ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး(ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါက ကိုယ္၀န္မေဆာင္ခင္ကတည္းက ႐ွိေနတတ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးအစား (၂) ဆီးခ်ဳိေရာဂါက ဖြံၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြမွာ ၁၀ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြမွာ ပိုၿပီးေတြ႕ေနရပါတယ္။ အရင္တုန္းကေတာ့ အသက္၄၀ေက်ာ္မွ အမ်ဳိးအစား(၂)ဆီးခ်ဳိ ေရာဂါျဖစ္တတ္တယ္လို႔ ထင္မိခဲ့တာေတြဟာ အခုအခါမွာ မမွန္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္ မေဆာင္/မဂၤလာမေဆာင္ခင္ ဒါမွမဟုတ္ ေဆာင္ၿပီးခ်ိန္ မဂၤလာစံုတြဲ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ ထားသင့္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ မိခင္ေလာင္းအတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုယ္၀န္မေဆာင္မီကတည္းက ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ျခင္း
အထူးသျဖင့္ ကိုယ္၀န္မေဆာင္ခင္ကတည္းက ဆီးခ်ဳိရွိေနတဲ့ (အမ်ဳိးအစား(၁) ျဖစ္ေစ၊ အမ်ဳိးအစား(၂) ျဖစ္ေစ)အမ်ဳိးသမီးေတြအေနနဲ႔ ႀကိဳတင္ျပင္ ဆင္ျခင္း၊ ဆီးခ်ဳိေကာင္းမြန္ေအာင္ ကုသျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္မေဆာင္ခင္ကတည္းက အ၀လြန္တဲ့ (ခႏၶာကိုယ္အသားက်စ္ႏႈန္း BMI 27 Kg/m2 ထက္မ်ားျခင္း)အမ်ဳိးသမီးေတြအေနနဲ႔ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ေအာင္ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာ၊ အစားအေသာက္ထိန္းသိမ္းတာတို႔ကို လုပ္သင့္ပါတယ္။
ကိုယ္၀န္မေဆာင္ခင္က ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိမရွိခဲ့ရင္ ဒါမွမဟုတ္ ေသြးခ်ဳိမစစ္ခဲ့ဘူးရင္လည္း ကိုယ္၀န္႐ွိစမွာ ပထမအႀကိမ္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိရွိ၊ မရွိဆိုတာ စစ္ရပါမယ္။ တကယ္လို႔ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိရွိႏိုင္ေျခပိုမ်ားသူေတြ ဥပမာ မိသားစုေသြးေတာ္စပ္သူ တစ္ဦးဦးမွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ႐ွိျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္ အသားက်စ္ႏႈန္း (အ ေနာက္ႏိုင္ငံမွာ ၃၀) ဳါ။ာ၂ ထက္မ်ားျခင္း၊ အရင္ ကေလးေမြးတုန္းက ကေလးရဲ႕ကိုယ္အေလးခ်ိန္အလြန္ မ်ားျခင္း၊ ေမြးဖြားစဥ္ကာလတစ္၀ိုက္မွာ မေမွ်ာ္လင့္တာေတြျဖစ္ျခင္း စတဲ့ရာဇ၀င္ေတြရွိခဲ့ရင္ . . .
ေဖာလစ္အက္ဆစ္ ၅ မီလီဂရမ္ကို တစ္ေန႔တစ္ ႀကိမ္ ကိုယ္၀န္မရွိခင္မွ ၁၂ပတ္တိုင္တဲ့အထိ အားျဖည့္ေသာက္သံုးေပးရင္ ကေလးမွာ အာ႐ံုေၾကာ မႀကီး ခ်ဳိ႕ယြင္းမႈကိုကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ ၃လပ်မ္း မွ်ဆီးခ်ဳိဓာတ္ HbA1c က ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထက္ ရွိပါက ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဖို႔ မသင့္ေတာ္ေသးပါ။ ဒါ့အျပင္ ကိုယ္၀န္မေဆာင္ခင္ ေသြးက်ေဆး ACEI အုပ္စုကိုေသာက္ေနပါက တျခားေသြးက်ေဆးကို ေျပာင္းေသာက္ဖို႔လိုပါတယ္။ အလားတူ အဆီက် ေဆး Statin ေဆးေတြကို ႀကိဳရပ္ထားဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ မက္ေဖာ္မင္ေသာက္လက္စအမ်ဳိးသမီးေတြ အေနနဲ႔ ေဆးရဲ႕ေကာင္းက်ဳိး၊ ဆိုးက်ဳိးနဲ႔ဆက္ေသာက္ဖို႔သင့္၊ မသင့္ကို ဆရာ၀န္နဲ႔ ေသခ်ာတုိင္ပင္ဖို႔လိုပါတယ္။ က်န္တဲ့ ဘယ္ဆီးခ်ဳိက်ေဆးကိုမဆို ရပ္ပစ္ရပါမယ္။
ဆီးခ်ဳိရွိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးက ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဖို႔ ျပင္ဆင္ၿပီဆိုရင္ ဆီးခ်ဳိေၾကာင့္ မ်က္စိထိခိုက္မႈရွိ၊ မရွိ Retinal Screen စစ္ေဆးတာကလည္း အဓိက က်တဲ့အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆီးအသားဓာတ္နဲ႔ ဆီးဆိပ္စြန္႔ထုတ္မႈကိုလည္း ကိုယ္၀န္မရွိခင္ကတည္းက စစ္ရပါမယ္။ (Microalbumin) တကယ္ လို႔ေက်ာက္ကပ္အားနည္းေနရင္(eGFR 45 ml / min)ထက္ နည္းခဲ့ရင္ ဆီးႏွင့္ေက်ာက္ကပ္အထူးကုနဲ႔ျပသဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။
အထက္ေဖာ္ျပပါအခ်က္ေတြကေတာ့ နဂိုဆီး ခ်ဳိရွိၿပီးသား အမ်ဳိးသမီးေတြ ကိုယ္၀န္မေဆာင္ခင္ လိုက္နာေဆာင္ရြက္သင့္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုယ္၀န္မေဆာင္ခင္က ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိမ႐ွိခဲ့ရင္ ဒါမွမဟုတ္ ေသြးခ်ဳိမစစ္ခဲ့ဘူးရင္လည္း ကိုယ္၀န္႐ွိစမွာ ပထမအႀကိမ္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ႐ွိ၊မ႐ွိဆိုတာ စစ္ရပါမယ္။ တကယ္လို႔ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ႐ွိႏိုင္ေျခပိုမ်ားသူေတြ ဥပမာ မိသားစုေသြးေတာ္စပ္သူ တစ္ဦးဦးမွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ႐ွိျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္အသားက်စ္ႏႈန္း BMI ၂၈(အေနာက္ႏိုင္ငံမွာ၃၀) Kg/m2ထက္မ်ားျခင္း၊ အရင္ကေလးေမြးတုန္းက ကေလးရဲ႕ ကိုယ္အေလးခ်ိန္အလြန္မ်ားျခင္း၊ ေမြးဖြားစဥ္ကာလ တစ္၀ိုက္မွာ မေမွ်ာ္လင့္တာေတြျဖစ္ျခင္းစတဲ့ ရာဇ ၀င္ေတြရွိခဲ့ရင္ အခုကိုယ္၀န္မွာ အေစာဆံုးစစ္ရပါမယ္။ ဒီလိုမ်ဳိး အေျခအေနမဟုတ္ခဲ့ရင္ ကိုယ္၀န္ ၂၄ မွ ၂၈ပတ္ေရာက္မွ screening စစ္ေဆး႐ွာေဖြဖို႔လိုေၾကာင္း ႏုိင္ငံတကာ အသံုးျပဳတဲ့လမ္းၫႊန္ခ်က္ ေတြမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံတကာရဲ႕ လမ္း ၫႊန္ကို အာ႐ွႏိုင္ငံေတြမွာ တိုက္႐ိုက္မွီျငမ္းသံုးစြဲတဲ့ အခါ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔မတူဘဲ တခ်ဳိ႕ဆီးခ်ဳိ႐ွိသူေတြကို ေစာေစာမသိလိုက္ဘဲ ေနာက္က်သြားတဲ့ သာဓကေတြ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္တိုင္းကို ဒီ့ထက္ေစာေစာ ကိုယ္၀န္စရွိကတည္းက ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိရွိ၊ မရွိ တိက်တဲ့နည္းလမ္း ျဖစ္တဲ့ နည္းနဲ႔ စစ္ေဆးသင့္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာနိင္ငံမွာ ေဆးတကၠသိုလ္(၂)မွ ဆီးခ်ဳိနဲ႔ ေဟာ္မုန္းေရာဂါမ်ား အထူးကုပါရဂူဘြဲ႕လြန္သင္တန္း သူတစ္ဦးရဲ႕ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ အေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္အရလည္း ေစာေစာ စတင္ ရွာေဖြသင့္တယ္လို႔ သိ႐ွိရပါတယ္။
ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
