကင္ဆာဆိုေသာ စကားကို ၾကားသည္ႏွင့္ အနည္းႏွင့္ အမ်ားဆိုသလို စိတ္ထိ ခိုက္၀မ္းနည္းစၿမဲပင္။ သို႔ရာတြင္ ေဒၚသီတာထြန္းကမူ ေရာဂါသိရစဥ္ကစ၍ ကုသၿပီးသည့္ ယေန႔အခ်ိန္ အထိ စိတ္ေအးသက္သာရွိေနခဲ့သည္မွာ အံ့ၾသဖြယ္ရာ ေကာင္းလွသည္။
‘ကင္ဆာေရာဂါကို စသိခ်ိန္က ခရီးသြားအလုပ္ လုပ္ေနရင္းအခ်ိန္ျဖစ္တယ္။ မိမိရဲ႕ ခရီးသြားအုပ္စုမွ ျပင္သစ္ဆရာ၀န္ေတြကလည္း အဆုတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ အတည္ျပဳၾကတယ္။ သူတို႔အတြက္ ခရီးကို ၿပီးဆံုးေအာင္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပဲ ဆက္သြားႏိုင္၊ ေအးေအးေဆးေဆး ႏွစ္လေလာက္ အလုပ္ဆက္လုပ္ေနေတာ့ သူတို႔ အံ့ၾသၾကတယ္။
ေရာဂါစရစဥ္ေရာ၊ ကုသစဥ္ေရာ ယေန႔အထိ တစ္ခါမွ ငါ့က်မွျဖစ္ရေလျခင္း စိတ္မျဖစ္ခဲ့ဘူး၊ ကံ တရားပါလာတယ္။ ဘ၀ေနထိုင္မႈနဲ႔လည္း ဆိုင္မယ္၊ ခႏၶာမွာ ေရာဂါျဖစ္ရင္ ေဆးကုေပးရမွာပဲေလ။ ဒါ သဘာ၀ပဲ၊ စိတ္ကေတာ့ အရမ္းႀကီး မခံစားခဲ့ရဘူး၊ ခႏၶာဒုကၡလို႔ပဲ ျမင္လိုက္ေတြးလိုက္တယ္။ ငယ္စဥ္ ကတည္းက တရားအားထုတ္ရတာ စိတ္ပါခဲ့တယ္။ အားထုတ္ခဲ့တဲ့ ၀ိပႆနာတရားရဲ႕ အေထာက္အပံ့ေၾကာင့္ ေရာဂါျဖစ္ေၾကာင္း သိစဥ္မွစ၊ ကုသစဥ္ႏွင့္ အခုအခ်ိန္အထိ တစ္ႏွစ္လံုး စိတ္ကို အၿမဲသတိနဲ႔ ႐ႈမွတ္ေနခဲ့တယ္။ ေရာဂါကုသမႈကို ကိုယ္လုပ္စရာ ရွိတဲ့အလုပ္တစ္ခုလုပ္တဲ့သေဘာနဲ႔ ေဆးကုခံတယ္။ ကင္ဆာေဆးတစ္ခါသြင္းတုန္းက သတိလစ္တဲ့အထိ ျဖစ္တယ္။ ျဖစ္လာတဲ့ ခႏၶာ့ဒုကၡေ၀ဒနာကို စိတ္ကို မကူးေစဘူး၊ ႐ုပ္ရဲ႕ဒုကၡကို အမွတ္သတိေလးနဲ႔ တရားသေဘာအတိုင္းပဲလို႔ ႐ႈမွတ္ရင္း တစ္ႏွစ္လံုး ကုသမႈကို စိတ္ဆင္းရဲျခင္းကင္းစြာ ေက်ာ္လႊားခဲ့တယ္။ ဒီလိုစိတ္အားေတြရွိေအာင္ က်င့္ႀကံႏိုင္ေအာင္ လမ္း ၫႊန္သင္ျပေပးခဲ့တဲ့ ဆရာေတာ္မ်ားကို ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္၊ ေဆးကုစဥ္ေတာက္ေလွ်ာက္လည္း မိမိရဲ႕စိတ္နဲ႔႐ုပ္အေျခအေနကို ဆရာေတာ္ဆီတရား လွမ္းလွမ္းေလွ်ာက္ၿပီး မိမိရဲ႕အက်င့္မွန္၊ မမွန္ေမး ျမန္းေနခဲ့တယ္” ဟု ေဒၚသီတာထြန္းက ၀ိပႆနာတရားအားထုတ္ရင္း ကင္ဆာဆိုေသာ ေရာဂါဆိုးကို ေအးေဆးသက္သာေက်ာ္လႊားႏိုင္ခဲ့ပံုကို ေျပာျပခဲ့သည္။
ကင္ဆာေရာဂါ ေက်ာ္လႊားရာတြင္ အိမ္ေထာင္ဖက္၊ မိသားစုေဆြမ်ဳိးေမာင္ႏွမမ်ား၊ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းမ်ား၏ အားေပးစကားႏွင့္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈတို႔က မ်ားစြာ အေရးပါလွေပသည္။ ထိုကူညီေထာက္ပံ့ အားေပးမႈမ်ား ရရွိခဲ့သည့္ ေဒၚသီတာထြန္းက-
‘မိသားစုနဲ႔ သူငယ္ခ်င္းေတြရဲ႕ အကူအညီဟာလည္း တကယ့္ကို အေထာက္အပံ့ႀကီးတစ္ခုပါပဲ၊ မိဘေတြက အသက္ႀကီးေတာ့ စိတ္ပူၾကၿပီး ၀မ္းနည္းၾက၊ ငိုၾကေတာ့ ကိုယ္ကျပန္အားေပးရတယ္။ သဘာ၀တရားကိုျငင္းလို႔မရဘူးဆိုၿပီး သူတို႔ကို အားေပးရတယ္။ အမ်ဳိးသားကေတာ့ အခ်ိန္ျပည့္သူနာျပဳေပါ့၊ အခ်ိန္တိုင္း သူ႔ကိုနာ့စ္လို အားကိုးလိုက္တယ္။ အရင္းႏွီးဆံုးသူငယ္ခ်င္းေတြက တစ္ပတ္တစ္ခါ ေလာက္ကိုလာၿပီး လူနာစိတ္ေပ်ာ္ေအာင္ လုပ္ေပးတယ္။ တကယ္ေ၀ဒနာျဖစ္လာရင္ အခင္ဆံုးမိတ္ ေဆြေတြရဲ႕အားေပးမူနဲ႔ မိသားစုရဲ႕ အကူအညီကလည္း ခြန္အားတစ္ခုပါပဲ။ ဒီအားေပးမႈေတြ အျပည့္အ၀ရခဲ့တာကလည္း ကြၽန္မကံေကာင္းတယ္လို႔ ေတြးမိပါတယ္’ဟု ေျပာျပခဲ့သည္။
ေဒၚသီတာထြန္း၏ အဘြားျဖစ္သူသည္ သားအိမ္ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္း ကင္ဆာျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာ္လည္း အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္ဖူးသည့္ မ်ဳိး႐ိုးမရွိေၾကာင္း၊ အေနအထိုင္၊ အစားအေသာက္ ဆင္ျခင္သည့္အတြက္ ကင္ဆာျဖစ္လာျခင္းကို လူတိုင္းအံ့အားသင့္ၾကေၾကာင္း ေဒၚသီတာထြန္းက ယခုလို ေျပာျပခဲ့သည္။
“ ေရာဂါျဖစ္လာေတာ့ လူတိုင္းက အံ့ၾသတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆို ကြၽန္မဟာ အဘြားျဖစ္သူက သားအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း ကင္ဆာျဖစ္ဖူးခဲ့ေတာ့ ကင္ဆာကိုေၾကာက္ခဲ့တယ္။ မိမိကိုယ္တိုင္လည္း ငယ္ငယ္က ရင္သားအက်ိတ္ခြဲဖူးေတာ့ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္မွာေၾကာက္ခဲ့လို႔ အစားအေသာက္၊ အေနအထိုင္ အရမ္းဆင္ျခင္ခဲ့တယ္။
အိမ္ေထာင္က်တဲ့အခ်ိန္ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၂၀ ကစၿပီး အခ်ဳိမႈန္႔၊ ၾကက္သားမႈန္႔ မစားခဲ့ဘူး၊ ေျခေလးေခ်ာင္းသား မစားတာ အသက္ ၁၀ႏွစ္ေက်ာ္ ကတည္းကပါ။ အိမ္မွာခ်က္စားတဲ့အစားအစာ ပိုမက္တယ္၊ မုန္႔ဟင္းခါးခ်က္စားရင္ ကိုယ္စားမယ့္ မုန္႔ဖတ္ကိုထပ္ျပဳတ္စားတယ္။ င႐ုတ္သီးအစိမ္း မႈန္႔ကအစ အေမႀကိတ္ေပးတာပဲ စားတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ကိုယ့္အလုပ္က ခရီးသြားလုပ္ငန္းဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြနဲ႔ ခရီးသြားရင္ သူတို႔ကို ေကြၽးတဲ့ စားေသာက္ဆိုင္ႀကီးေတြမွာေတာ့ စားရတယ္။
ကိုယ့္အလုပ္ကခရီးသြားလုပ္ငန္းဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြနဲ႔ ခရီးသြားရင္ သူတို႔ကိုေကြၽးတဲ့ စားေသာက္ ဆိုင္ႀကီးေတြမွာေတာ့ စားရတယ္။ ဘယ္လိုနာမည္ႀကီး ဆိုင္ႀကီးျဖစ္ပါေစ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေဆးတာကအစ သန္႔ရွင္းမႈက အိမ္မွာလို မဟုတ္ဘူးေလ၊ ကိုယ္ကလည္း တစ္ႏွစ္မွာ ရက္ေပါင္းႏွစ္ရာေလာက္ ခရီးသြားေနရတာဆိုေတာ့ အျပင္စာကို မေရွာင္ႏိုင္ခဲ့ဘူး။ လုပ္ငန္းသေဘာအရ Strees ေတြလည္း ရွိခဲ့မွာေပါ့။ အားလံုး ေပါင္းၿပီး ေရာဂါျဖစ္ခ်ိန္တန္ေတာ့ ျဖစ္လာတာပါပဲ . . .
ဘယ္လိုနာမည္ႀကီး ဆိုင္ႀကီးျဖစ္ပါေစ၊ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္ေဆးတာကအစ သန္႔ရွင္းမႈက အိမ္မွာ လိုမဟုတ္ဘူးေလ၊ ကိုယ္ကလည္း တစ္ႏွစ္မွာ ရက္ေပါင္းႏွစ္ရာေလာက္ ခရီးသြားေနရတာဆိုေတာ့ အျပင္စာကို မေရွာင္ႏိုင္ခဲ့ဘူး။ လုပ္ငန္းသေဘာအရ Strees ေတြလည္း ရွိခဲ့မွာေပါ့။ အားလံုးေပါင္းၿပီး ေရာဂါ ျဖစ္ခ်ိန္တန္ေတာ့ ျဖစ္လာတာပါပဲ”
“ အခုလက္ရွိ ေသာက္ေဆးေသာက္ေနရင္း၊ ေဆးစစ္ေနရင္းနဲ႔ပဲ မိမိစိတ္ကို ရွင္းေအာင္ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ ကြၽန္မရဲ႕ ဘ၀ေနထိုင္နည္းက အၿမဲအလုပ္လုပ္ေနတတ္တဲ့ ဘ၀မို႔ အလုပ္ေတြ ဆက္လုပ္ေနပါတယ္။ တရားစခန္းလည္း ၀င္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေလာကီေရးမွာလည္း ေအာင္ျမင္ေအာင္ ဆက္အလုပ္လုပ္ေနတယ္။ လူ႔ဘ၀မွာ စိတ္ခ်မ္းသာစြာ ေနထိုင္ရင္း မိသားစုတာ၀န္ေက်ေအာင္ ႀကိဳးစားသလို ေလာကုတၱရာေရးလည္း အခ်ိန္အေတာ္မ်ားမ်ားမွာက်င့္ႀကံျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါကေတာ့ သူ႔သေဘာေပါ့။ တခ်ဳိ႕ေတြလည္း ကင္ဆာ တစ္ေနရာကုၿပီး ခႏၶာရဲ႕ ေနာက္တစ္ေနရာမွာ ထပ္ျဖစ္တတ္ေတာ့ ကိုယ့္ကုသိုလ္ကံနဲ႔ ကိုယ့္႐ုပ္သဘာ၀ေပၚ မူတည္ၿပီး ျဖစ္လာ ရင္လည္း ဆက္ကုရမွာေပါ့ေလ”
အဆုတ္ကင္ဆာအဆင့္ (၃)ကို ေက်ာ္လႊား ေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ အသက္ ၅၁ ႏွစ္အရြယ္ ေဒၚသီတာထြန္းသည္ ယခုအခါ သူ၀ါသနာပါသည့္ျပင္သစ္ ဧည့္လမ္းၫႊန္အလုပ္ကိုလည္း ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ ရင္း ေပ်ာ္ရႊင္ေအးခ်မ္းစြာေနထိုင္လ်က္ရွိသည္။
“ ကင္ဆာေရာဂါကုသမႈခံယူေနသူမ်ားကိုေျပာခ်င္တာက ဒီေရာဂါဆိုတာ သိတာနဲ႔ စိတ္ဓာတ္မက်ပါနဲ႔၊ မေၾကာက္ပါနဲ႔၊ ကင္ဆာကုသေပ်ာက္ကင္းဖို႔မွာ ကုသမႈေတြနဲ႔အတူ စိတ္အားက ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္စြမ္းအား ရွိရင္ ကင္ဆာေဆးျပင္းေတြရဲ႕ ဒဏ္ကို ခံႏိုင္မွာပါလို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္” ဟု သူ႔အေတြ႕အႀကံဳကို အေျခခံ၍ အျခားကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္မ်ားအားလံုးသို႔ အားေပး စကားေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။
(မွတ္ခ်က္။ ။ဓာတ္ပံုမ်ားကို ေဒၚသီတာထြန္း၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အယ္ဒီတာ)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
