၊ ဇြန္ခိုင္ဦး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
ယခုအခါ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ၊ ဆစ္ဒနီၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္အလုပ္လုပ္လ်က္ရွိေသာ ကိုၾကည္သာသည္ ၿပီးခဲ့ေသာ ၂၀၁၂ ခုနစ္၊ ေမလတြင္ စင္ကာပူႏိုင္ငံ၌အလုပ္လုပ္ရင္း အသက္ ၂၉ ႏွစ္အရြယ္တြင္ ေဆး႐ံုစတက္ခဲ့ရသည္ဟု ဆိုသည္။
“၀မ္းဗိုက္ေအာက္ပုိင္းမွာ နာက်င္ေနတာ သုံးေလးပတ္ေလာက္ရွိၿပီ။ ဂ်ီပီသြားျပေတာ့ အူေရာင္တာျဖစ္မယ္ထင္တယ္ဆိုၿပီး ထိုးေဆး၊ ေသာက္ေဆးေတြေပးလိုက္ေတာ့ နည္းနည္းသက္သာသေယာင္ရွိေပမယ့္ နာက်င္မႈက ပိုဆိုးလာတယ္။ ေနာက္ဆုံး ဘယ္လိုမွမခံႏိုင္ေတာ့ စင္ကာပူ အေထြေထြရာဂါကုေဆး႐ုံရဲ႕ အေရးေပၚကိုေျပးရတယ္။ ေဆး႐ုံတန္းတက္ၿပီး ေရာဂါရွာလိုက္ေတာ့ အူမႀကီးကင္ဆာ (Bowel cancer) ဆိုတဲ့ အေျဖထြက္လာတယ္”ဟု ကိုၾကည္သာဟိန္းက ကင္ဆာခရီးလမ္းအစကို ျပန္ေျပာင္းေျပာျပခဲ့သည္။
ေရာဂါေတြ႕ခ်ိန္တြင္ ကင္ဆာအက်ိတ္က အစာေဟာင္းအိမ္ကို ပိတ္ဆို႔လုနီးပါးျဖစ္ေနသျဖင့္ အူေအာက္ပိုင္း ေရာင္ရမ္းနာက်င္ကာ ၀မ္သြားရခက္ခဲလာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ အူမႀကီးကင္ဆာက အသက္ ၅၀ေက်ာ္ ၆၀ အရြယ္တို႔တြင္ အျဖစ္မ်ားသျဖင့္ ထိုကင္ဆာျဖစ္သူမ်ားထဲတြင္ အလြန္ငယ္ရြယ္လြန္းေၾကာင္း ဆရာ၀န္မ်ားက ကိုၾကည္သာဟိန္းကို ရွင္းျပခဲ့သည္။
“တကယ္ေတာ့ ေဆး႐ုံမေရာက္ခင္ လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္လခြဲ-ႏွစ္လေလာက္အတြင္း ၀မ္းသြားတာ ပုံမွန္မဟုတ္တာ သတိထားမိလာတယ္။ ၀မ္းသြားၿပီးတိုင္း စိတ္မွာေပါ့ပါးၿပီး ရွင္းလင္းသြားတယ္လို႔ မခံစားရဘူး။ ၀မ္းခ်ဳပ္ရင္ခ်ဳပ္၊ မခ်ဳပ္ရင္ ၀မ္ေလွ်ာခ်င္သလို ျဖစ္ျဖစ္ေနတယ္။ ေနာက္ပိုင္း၀မ္းသြားရင္ ေသြးစေလးေတြ စေတြ႕လာရတယ္။ လိပ္ေခါင္းထင္ၿပီး ဆရာ၀န္သြားျပ၊ ေဆးေတြေသာက္လိုက္ေသးတယ္။
ကိုယ္အေလးခ်ိန္ သိသိသာသာ ေလ်ာ့က်လာတယ္။ ပုံမွန္စားေနေသာက္ေနရင္းနဲ့ကို တစ္လအတြင္း ေလး-ငါးကီလိုေလာက္ က်သြားတယ္။ လူက ပိုၿပီးေမာပန္းလြယ္လာတယ္”ဟု ကိုၾကည္သာဟိန္းက အူမႀကီးကင္ဆာဟု မသိခင္ကခံစားခဲ့ရသည့္ အေစာပိုင္းလကၡဏာမ်ားကို ေျပာျပခဲ့သည္။ ကိုၾကည္သာဟိန္းတို႔မ်ဳိး႐ိုးအရ ကင္ဆာျဖစ္သူမ်ားေၾကာင္း၊ ဖခင္၏ဘႀကီးက ခံတြင္းကင္ဆာ၊ ဘႀကီးက အသည္းကင္ဆာ၊ ဦးေလး၀မ္းကြဲ အသည္းကင္ဆာ၊ အေဒၚက သားအိမ္ကင္ဆာ၊ မိခင္က ရင္သားကင္ဆာမ်ားျဖစ္ဖူးေၾကာင္းသိရသည္။
ထို႔ျပင္ အူမႀကီးကင္ဆာျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္းရင္းကို “စင္ကာပူမွာ အစားအေသာက္ေတြ အလြန္ေပါတယ္။ တစ္ကုိယ္ေရတကာယဆို ခ်က္စားတာနဲ႔ ၀ယ္စားတာက ကုန္က်စရိတ္လည္း သိပ္မကြာလွဘူး။ အမ်ားအားျဖင့္ သုံးနပ္စလုံး အျပင္မွာပဲစားျဖစ္တယ္။ ဆိုင္ကေရာင္းတဲ့ အစားအေသာက္ဆိုတာ ဘယ္ေလာက္ပဲသန္ရွင္းတယ္ဆိုဆို အိမ္ထမင္းဟင္းေလာက္ က်န္မာေရးနဲ႔ မညီၫြတ္ႏိုင္ဘူး။
ေနာက္တစ္ခုက အခ်ဳိရည္ (Soft drink)ေတြကို အလြန္အကြၽံေသာက္သုံးျဖစ္တာပဲ။ ကိုကာကိုလာႀကိဳက္ေတာ့ ထမင္းစားတုိင္း အခ်ဳိရည္ဘူး တစ္ဘူးေလာက္ အၿမဲပါတယ္။ တစ္ေန႔ကို အနည္းဆုံး ႏွစ္ဘူး-သုံးဘူး အသာေလးေသာက္မိသြားတယ္။ အလုပ္ကလည္း ကြန္ပ်ဳတာနဲ႔လုပ္ရတဲ့ အလုပ္ဆုိေတာ့ တစ္ရက္ကို နာရီေပါင္းမ်ားစြာထိုင္ရတယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြက ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ေနထုိင္စားေသာက္ပံုေတြျဖစ္မယ္လုိ႔ထင္ပါတယ္”ဟုဆိုသည္။
ေဆး႐ံုမတက္ခင္တုန္းက သႀကၤန္မွာ ၁၀ ရက္ တရားစခန္း၀င္ခဲ့ေသးတယ္။ သဲအင္းဂူနည္းနဲ႔ တရားထိုင္ခဲ့တာဆိုေတာ့ သည္းခံႏိုင္တဲ့ စိတ္နည္းနည္းရလာတယ္။ အဲဒါကလည္း ကင္ဆာေက်ာ္လႊားခ်ိန္မွာ ေကာင္းေကာင္း အေထာက္အပံ့ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ . . .
စင္ကာပူအေထြေထြေရာဂါကုေဆး႐ုံတြင္ ေဆးကုသမႈခံယူခဲ့ရာ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ဌာနမွ ဆရာ၀န္ (radiation oncologist)က ပထမဆုံး ကိုယ္တြင္းအက်ိတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ႏွင့္ အနည္းငယ္ အရြယ္အစားေသးငယ္သြားရန္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သုံးကုထံုး (radiotherapy) လုပ္ျခင္း၊ ဒုတိယအဆင့္အျဖစ္ အက်ိတ္ကို ခြဲစိတ္ျဖတ္ေတာက္ျခင္း၊ ေနာက္ဆုံးအဆင့္က ကင္ဆာေဆးသြင္းကုထုံး (chemotherapy) မႈတို႔ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပၿပီး ရက္ခ်ိန္းေပးလုိက္ေၾကာင္း ကိုၾကည္သာဟိန္းက ဆိုသည္။
“ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုသမႈ မစတင္ခင္ သုံးေလးရက္အတြင္း ဗိုက္ကမခံမရပ္ႏိုင္ေအာင္ ျပန္နာလာျပန္ေရာ။ ဒါနဲ႔ ေဆး႐ုံျပန္တက္ရတယ္။ ပထမဆုံး ပိတ္ဆို႔ေနတဲ့ အစာေဟာင္းအိမ္နဲ႕ အူလမ္းေၾကာင္းကိုသက္သာေစဖို႔ လမ္းေၾကာင္းလႊဲတဲအေနနဲ႔ အူကိုခ်က္နားေလာက္ကေန အျပင္ထုတ္ထားဖို႔ Colo-stomy လို႔ေခၚတဲ့ ခြဲစိတ္မႈလုပ္ရတယ္။ ကိုယ္တြင္းက ထြက္မယ့္အညစ္အေၾကးေတြကို အဲဒီဗိုက္ေပၚက အူေပါက္ေလးကေနစြန္႔ထုတ္ရတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ stoma bag လို႔ေခၚတဲ့ အိတ္ေလးကို အၿမဲ၀တ္ထားရတယ္။ အနံအသက္လည္း လုံး၀မထြက္ဘူး။
ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေပးကုထံုးကို ျပင္ပလူနာအေနနဲ႔ ခံယူရတာဆိုေတာ့ အိမ္ကေနေဆး႐ုံကို သြားလုိက္လာလိုက္ေပါ့။ စက္ေအာက္၀င္ၿပီး နာရီ၀က္ေလာက္ပဲၾကာတယ္။ အဲဒီကုသမႈၿပီးေတာ့ လူကအေတာ္ေလးပိန္ၿပီး အ႐ိုးေပၚအေရတင္ျဖစ္ေနၿပီ။ ေနာက္ေတာ့ အႀကိမ္ေရမ်ားလာတာနဲ႔အမွ် လူကသိသိသာသာႀကီး ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္လာတယ္။ တျခားသူေတြလို အရမ္းမူးေ၀ၿပီး အန္တာေတြမရွိေပမယ့္ ညဆိုခါးကိုက္လို႔ ေကာင္းေကာင္းအိပ္မေပ်ာ္ဘူး။ ေနာက္ပိုင္း ခြဲစိတ္ကုသမႈခံယူခဲ့ရၿပီး ကင္ဆာေဆးကို စုစုေပါင္း ၆ႀကိမ္သြင္းရတယ္” ဟု ကိုၾကည္သာဟိန္းက ေဆးကုသမႈအေတြ႕အႀကံဳကို ေျပာျပခဲ့သည္။
ေဆး႐ုံတက္ေနခ်ိန္တြင္ စင္ကာပူတြင္ရွိသည့္ ညီျဖစ္သူကျပဳစုၿပီး ေနာက္ပိုင္း ဖခင္၊ အစ္မႏွင့္ အေမတို႔ တစ္လွည့္စီ လာေရာက္ျပဳစုခဲ့ၾကေၾကာင္းသိရသည္။
“ကင္ဆာကုသရာမွာ အခက္အခဲေတြကေတာ့ တစ္မ်ဳိးစီပဲ။ ဘယ္အရာက အခက္ခဲဆုံးလဲဆိုတာက်ေတာ့ ေျပာဖို႔ခက္တယ္။ ခြဲစိတ္မႈၿပီးေတာ့လည္း ျပန္နာလန္ထဖို႔ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ ႀကိဳးစားရတယ္။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုထံုး၊ ကင္ဆာေဆးသြင္းကုထုံး စတဲ့ ကုသမႈအားလုံးဟာ စိတ္ေရာလူပါအေတာ္ေလး ပင္ပန္းဆင္းရဲေစတယ္။ ကုသမႈေတြအားလုံးဟာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြ သိပ္မ်ားလြန္းေတာ့ ဒါေတြကိုေက်ာ္လြားဖို႔ စိတ္ဓာတ္ခြန္အား အေတာ္ေလးလိုပါတယ္။
ကုိယ္တစ္ခ်ိန္လုံး တသသနဲ႔တပ္မက္ေနတဲ့ ကုိယ့္႐ုပ္က ကုိယ္တုိင္ယိုယြင္းလာတာႀကံဳရေတာ့ သံေ၀ဂတရားက အလိုလိုေနရင္းနဲ႔ ရစျပဳလာတယ္။ ဘုရားေဟာတာနဲ႔ ကုိယ္ျဖစ္ေနတာကကြက္တိ အနာေပၚတုတ္က်သလိုပဲ။ လမ္းေပ်ာက္ေနရာကေန ဓမၼက ကိုယ့္ကိုေပးလိုက္တဲ႕ အသိဥာဏ္ေၾကာင့္ . . .
ေရာဂါစျဖစ္ေတာ့ ဘာသာေရးနဲ႔ေ၀းတယ္။ အဲဒီမတိုင္ခင္ကလည္း ဘုရားေတာင္ တစ္ခါတေလ ညတုိင္းရွိခုိး၊ မအိပ္ျဖစ္ဘူး။ ဒီေရာဂါျဖစ္ေတာ့ ကိုယ္ခႏၶာက ကုိယ္မ်က္စိေအာက္မွာတင္ ပ်က္စီးယုိယြင္းလာတာ ထင္ထင္ရွားရွားႀကီးကို ျမင္ေနရတာ။ ကုိယ္တစ္ခ်ိန္လုံး တသသနဲ႔ တပ္မက္ေနတဲ့ ကုိယ့္႐ုပ္က ကုိယ္တုိင္ယိုယြင္းလာတာႀကံဳရေတာ့ သံေ၀ဂတရားက အလိုလိုေနရင္းနဲ႔ရစျပဳလာတယ္။ ဘုရားေဟာတာနဲ႔ ကုိယ္ျဖစ္ေနတာကကြက္တိ အနာေပၚတုတ္က်သလိုပဲ။ လမ္းေပ်ာက္ေနရာကေန ဓမၼက ကိုယ့္ကိုေပးလိုက္တဲ့ အသိဥာဏ္ေၾကာင့္ လက္က်န္အခ်ိန္ေတြကို ဘယ္လိုကုန္ဆုံးမယ္၊ ဘာလုပ္ရမယ္ဆိုတာ ထင္ထင္ရွားရွားသိျမင္လာပါတယ္”ဟု ကိုၾကည္သာဟိန္းက ေဆးကုသမႈအခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ဘာသာတရားလိုက္စားျဖစ္ခဲ့ပံုမ်ားကို ေျပာျပခဲ့သည္။ ကိုၾကည္သာဟိန္းသည္ ေနျပန္ေကာင္းေကာင္းခ်င္း အလုပ္ျပန္တက္ခဲ့ေသာ္လည္း ေဆးဒဏ္မ်ားေၾကာင့္ အလုပ္အေပၚ ယခင္ေလာက္ စိတ္၀င္စားမႈမရွိေတာ့ေၾကာင္း ကိုၾကည္သာဟိန္းကဆိုသည္။
အူမႀကီးကင္ဆာအဆင့္(၃) ကင္ဆာကုသေအာင္ျမင္ရျခင္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး “ေဆးကုသမႈနဲ႔ ေဆး၀ါးေစာင့္ေရွာက္မႈ အေကာင္းဆုံးေနရာေတြမွာ ေရာက္ေနတဲ့အတြက္ ကုသိုလ္ကံအက်ဳိးေပးေကာင္းတယ္လို႔ ထင္တယ္။ ကိုယ္ဘက္ကလုပ္ႏိုင္တာလုပ္မယ္၊ ကုလို႔ရတဲ့နည္းေတြနဲ႔ ကုသမယ္။ အေနအထိုင္၊ အစားအေသာက္ကို ႀကိဳးစားၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲယူမယ္။ စိတ္ကိုတတ္ႏိုင္သမွ် ေအးခ်မ္းစြာထားမယ္၊ ဒီလိုျပင္ဆင္ၿပီး ေဆး၀ါးကုသတယ္။ ဒီ႐ုပ္ႀကီးကေတာ့ သူ႔သေဘာအတိုင္း သူပ်က္စီးေနတာေပါ့၊ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္လုပ္ႏိုင္တာက ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္တဲ့အပိုင္းဆိုေတာ့ ရသေလာက္ ဂ႐ုစုိက္ေစာင့္ေရွာက္လို႔ ေအာင္ျမင္တယ္လို႔ထင္ပါတယ္”ဟု ကိုၾကည္သာဟိန္းကဆိုသည္။
ကင္ဆာကုသေအာင္ျမင္ထားသူတို႔ အေၾကာက္ဆံုးအရာက ကင္ဆာေနာက္တစ္ႀကိမ္ ျပန္ျဖစ္မည္စိုးျခင္းပင္။ အထူးသျဖင့္ ပံုမွန္ဘ၀အတိုင္း ေနထိုင္ရန္ႀကိဳးစားေနေသာ ကိုၾကည္သာဟိန္းအတြက္ သံုးလအၾကာေဆးျပန္စစ္ရာ ကင္ဆာက အဆုတ္သို႔ေရာက္သြားၿပီဆိုသည့္ သတင္းဆိုးၾကားရေတာ့သည္။ “ပထမဆုံးအႀကိမ္ ကင္ဆာဆိုတာ ၾကားၾကားခ်င္းထက္ မေလ်ာ့တဲ့ေၾကာက္ရြံ႕တုန္လႈပ္မႈမ်ဳိးနဲ႔ ငါေနာက္တစ္ႀကိမ္ ဒါႀကီးကို ဘယ္လိုအင္အားမ်ဳိးနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရမလဲဆိုၿပီး စိတ္ဓာတ္က်သြားတယ္။
မီလီမီတာေလာက္ပဲရွိေသးတဲ့ ကင္ဆာအက်ိတ္ငယ္ေလးခုေလာက္ကို အဆုတ္ရဲ႕ ဘယ္နဲ႔ညာျခမ္းႏွစ္ဖက္စလုံးမွာ ေတြ႕ရတယ္။ အဆုတ္မွာ ျပန္ေတြ႕တဲ့ကင္ဆာကို ဘယ္လိုအင္အားမ်ဳိးနဲ႔ ထပ္ကုရမလဲဆိုၿပီး ေသာကျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ ၾသစေၾတးလ်သြားဖို႔ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္က ေလ်ာက္ထားတဲ့ အၿမဲတမ္းေနထိုင္ခြင့္ ဗီဇာကက်လာတယ္။ ေအာ္ဇီမွာ အၿမဲတမ္းေနထိုင္ခြင့္ရသူဟာ သူ႕ႏိုင္ငံသားအတိုင္း ခံစားခြင့္အကုန္ရပါတယ္။ အစိုးရရဲ႕ အခမဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈက သိပ္ကိုေကာင္းမြန္ပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ၾသစေၾတးလ်မွာ ဆက္ကုျဖစ္ခဲ့တယ္။
ေျပာရရင္ အူမႀကီးကင္ဆာကို ကုသၿပီး ၆လေလာက္ၾကာေတာ့ အဆုတ္ကို ကင္ဆာျပန္႔ႏွံ႔သြားတယ္။ ေနာက္သုံးႏွစ္ခြဲ-ေလးႏွစ္နီးပါးမွာ ေခါင္းက အေရျပားေပၚကိုေရာက္သြားတယ္။ ေသြးစုနာလို Cyst အက်ိတ္ေလးထင္ေနရာကေန စစ္လိုက္ေတာ့ ကင္ဆာအက်ိတ္ေလးၿဖစ္ေနတယ္။ အခုခြဲစိတ္ဖို႔ ဒီအပတ္ထဲရက္ခ်ိန္းယူထားတယ္”ဟု ကိုၾကည္သာဟိန္းက လက္ရွိအေရျပားကင္ဆာအက်ိတ္အတြက္ ကုသမႈခံယူမည့္အေၾကာင္း ေျပာျပခဲ့သည္။
“အခုေတာ့ အလြန္အမင္းျပဳျပင္ထားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ်ေရွာင္တယ္။ အသား၊ ငါးေတြမစားဘဲ ႏွစ္လေက်ာ္ သုံးလေလာက္ ေနလိုက္ေသးတယ္။ တေလာကအဆုတ္ကို အသားစယူဖို႔ခြဲစိတ္ထားၿပီး နာလန္ထမွာ အားနည္းေနတာနဲ႔ အခုတာ့ ၾကက္ျပဳတ္ရည္နဲ႔ ငါးကိုျပန္စားတယ္။ အသီးအႏွံနဲ႔ပဲကို အဓိကစားတယ္။ ကင္ဆာကို ခုခံကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ အသီးအႏွံေတြကို ပိုၿပီးစားေသာက္ေပးတယ္။ ေန႔စဥ္လမ္းေလွ်ာက္တယ္”ဟု ကိုၾကည္သာဟိန္းက လက္ရွိ သူ၏ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံကို ေျပာျပခဲ့သည္။
အရင္က ကုိယ္တိုင္သ႐ုပ္ေဆာင္ၿပီး ဇာတ္လမ္းထဲမွာ စည္းေမ်ာေနတာ၊ ကိုယ္ဘာျဖစ္လို႔ ျဖစ္ေနမွန္းမသိဘူး။ ေလာဘေတြ သိပ္ႀကီးေနလား၊ ေဒါသေတြ ထြက္ေနလား၊ စိတ္ဓာတ္ေတြက်ေနလား။ အခုေတာ့ ကိုယ္ဘ၀ကိုယ္ ျပန္လည္သုံးသပ္ဖို႔ အခ်ိန္ရလာတယ္ . . .
ယခုအခါ အသက္ ၃၅ ႏွစ္အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္သည့္ ကိုၾကည္သာဟိန္းက ကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္မ်ား၊ ကင္ဆာကုသေနသူမ်ားအား-
“အူမႀကီးကင္ဆာမျဖစ္ခင္နဲ႔ ျဖစ္ၿပီးေျပာင္းလဲသြားတာကေတာ့ အခုရထားတဲ့ ဘ၀အေပၚထားတဲ့ သေဘာထားပဲ။ ဘာနဲ႔တူလဲဆိုေတာ့ ျပဇာတ္တစ္ခုထဲမွာ ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္ကျပေနတာကေန ခဏေဘးထြက္ၿပီး ရပ္ၾကည့္ခိုင္းထားသလိုပဲ။ အဲဒီၾကမွပဲ ကိုယ္ဇာတ္႐ုပ္ကို ကိုယ္ျပန္လည္သုံးသပ္ခြင့္ရတယ္။ အရင္က ကုိယ္တိုင္သ႐ုပ္ေဆာင္ၿပီး ဇာတ္လမ္းထဲမွာ စည္းေမ်ာေနတာ၊ ကိုယ္ဘာျဖစ္လို႔ ျဖစ္ေနမွန္းမသိဘူး။ ေလာဘေတြ သိပ္ႀကီးေနလား၊ ေဒါသေတြ ထြက္ေနလား၊ စိတ္ဓာတ္ေတြက်ေနလား။ အခုေတာ့ ကိုယ္ဘ၀ကိုယ္ ျပန္လည္သုံးသပ္ဖို႔ အခ်ိန္ရလာတယ္။ အသိဥာဏ္လည္း ဒီအသက္အရြယ္နဲ႔မရႏိုင္တဲ့ ရင့္က်က္တဲ့ အသိဥာဏ္ကိုေပးစြမ္းတယ္။ ေျပာရရင္ ကင္ဆာက ပိုေကာင္းတဲ့လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာေစပါတယ္။
ကိုယ့္လိုပဲ ကင္ဆာေရာဂါကုသေနတဲ့သူေတြကို ေျပာခ်င္တဲ့အားေပးစကားက စိတ္ခြန္အားကိုျမႇင့္တင္ထားပါ။ စိတ္ဓာတ္မက်ဖို႔၊ စိတ္ေထာင္းကိုယ္ေၾကမျဖစ္ဖို႔ အားေပးခ်င္ပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္ကေတာ့ အနည္းနဲ႔အမ်ားမက်ဘဲမေနဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီေရာဂါႀကီးအေပၚမွာ တစ္ခ်ိန္လုံးေသာကေရာက္ေနတဲ့ စိတ္မ်ဳိးမထားဘဲ ကိုယ့္ဘက္က ျပဳျပင္လို႔ရတဲ့ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရ စတာေတြကို ရေအာင္ျပဳၿပင္ၿပီး ကိုယ္ကိုယ္ကိုယ္ ေစာင့္ရွာက္ဖို႔ပါပဲ။ အသက္ကို ဥာဏ္ေစာင့္ဆိုတဲ့စကားအတိုင္း သတိႀကီးႀကီးနဲ႔ လက္က်န္အခ်ိန္ေတြကို ေနထုိင္သြားဖို႔ပါပဲ”ဟု သူ႔အေတြ႕အႀကံဳအရ အားေပးစကားေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
