ေဒါက္တာသီရိ (MBBS,MPH,DCH)
Impetigo ကို ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္ေတြမွာေတာ့ ေက်ာင္းကကူးတဲ့အနာ (school sores)ေတြလို႔ ေခၚတတ္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ မူႀကိဳေက်ာင္းနဲ႔ ေက်ာင္းႀကီးေနစအရြယ္ သံုးႏွစ္ကေန ငါးႏွစ္အရြယ္ကေလးေတြမွာအျဖစ္မ်ားၿပီး ကေလးတစ္ေယာက္ကေနတစ္ေယာက္ကို အရမ္းကူးလြယ္ပါတယ္။
Impetigo ဆိုတာဘာလဲ
Impetigo ဆိုတာ streptococcus and staphylococcus လို႔ေခၚတဲ့ မ်က္စိနဲ႔မျမင္ႏိုင္တဲ့ ဘက္တီးရီးယား အေကာင္ေလးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တာပါ။ အဲ့ဒီအေကာင္ေလးေတြက အမ်ားအားျဖင့္ ဘာျပႆနာမွမေပးဘဲ လူရဲ႕အေရျပား၊ ႏွာေခါင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနဲ႔ တျခားအဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြမွာ ေနေလ့ရွိၿပီး တစ္ခါတေလမွာေတာ့ Impetigo လို ျပႆနာေတြေပးတတ္ပါတယ္။
ထိခိုက္ဒဏ္ရာရထားတဲ့အေရျပား (ဥပမာ ပြန္းပဲ့ထားတာ၊ ေရေက်ာက္ေပါက္ထားတဲ့ေနရာ)ကတစ္ဆင့္ ဘက္တီးရီးယားေလးေတြ၀င္ၿပီး ေရာဂါျဖစ္တတ္သလို တခ်ဳိ႕ကလးေတြမွာက်ေတာ့လည္း အနာ၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာအခံမရွိဘဲလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ရာသီဥတုပူတဲ့လေတြမွာ ပိုၿပီးအျဖစ္မ်ားပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ခႏၶာကိုယ္ ဘယ္ေနရာမွာမဆို အနာေတြျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ မ်က္ႏွာရဲ႕ပါးစပ္နဲ႔ ႏွာေခါင္းတ၀ိုက္၊ နားနဲ႔လက္ေတြ၊ ေျခေတြမွာ ပိုၿပီးျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ အေရၾကည္ဖုတစ္ဖု၊ အေရၾကည္ဖုအစုလိုက္ေတြအေနနဲ႔ စၿပီးေပၚလာတတ္ပါတယ္။ အေရၾကည္ဖုေတြေပါက္သြားရင္ေတာ့ အသားနီလန္သလိုျဖစ္ၿပီး အရည္ၾကည္ေတြနဲ႔ စိုစိစိျဖစ္ေနတတ္ၿပီး တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ပ်ားရည္လို အ၀ါေရာင္အဖတ္ေတြ ကပ္ေနသလိုျဖစ္လာပါတယ္။ အနာရဲ႕ေဘးႏႈတ္ခမ္းက အေရျပားေတြကြာေနတာကို ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ အစပိုင္း အ၀ါေရာင္အဖတ္အေသးေလးကေန ေဆးမကုဘဲထားရင္ ေဘးဘက္ကို အႀကီးႀကီးျပန္႔လာတတ္ပါတယ္။
ကူးစက္နည္း
အနာကအရည္ေတြ၊ အ၀ါဖတ္ေတြမွာရွိေနတဲ့ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြက တျခားလူတေယာက္ရဲ႕ အေရျပားနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ထိလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ပ၀ါေတြ၊ အ၀တ္အစားေတြကတစ္ဆင့္ျဖစ္ျဖစ္ ကူးပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့အနာက အရည္ေတြ၊ အ၀ါဖတ္ေတြနဲ႔ အေရျပားခ်င္းထိၿပီး တစ္ရက္ကေနသံုးရက္အတြင္း အနာေတြစၿပီး ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ အနာေတြကယားတတ္ၿပီး ကုတ္ေလပိုျပန္႔ေလျဖစ္မွာကိုသတိထားပါ။ အနာက စိုစိစိျဖစ္ေနသေရြ႕ ေရာဂါပိုးေတြကူးႏိုင္ပါတယ္။ ပဋိဇီ၀ ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ၿပီး ၂၄နာရီၾကာရင္ မကူးစက္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူူး။ အနာျဖစ္ေနတာမျမင္ရဘဲလည္း တျခားခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းေတြကလည္း ကူးႏိုင္တာရွိပါတယ္။ ဥပမာ-ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုးတဲ့အခါ ထြက္တဲ့အရည္ေတြကတစ္ဆင့္ ကူးတာမ်ဳိးပါ။
ကုသနည္း
– ပဋိဇီ၀ပိုးသတ္ေဆးကို အနာေတြအားလံုး ေျခာက္သြားတဲ့အထိေသာက္ရပါမယ္။ ေသာက္ရမယ့္ ပဋိဇီ၀ပိုးသတ္ေဆးအမ်ဳိးအစားကို ဆရာ၀န္ကၫႊန္ေပးပါလိမ့္မယ္။
– ကပ္ေနတဲ့ အ၀ါေရာင္ဖတ္ေတြကို ဖယ္ပစ္ရပါမယ္။ အေကာင္းဆံုးနည္းကေတာ့ ကေလးကို မိနစ္ ၂၀ေလာက္ ေရေႏြးေႏြးေလးနဲ႔စိမ္ၿပီးခ်ဳိးေပးရင္း တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ေရစိုတဘက္နဲ႔ အနာဖတ္ေတြကို ဖြဖြေလးဖယ္ေပးပါ။
– အနာေတြကို ေရစိုခံပလာစတာနဲ႔အုပ္ထားပါ။
– ရက္အနည္းငယ္ၾကာရင္ အနာေတြေပ်ာက္သြားတတ္ေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ကေလးေတြမွာ ျပန္ျဖစ္တတ္ၿပီး ေဆးေနာက္တစ္ႀကိမ္ထပ္ေသာက္ဖို႔ လိုႏိုင္ပါတယ္။
ေက်ာင္းဘယ္ေတာ့ျပန္တက္ရမလဲ . . .
ပဋိဇီ၀ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ၿပီး ၂၄နာရီၾကာ+ အနာေတြကို ေရစိုခံပလာစတာနဲ႔အုပ္ၿပီးရင္ ေက်ာင္းျပန္တက္ႏိုင္ပါတယ္။
ကူးစက္မႈနည္းေအာင္ ဘာေတြလုပ္မလဲ
Impetigo က အရမ္းဆိုး၀ါးတဲ့ေရာဂါ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ လြယ္လြယ္ကူးႏိုင္ပါတယ္။ အေရျပားေပၚမွာ လြယ္လြယ္နဲ႔ျမင္ႏိုင္ေနေတာ့ လူေတြကအရမ္းစိတ္ပူတတ္ပါတယ္။ တကယ္ကေတာ့ အေပၚမွာေျပာထားသလိုပဲ အေရျပားမွာ ဘာအနာမွရွိမေနဘဲလည္း ေရာဂါျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ “ညစ္ပတ္တာကို ျဖစ္မွာေပါ့၊ ကေလးကို ဂ႐ုမွမစိုက္တာကို ျဖစ္မွာေပါ့” ဆိုတဲ့ စကားေတြကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈလိုက္ပါ၊ မဆိုင္ပါဘူး။ ကေလးတိုင္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
အကယ္၍ကိုယ့္ကေလးမွာ Impetigo ျဖစ္ေနၿပီဆိုရင္ ထပ္မျပန္႔ေအာင္ ဒါေလးေတြလုပ္ေပးပါ။
– ေန႔တိုင္း ဆပ္ျပာနဲ႔ေရခ်ဳိးေပးပါ။
– အနာကိုကိုင္မိရင္၊ ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆိုးၿပီးရင္ လက္ကိုအၿမဲေဆးပါ။
– လက္သည္းညႇပ္ေပးပါ။
– ေရာဂါရွိတဲ့ကေလးနဲ႔ ထိေတြ႕ေနရသူအားလံုး လက္ကိုပံုမွန္ေဆးပါ။
– ေရာဂါရွိတဲ့ကေလးရဲ႕ အ၀တ္အစား၊ မ်က္ႏွာသုတ္ပ၀ါ၊ ေခါင္းအံုးစြပ္ အိပ္ရာခင္းေတြကို သီးျခားခြဲေလွ်ာ္ၿပီး ေနပူပူမွာလွမ္းပါ။
ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဆရာ၀န္နဲ႔ထပ္ျပရမလဲ
– ေဆးေသာက္ေနေပမယ့္လည္း အနာေတြပိုဆိုးလာရင္၊
– ကေလးႏုန္းရင္ ဖ်ားရင္
– ကေလးပံုမွန္မဟုတ္ရင္
(Ref: Impetigo. Royal Children Hospital Kids Health Info.Melbourne.Australia.)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
