ေဒါက္တာစိုးလြင္ (ပါေမာကၡ၊ သားဖြားမီးယပ္အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)
ေမး. တခ်ဳိ႕အမ်ဳိးသမီးေတြက ရာသီလာခါနီးဆိုရင္ ေဒါသထြက္တာလို စိတ္ေ၀ဒနာေတြျဖစ္တတ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္ဆရာ။ အဲဒါကို ဘယ္လိုေလွ်ာ့ခ်သင့္ပါသလဲဆရာ။
ေျဖ. တခ်ဳိ႕က ရာသီလာခါနီးအခ်ိန္မွာ လူသတ္ခ်င္တယ္တဲ့ စိတ္ေတြျဖစ္ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က်ရင္ သူဟာသူမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ဘယ္သူေရာက္လာမွန္းမသိေလာက္ေအာင္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ စိတ္တင္မကဘဲ ခႏၶာကိုယ္ကလည္း ၀၀ဖိုင့္ဖိုင့္ႀကီးျဖစ္ေနၿပီလို႔ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ေနရတာ ေခါင္းကိုက္တယ္၊ မူးတယ္၊ ပ်ဳိ႕တယ္၊ ရင္သားေတြတင္းတယ္၊ စိတ္တိုလြယ္တယ္၊ စိတ္ကတင္းက်ပ္ေနတယ္၊ အိပ္လို႔မေပ်ာ္ေတာ့ဘူး၊ စိတ္ေတြ ဂေယာက္ဂယက္ျဖစ္လာတယ္။
ျပႆနာမ်ဳိးစံုနဲ႔ ေထာင္က်ေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြကိုလိုက္ၿပီး သုေတသနလုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္လိုက္တဲ့အခ်ိန္က ရာသီလာခါနီး တစ္ပတ္အလို၊ ႏွစ္ပတ္အလိုေလာက္မွာျဖစ္တာကို သြားေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါကို PMS (Premenstrual Syndrome) ဒါမွမဟုတ္ Premenstrual Tension လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါက ရာသီလာခါနီး ေဟာ္မုန္းေတြအေျပာင္းအလဲျဖစ္တဲ့ဒဏ္ကို ဒီ မိန္းကေလးေတြက မခံႏိုင္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးတိုင္း ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္ေပမယ့္ တခ်ဳိ႕အမ်ဳိးသမီးေတြက ခံႏိုင္ရည္ရွိၿပီး တခ်ဳိ႕က ခံႏိုင္ရည္မရွိတတ္ပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ရာသီအႀကိဳမွာျဖစ္တဲ့ေ၀ဒနာေတြက ေရာဂါတစ္ခုမဟုတ္ပါဘူး၊ ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ျဖစ္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ ေရာဂါမဟုတ္ဘဲ သဘာ၀တရားဆိုၿပီး ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊားဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ စိတ္ကိုဘယ္လိုထားရမယ္၊ ဘယ္လိုျပင္ဆင္ရမယ္ဆိုတာ သိသြားရင္ ဘာမွျပႆနာမရွိေတာ့ပါဘူး။
အေရးႀကီးတာက ဒီအခ်ိန္မွာ စိတ္ဖိစီးမႈကိုေလွ်ာ့ခ်ရပါမယ္။ စိတ္ေရာကိုယ္ပါေျဖေလွ်ာ့တတ္ဖို႔လည္း လိုပါတယ္။ တရားထိုင္တာ၊ ေယာဂက်င့္တာ စတဲ့ ေျဖေလွ်ာ့နည္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ဗီတာမင္ B6 မွီ၀ဲေပးရပါမယ္။ Evening Primose Oil ကို မွီ၀ဲေပးရင္အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အိပ္ရာထဲေခြေခါက္မေနဘဲ လမ္းေလွ်ာက္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ေပးရပါမယ္။ ၀မ္းခ်ဳပ္မခံဘဲ ၀မ္းမွန္မွန္သြားေအာင္ အမွ်င္ဓာတ္ပါတဲ့ အစားအေသာက္ေတြ စားေပးရပါမယ္။
သားအိမ္ထဲမွာ အလံုးျဖစ္ေနရင္၊ အသားပိုထြက္ေနရင္၊ ေနရာလြဲမွား သားအိမ္အတြင္းသား (Endometriosis) ေရာဂါရွိရင္၊ မ်ဳိးပြားအဂၤါမွာ ပိုး၀င္ေရာင္ရမ္းေနရင္ ေသြးဆင္းမ်ားတတ္သလို တစ္ခါတစ္ရံ သားအိမ္ထဲမွာ သေႏၶတားပစၥည္းထည့္ထားရင္လည္း ေသြးဆင္းမ်ားတတ္ပါတယ္။
ေမး. ရာသီလာတဲ့အခါ တခ်ဳိ႕အမ်ဳိးသမီးေတြက ေသြးဆင္းမ်ားတတ္ပါတယ္။ အဲဒါက ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြမွာ ေဟာ္မုန္းေတြမမွန္လို႔ ေသြးဆင္းမ်ားတတ္ပါတယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈ၊ စိတ္ဆင္းရဲတာနဲ႔ ၀မ္းနည္းတာေၾကာင့္လည္း ေသြးဆင္းမ်ားတတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလေရာဂါေတြေၾကာင့္လည္း ေသြးဆင္းမ်ားတတ္ပါတယ္။ သားအိမ္ထဲမွာ အလံုးျဖစ္ေနရင္၊ အသားပိုထြက္ေနရင္၊ ေနရာလြဲမွား သားအိမ္အတြင္းသား (Endometriosis) ေရာဂါရွိရင္၊ မ်ဳိးပြားအဂၤါမွာ ပိုး၀င္ေရာင္ရမ္းေနရင္ ေသြးဆင္းမ်ားတတ္သလို တစ္ခါတစ္ရံ သားအိမ္ထဲမွာ သေႏၶတားပစၥည္း ထည့္ထားရင္လည္း ေသြးဆင္းမ်ားတတ္ပါတယ္။
သားအိမ္ကင္ဆာ၊ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေတြေၾကာင့္လည္း ေသြးဆင္းမ်ားတတ္ပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးဆင္းမ်ားတာကို မေပါ့ဆပါနဲ႔။ တစ္ခါတေလ ဘာေရာဂါမွမရွိဘဲ၊ ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္မွန္းမသိဘဲ ေသြးဆင္းမ်ားေနတာမ်ဳိးလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ေသြးေတြအမ်ားႀကီးဆင္းရင္ ေသြးအားနည္းတတ္ပါတယ္၊ ေမာပန္းေနတတ္ပါတယ္။ ပံုမွန္အတိုင္း လမ္းေလွ်ာက္ေနရင္း ရင္ေတြတုန္လာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မေပါ့ဆဘဲ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသင့္ပါတယ္။
ေမး. တခ်ဳိ႕ေတြမွာ ရာသီလံုး၀မလာတဲ့ အေျခအေနဆိုတာ ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒါကေရာ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. တစ္ခါတေလ ေမွ်ာ္သာေမွ်ာ္ ေပၚမလာတဲ့အရာတစ္ခုရွိပါတယ္။ အဲဒါက ဓမၼတာရာသီပဲျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေလးမေလးေတြ အပ်ဳိေဖာ္၀င္ရမယ့္အရြယ္မ၀င္ဘဲ ရာသီမလာတာျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အသက္ ၁၆ ႏွစ္ ျပည့္တဲ့အခ်ိန္ ရာသီမလာတာက တစ္ခါတေလ ေဟာ္မုန္းေတြမမွန္လို႔ ျဖစ္ႏိုင္သလို ေမြးလမ္းေၾကာင္းအေပါက္မပါတာ၊ ပိတ္ဆို႔ေနတာ၊ သားအိမ္မပါတာ၊ သားအိမ္အေပါက္မပါတာ၊ သားဥအိမ္မပါတာတို႔ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ အသက္ ၄၅ ႏွစ္ေက်ာ္မွ ေသြးဆံုးရမယ့္အစားရွားရွားပါးပါး ငယ္ငယ္ကေလးနဲ႔ ေသြးဆံုးသြားတာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ကိုယ္၀န္ရွိေနလို႔လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
