ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး (ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါကို အေစာဆံုး ကာကြယ္ကုသၾကဖို႔ ကမၻာ့တိုင္းျပည္အသီးသီးက ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ဘာလင္ေၾကညာစာတမ္းနဲ႔ စတင္ေဆာင္ရြက္ေနၾကေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိေရာဂါမွာ လူေတြသတိမမူ၊ ဂ႐ုတစိုက္ မေဆာင္ရြက္ၾကလို႔ ကုသရာမွာေနာက္က်ေနတဲ့ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ တစ္မ်ိဳးကေတာ့ Gestational Diabetes Mellitus (GDM) လို႔ေခၚတဲ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ဳိ ေရာဂါပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ဆိုတာက ကိုယ္၀န္မေဆာင္ခင္မွာ ဆီးခ်ဳိမ႐ွိဘဲ ေသြးအခ်ဳိဓာတ္ဟာ သာမန္လူကဲ့သို႔ ပံုမွန္ရွိေနေပမယ့္ ကိုယ္၀န္ရွိစဥ္ကာလအတြင္းတစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္၀န္ေျခာက္လ ပတ္၀န္းက်င္ေလာက္ ေရာက္တဲ့အခါမွာ ေသြးအခ်ဳိဓာတ္ေတြျမင့္လာလို႔ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါျဖစ္လာတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေသြးခ်ဳိတာက ယာယီ သာျဖစ္ၿပီး ကေလးေမြးၿပီး မၾကာခင္မွာ ပံုမွန္အေျခအေနကို ျပန္ေရာက္သြားပါတယ္။
GDM ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္သာျဖစ္တဲ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ဳိအၾကားမွာ ေရာေႏွာၿပီးေတြ႕ရတတ္တာကေတာ့ မူလကတည္းက ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါ႐ွိၿပီးသူက ကိုယ္၀န္႐ွိလာတဲ့ “ဆီးခ်ဳိရွိသူက ကိုယ္၀န္ေဆာင္ျခင္း (Pregestational Diabetes)” ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးခ်ဳိမစစ္ေဆးဖူးရင္ မသိႏိုင္ပါဘူး။ ဒီလိုလူေတြမွာေတာ့ ကိုယ္၀န္စ႐ွိကတည္းက ေသြးခ်ဳိမ်ားေနတာ ေတြ႕ရပါမယ္။ ကေလးေမြးၿပီးေနာက္ ဆီးခ်ဳိက ျပန္မေပ်ာက္ သြားဘဲ ဆက္႐ွိေနမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သက္ေရာက္မယ့္ ဆိုးက်ဳိးေတြကေတာ့ အတူတူပါပဲ။ ကေလးေရာ မိခင္ပါ ဆိုးက်ဳိးေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ဗိုက္ထဲက ကေလးအတြက္ အဓိကဆိုးက်ဳိးေတြကေတာ့ ကိုယ္၀န္ႏုစဥ္မွာ ကေလးရဲ႕ကိုယ္လက္ေတြ၊ ကိုယ္တြင္းအဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြ တည္ေဆာက္ ဖြဲ႕စည္းမႈ မွားယြင္းတာေတြျဖစ္သြားတတ္ၿပီး ေမြးရာပါအဂၤါ အစိတ္အပိုင္းေတြခ်ဳိ႕ယြင္းတာ၊ ကိုယ္လက္အဂၤါ မျပည့္စံုတာေတြ ရွိတတ္ ပါတယ္။ ကေလးအထြားလြန္ၿပီး ေမြးဖြားရတာ ခက္တတ္ပါတယ္။ ခြဲေမြးရတာ ပိုမ်ားတတ္ပါတယ္။ ကေလးကို ခက္ခက္ခဲခဲေမြးရရင္
ေမြးဖြားစဥ္ ဒဏ္ရာေတြရတတ္ၿပီး လူစဥ္မမီတာေတြ ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ လေစ့လို႔ ေမြးဖြားခါနီး ၀မ္းတြင္းမွာေသတတ္ပါတယ္။ ေမြးၿပီးၿပီးခ်င္း အသက္မပါ တာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေမြကင္းစမွာ ေသြးခ်ဳိက် ၿပီး ေသဆံုးသြားတတ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ဒီကေလး ႀကီးျပင္းလာရင္လည္း မိမိလို ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ျဖစ္လာဖို႔ အလားအလာ ပိုမ်ားပါတယ္။
မိခင္မွာလည္း ေသြးတိုးတာ၊ ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္တာ၊ ေလျဖတ္တာ၊ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္တာေတြ ေၾကာင့္အသက္အႏၲရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိ မူလကတည္းက ရွိမွန္းမသိလို႔ ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါေတြရွိၿပီးမွ ကိုယ္၀န္ရွိလာတဲ့မိခင္မွာ ကိုယ္၀န္ရင့္လာေတာ့မွ ေက်ာက္ကပ္ပိုပ်က္သြားတာ၊ မ်က္စိ ေသြးေၾကာမေကာင္းတာရွိရင္လည္း ေသြးေၾကာေပါက္ၿပီး မ်က္စိကြယ္သြားတာ ပိုၿပီးျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရဲ႕ သက္ေရာက္မႈေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီကိုယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ဳိေရာဂါဟာ တကယ္ေတာ့ ကိုယ္၀န္ရွိစဥ္အခ်ိန္ကာလေလးတစ္ခုမွာသာ ျဖစ္တာမို႔ အမ်ားက ဂ႐ုစိုက္တာနည္းေနပါတယ္။ အမွန္တကယ္ေတာ့ ဒီ GDM ရဲ႕ အက်ဳိးဆက္ဟာ ဒီကိုယ္၀န္ေဆာင္ကာလ ၁၀လတာေလးမွာပဲ ၿပီးဆံုးသြားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီကာလထက္ မ်ားစြာေက်ာ္ လြန္ၿပီး ေနာင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအထိ သက္ေရာက္မႈေတြ႐ွိေနတာကို သိ႐ွိဖို႔လိုပါတယ္။ ေနာင္ထပ္မံ႐ွိလာမယ့္ ကိုယ္၀န္ရဲ႕ကံၾကမၼာနဲ႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ရဲ႕ ေ႐ွ႕ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုးရဲ႕ကံၾကမၼာကိုပါ လႊမ္းမိုးမႈ ေတြ႐ွိေၾကာင္း ေျပာၾကားလိုပါတယ္။
ဘာလင္ေၾကညာစာတမ္းနဲ႔အညီ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါကို အေစာဆံုးကာကြယ္ဖို႔၊ ကုသဖို႔ စီမံေဆာင္ရြက္ရာမွာ ဒီကိုယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ဳိရွိတဲ့ မိခင္ကို အဓိကဦးတည္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ အထိေရာက္ဆံုး ျဖစ္ႏိုင္မယ္လို႔ အေရွ႕အာရွ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ အသင္းကအဖြဲ႕၀င္ပညာရွင္ေတြက ယံုၾကည္ ၾကပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ဳိ႐ွိတဲ့မိခင္ဟာ ေမြးဖြားလာမယ့္ ရင္ေသြးအတြက္ဘာမဆို ၫႊန္ၾကားသမွ် လိုက္နာဖို႔မ်ားပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ဆီးခ်ဳိ အေၾကာင္း အသိပညာေပးျခင္း၊ ကေလးနဲ႔မိခင္ရဲ႕ကံၾကမၼာကို အသိပညာေပးျခင္း၊ ဘ၀ေနထိုင္မႈ အေလ့အက်င့္ေတြေျပာင္းလဲျခင္းရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူး စတာေတြကို နား၀င္ဖို႔၊ ယံုၾကည္စြာ လိုက္နာဖို႔၊ ေနာင္မွာအေလ့အထသဖြယ္ အစဥ္ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ဖို႔ သြန္သင္ဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မိမိအပါအ၀င္ မိမိရင္ေသြးနဲ႔မိသားစုေတြအတြက္ က်န္းမာတဲ့အစားအစာေတြ ျပဳျပင္ေပးဖို႔၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈကိုအားေပးတဲ့ မိသားစုျဖစ္လာဖို႔ အဓိက ပဲ့ကိုင္ ေနရတဲ့ အိမ္ရွင္မမိခင္ေတြကို ဦးေဆာင္ေစျခင္းျဖင့္ အေစာဆံုးကာကြယ္မႈကို ရရွိေစမွာျဖစ္ပါတယ္။ လူနည္းစုျဖစ္တဲ့ အနာဂါတ္မိခင္ေတြကို စည္း႐ံုးရတာပိုမိုလြယ္ကူၿပီး မိသားစုအားလံုး အေပၚလႊမ္းမိုးနိင္တဲ့ အိမ္႐ွင္မမိခင္တစ္ဦးရဲ႕အားကို အသံုးျပဳတာက အထိေရာက္ဆံုးေသာ ကာကြယ္ျခင္းကို ေပးစြမ္းႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေတြေၾကာင့္ ရ႐ွိႏိုင္တဲ့ ဆိုးက်ဳိးေတြျဖစ္မလာေအာင္ အေစာဆံုး ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္သင့္သလဲဆိုတာ ဆက္လက္ ေဖာ္ျပသြားပါမယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
