ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
ေမး(၁). မဂၤလာပါ ဆရာရွင့္။ သမီးက Pharmacist တစ္ေယာက္ပါရွင့္။ တခ်ဳိ႕ေယာက်္ားလ်ာေတြက Online Shopping ပုံစံနဲ႔ တက္စတိုစတီ႐ုန္းထိုးေဆးေတြ၊ စားေဆးေတြကို ေရာင္းပါတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး မရွိေၾကာင္းေျပာၾက၊ ေရးၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေယာက်္ားလ်ာေလးေတြဆိုတာလည္း အသက္၂၀ပင္ မျပည့္ေသာ္ျငား ရဲတင္းၾကပါတယ္ရွင့္။ ေယာက်္ားဆန္ခ်င္လြန္းတာေၾကာင့္ ေစ်းႀကီးေပး၀ယ္ယူသုံးစြဲၾကပါတယ္။ ထိုးေဆးကိုယ္တိုင္ထိုးၾကပါတယ္။ သူတို႔သုံးတဲ့ေဆးေတြကို ေဆ၀ါးမွတ္ပုံတင္ထားျခင္းရွိမရွိေတာ့ သမီးမသိပါဘူးရွင့္။ testosterone အေၾကာင္းကို ျပည့္ျပည့္စုံစုံေလး သူတို႔ေလးေတြကို အသိပညာေပးခ်င္လို႔ပါရွင္။
ေမး(၂). အသက္၁၇ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ အမ်ဳိးသားေဟာ္မုန္းေဆးေသာက္ခ်င္လို႔ပါ။ ၫႊန္ေပးပါလားေဒါက္တာ။ လည္ေစ့လည္း မထြက္ဘူးဆရာ။ ကန္ေတာ့ပါ၊ အေမြးေပါက္ႏႈန္းကလည္း ေႏွးတယ္။ ခႏၶာကိုယ္တည္ေဆာက္ပံုလည္း မိန္းကေလးနဲ႔ဆင္ေနတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေသာက္ခ်င္တာပါဆရာ။
ေမး(၃). ကြၽန္ေတာ္ အသက္ ၂၇ႏွစ္ပါ။ လူပ်ိဳပါ။ ကြၽန္ေတာ့္ ဒူးကသိပ္အားမရွိဘူး။ အမ်ဳိးသားအဂၤါလည္း သူမ်ားနဲ႔ယွဥ္ရင္ နည္းနည္းေသးတယ္လို႔ ခံစားရတယ္။ သူငယ္ခ်င္းက အႀကံေပးလို႔ တက္စတိုစတီ႐ုန္း က်ားေဟာ္မုန္းအားေဆး ေဆးဘူးအလံုး ၃၀ပါ တစ္ဘူး၀ယ္ၿပီး တေန႔ႏွစ္လံုးေသာက္တာ ၃ ရက္ေလာက္ ရွိပါၿပီ။ အႏၲရာယ္ရွိႏိုင္လားဆရာ။
ေမး(၄). ကြၽန္ေတာ္ အခုအသက္၂၆ ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ လူပ်ဳိမျဖစ္ေသးပါဘူး။ ခ်ဳိင္းေမြး၊ မုတ္ဆိတ္ေမြး၊ ႏႈတ္ခမ္းေမြးလည္း မေပါက္ပါဘူး။ ဆီးစပ္ေမြးေတာင္ နည္းနည္းေလးပဲရွိပါတယ္။ ၀က္ၿခံလည္း တစ္ခါတေလမွ ရွားရွားပါးပါး ထြက္ပါတယ္။ အသံလည္း မေျပာင္းေသးပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္႔ရဲ႕ လိင္တံနဲ႔ေ၀ွးေစ့က အလြန္ေသးပါတယ္။ သုက္လည္းလံုး၀မထြက္ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၆ လေလာက္က ေဆးစစ္ရပါတယ္။ ဆရာ၀န္က Testosterone နည္းေနတယ္ထင္ေၾကာင္းနဲ႔ ေဆးစစ္ခိုင္းပါတယ္။ ေဆးစစ္တဲ့အခါ Testosterone ပမာဏဟာ ေတာ္ေတာ္နည္းေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ တျခားေသြးစစ္တာေတြ လုပ္ပါတယ္။
ဦးေႏွာက္ကို CT Scan ႐ိုက္ရင္ ေကာင္းတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ Testosterone ထိုးေဆးေပးပါတယ္။ တစ္လကိုတစ္ႀကိမ္နဲ႔ ေျခာက္လထိုးခိုင္းပါတယ္။ ေဆးထိုးတာေလးလရွိပါၿပီ။ တစ္သက္လံုး Testosterone ေဆး သံုးရႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ စားေဆးနဲ႔ေကာ အဆင္မေျပႏိုင္ဘူးလား။ အိမ္ေထာင္ျပဳလို႔ ရ-မရနဲ႔ ကေလး ရႏိုင္၊ မရႏိုင္ကိုလည္း သိခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဘာဆက္လုပ္သင့္တယ္ဆိုတာလည္း အႀကံဥာဏ္ေပးပါခင္ဗ်ာ။
ေမး(၅). ကြၽန္မေမာင္ေလး အသက္၂၅ ႏွစ္ပါ။ ၁၈ ႏွစ္ေလာက္က ေ၀ွးေစ့တစ္လံုးထုတ္ထားပါတယ္။ တျခားတစ္ဖက္ကလည္း ေသးသြားပါသည္။ ၾကာရင္ အေျခာက္စိတ္ေပါက္သြားမွာစိုးပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္ကေတာ့ က်ားစိတ္ရွိပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ ေျပာင္းႏိုင္ပါသလား။ လမ္းၫႊန္ေပးေစလိုပါတယ္။
ေမး(၆). ကြၽန္ေတာ္အသက္က ၂၄ ႏွစ္ပါ။ သူမ်ားေတြလို အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္ေတြမွာေရာ အခုေရာပါ အေမြးအမွ်င္နည္းပါတယ္။ ခ်ဳိင္းေမြးဆုိ မေပါက္သေလာက္ပါပဲ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ညာဘက္လက္သန္းက ညာဘက္လက္သူၾကြယ္ ပထမအဆစ္ကုိမမွီပါဘူး။ အဲလုိဆိုရင္ ကေလးမရႏိုင္ဘူးလုိ႔ေျပာပါတယ္။ ဟုတ္ပါသလားဆရာ။ အခုကြၽန္ေတာ္ကေလးမရေသးပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္ဘက္က ခ်ဳိ႕ယြင္းေနတာမ်ားလား သိခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ အဲလုိျဖစ္လုိ႔ ကေလးမရႏိုင္ဘူးဆုိရင္ ကေလးရေအာင္ ဘယ္လုိေတြလုပ္ရပါမလဲခင္ဗ်ာ။
ေဟာ္မုန္းအမ်ဳိးေပါင္း ၁၇ မ်ဳိးရွိတယ္။ တက္စတိုစတီ႐ုန္းကို က်ားလိင္ေဟာ္မုန္းလို႔ေခၚတယ္။ ဒါေပမဲ့ အကုန္မွန္တာေတာ့ မဟုတ္ပါ။ မိန္းကေလးေတြ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြမွာလည္း ငယ္ငယ္ႀကီးႀကီးရွိေနတာပဲ။ သူ႔တန္ခိုးက လိင္နဲ႔ဆိုင္တဲ့အဂၤါေတြကို ပံုမွန္ျဖစ္ေနေစတယ္။ စတီးရြိဳက္ေဟာ္မုန္းျဖစ္တယ္။ ေယာက်္ားေတြမွာ က်ားအေစ့ကေန၊ မိန္းမေတြမွာ မ်ဳိးဥအိမ္ကေန ထုတ္ေပးေနတယ္။ နည္းနည္းပါပါး (အဒရီနယ္လ္-ဂလင္း) ကေနလည္း ထုတ္ေသးတယ္။
သူ႔အလုပ္က ႏွစ္မ်ဳိးရွိတယ္။
၁။ Androgenic properties (အင္ဒ႐ိုဂ်င္းနစ္) သတိၱလို႔ ေခၚတာေတြကေတာ့ ပင္မ (လိင္အဂၤါေတြ)နဲ႔ ဒုတိယ-လိင္အဂၤါေတြ ဖြံ႕ထြားေစတယ္။ အသံၾသလာမယ္၊ အေမြးေပါက္တာထူးျခားလာမယ္။
၂။ Anabolic properties (အင္နာေဘာလစ္) သတိၱလို႔ ေခၚတာေတြကေတာ့ ၾကြက္သားေတြထြားလာေစမယ္။
ဒုတိယ-လိင္အဂၤါေတြဆိုတာ ေယာက္်ားေလးေတြမွာ ခ်ိဳင္းေမြး၊ ရင္ပတ္ေမြး၊ ဗိုက္ေမြး၊ ဆီးစပ္ေမြးေပါက္၊ မ်က္ႏွာေမြး (မုတ္ဆိတ္၊ ပသိုင္းေမြး)ေပါက္၊ နဖူးေျပာင္၊ ေပါင္ေရွ႕ၾကြက္သားမ်ားလာ၊ Adam’s apple လည္ေစ့ထြက္၊ အသံၾသ၊ အရပ္ရွည္၊ အ႐ိုးေတြ ရွည္-မာ၊ ပခံုးက်ယ္၊ မ်က္ႏွာအဆီျပန္၊ ၀က္ၿခံေပါက္၊ ကိုယ္နံ႔ထြက္၊ အေရျပားၾကမ္းလာ၊ အဆီနည္းလာ။ မိန္းကေလးေတြမွာ ရင္သားထြားလာ၊ ႏို႔သီးကိုဆြရင္ သန္မာႏိုင္လာ၊ ဆီးစပ္ေမြး-ကိုယ္ေမြးႏုေပါက္၊ ေပါင္ေနာက္ပိုင္းၾကြက္သားေတြ ပိုသန္လာ၊ တင္ကားလာ၊ ေခြၽးအဆီထြက္လာ၊ ကိုယ္နံ႔ရလာ၊ ၀က္ၿခံေပါက္၊ လက္တံပိုရွည္လာ၊ တင္ပါး-ေပါင္ေတြမွာ အဆီပိုစုလာ။
တစ္ေယာက္တည္းမွာလည္း တစ္ခ်ိန္နဲ႔တစ္ခ်ိန္မတူဘူး။ ရာသီဥတု၊ ေလ့က်င့္ခန္း၊ အစားအေသာက္လိုက္ၿပီး အနည္း-အမ်ားေျပာင္းေနတယ္။ ေသြးစစ္ရင္ မနက္ခင္းစစ္တာေကာင္းတယ္။ Steroid က ေယာက္်ားမွာ ပံုမွန္ ၂၇၀-၁၀၇၀ ng/dl ရွိရတယ္။ ယူနစ္ေတြက ဓာတ္ခြဲခမ္းတစ္ခုနဲ႔တစ္ခု မတူၾကဘူး။ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ပံုမွန္ဆိုတာကို ျငင္းေနၾကဆဲျဖစ္တယ္။ အသက္ႀကီးေလ၊ နည္းေလလည္းျဖစ္တယ္။ ၄၀ ေက်ာ္ရင္ ၁ႏွစ္မွာ ၀ ဒသမ ၃ရာခိုင္ႏႈန္း နည္းနည္းလာတယ္။ အသက္ ၆၀ ေအာက္ ေယာက္်ား ၂၀၀မွာ တစ္ေယာက္က ဒီေဟာ္မုန္းနည္းေနတယ္။
အရက္စြဲေနသူ၊ နာတာရွည္ ေရာဂါတစ္ခုခု ခံစားေနရသူ၊ ေသြးထဲမွာ သံဓာတ္မ်ားလြန္းေနသူ (Hemochromatosis)၊ က်ားအေစ့ေရာဂါရေနသူ (Sarcoidosis)၊ AIDS ေရာဂါရွိေနသူ၊ စိတ္ဖိအား မ်ားလြန္းေနသူေတြမွာ သူမ်ားထက္နည္းေနမယ္။
ဘယ္လိုလူမ်ဳိးေတြမွာ လာျဖစ္သလဲ
ေဟာ္မုန္းထြက္ရာေနရာမွာ ကင္ဆာေဆး၊ ဓာတ္ကင္ရရင္၊ ခ႐ိုမိုဇုမ္း ပံုမွန္မဟုတ္ရင္၊ ဦးေႏွာက္ထိခိုက္မိရင္၊ ေရာဂါရရင္၊ ကိုယ္ခႏၶာႀကီးထြားေအာင္ (စတီးရြိဳက္)ေဆးေတြ တလြဲသံုးရင္၊ ပသိေရာင္နဲ႔တြဲတဲ့ က်ားအေက်ာေရာင္ေရာဂါျဖစ္ရင္၊ အမ်ဳိးသမီးမွာ မ်ဳိးဥအိမ္အလုပ္မလုပ္ေတာ့ရင္၊ ခြဲစိတ္ထုတ္လိုက္ရရင္၊ က်ားအေစ့က သူေနရာကပၸာယ္အိတ္မွာ ရွိမေန-က်မေနရင္၊ ကပၸာယ္အိတ္ထိခိုက္မိရင္၊ ဇရာေထာင္းလာရင္၊ အ၀လြန္ရင္၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ကတည္းက ဒီေဟာ္မုန္းနည္းရင္ ကေလးဟာ လိင္အဂၤါဖြံ႕ထြားမႈနည္းၿပီး ေမြးလာႏိုင္တယ္။ ေယာက်္ားေလးဆိုရင္ လိင္တံ၊ ကပၸာယ္အိတ္ ေသးငယ္ေနမယ္။ မိန္းကေလးလည္း မအဂၤါပံုပန္းမတူျဖစ္ေနမယ္။ က်ားလိုလို မလိုလိုေနမယ္။ သိဖို႔ေကာင္းတာတစ္ခုက က်ားရယ္၊ မရယ္ဆိုတာ အျပင္ပန္းအျမင္အရ သတ္မွတ္တာမဟုတ္ဘူး။
Chromosomes ၾကည့္ေခၚရတာျဖစ္တယ္။ အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္မွာ ဒီေဟာ္မုန္းနည္းေနရင္ လိင္ပိုင္းရင့္သန္မႈေတြ နည္းေနမယ္။ ၾကြက္သားထုထည္ ေသးေနမယ္၊ အသံၾသမလာဘူး၊ ကိုယ္ေမြးေပါက္တာ ၾကမ္း-ထူမလာဘူး၊ ေယာက္်ားေလးျဖစ္ေပမယ့္ ႏို႔ႀကီးေနမယ္၊ လိင္တံနဲ႔ ေ၀ွးေစ့ေသးငယ္ေနမယ္။ အရြယ္ရလာမွ ျဖစ္တာဆိုရင္ လိင္စိတ္နည္းေနမယ္၊ လိင္ဆက္ဆံတာခက္ေနမယ္၊ ပန္းညႇဳိးတာ၊ ကေလးမရႏိုင္တာ၊ ဆံပင္ကြၽတ္မယ္၊ ၾကြက္သားလွီမယ္၊ အ႐ိုးအားနည္းမယ္။ မိန္းကေလးမွာျဖစ္ရင္ မ်က္ႏွာနီရဲေနမယ္၊ စိတ္တိုမယ္၊ လိင္စိတ္နည္းေနမယ္၊ အိပ္ေရးပ်က္မယ္၊ ၾကြက္သားေတြ လွီေနမယ္၊ အ႐ိုးအားနည္းမယ္၊ ဆံပင္ကြၽတ္မယ္။
တက္စတိုစတီ႐ုန္း နည္းေနသူေတြမွာ ေယာက်္ား ပန္းညႇဳိး-ပန္းေသျဖစ္မယ္၊ ကိုလက္စထေရာမ်ားမယ္၊ အ၀လြန္မယ္၊ စိတ္ဓာတ္က်မယ္၊ စိုးရိမ္စိတ္ကဲေနမယ္၊ စိတ္မူေျပာင္းမယ္၊ အာ႐ံုစိုက္ရတာခက္မယ္၊ မွတ္ဥာဏ္ေလွ်ာ့မယ္၊ လိင္စိတ္နည္းမယ္၊ အ႐ိုးအားနည္းေနမယ္ . . .
တက္စတိုစတီ႐ုန္းနည္းေနသူေတြမွာ ေယာက်္ား ပန္းညႇဳိး-ပန္းေသျဖစ္မယ္၊ (ကိုလက္စထေရာ) မ်ားမယ္၊ အ၀လြန္မယ္၊ စိတ္ဓာတ္က်မယ္၊ စိုးရိမ္စိတ္ကဲေနမယ္၊ စိတ္မူေျပာင္းမယ္၊ အာ႐ံုစိုက္ရတာခက္မယ္၊ မွတ္ဥာဏ္ေလွ်ာ့မယ္၊ လိင္စိတ္နည္းမယ္၊ အ႐ိုးအားနည္းေနမယ္။
အမ်ဳိးသမီးေတြကိုေဆးကုရင္ Esterified estrogens and methyltestosterone ေပးတယ္။
ေယာက္်ားေတြမွာျဖစ္ရင္ Testosterone Replacement Therapy (TRT) ထိုးေဆးကို ၂ ပတ္ ၁ႀကိမ္ထိုးေဆး၊ ဒါမွမဟုတ္ Patch ေဆးကပ္ခြာ၊ Gel (ဂ်ဲလ္)၊ Putty ငံုေဆးေတြရွိေသးတယ္။
အမ်ားဆံုးသံုးတဲ့ ထိုးေဆးက Testosterone enanthate (TE) ျဖစ္တယ္။ ၁၀၀~၂၀၀ mg IM ကို ၂ပတ္ ၁ႀကိမ္ထိုးတယ္။ ထိုးေဆးကို သံုးေနတာၾကာၿပီ၊ ေစ်းလည္းခ်ဳိတယ္။ Testosterone cypionate (TC) ေဆးကိုလည္း သံုးႏိုင္တယ္။ Implantable Testosterone အေရျပားေအာက္မွာ ထားလို႔ရတဲ့ေဆးကို ၁၉၄၀ ကတည္းက သံုးေနတယ္။ ေဆးတစ္လံုးမွာ ၇၅ mg of crystalline testosterone ပါတယ္။ ၃ ~ ၆ လခံတယ္။ တစ္ခါထည့္ထားရင္ ၂ ~ ၆ လံုးထည့္ထားရတယ္။
Transbuccal System သြားဖံုးကေန စုပ္ယူႏိုင္တဲ့ေဆးကို ေရွ႕သြားအထက္မွာထားရတယ္။ 30 mg testosterone ပါတယ္။ တစ္ေန႔မွာ ၁-၂ ခါ သံုးရတယ္။ Transdermal TRT ဆိုတာက Patch ကပ္ခြာနဲ႔ Gel ဂ်ဲလ္ အမ်ဳိးအစားျဖစ္တယ္။ ေန႔တိုင္း သံုးေနရမယ္။ Patch ကိုကပၸာယ္အိတ္မွာကပ္တာနဲ႔ တျခားေနရာမွာ ကပ္ရတာ မတူဘူး။ TRT Gel ေစ်းႀကီးတယ္။
Testosterone စားေဆး၊ 17–methyltestosterone and fluoxymesterone ပါတယ္။ အသည္းအတြက္ သတိထားစရာေတြရွိတယ္။ Novel Testosterone Therapy ဆိုတာ သံုးလမွတစ္ခါ ထိုးစရာလိုတာကို အသစ္နည္းျဖစ္တယ္။ ဥေရာပမွာ သံုးႏိုင္ၿပီျဖစ္ေပမယ့္ အေမရိကားမွာ စမ္းသပ္မႈအဆင့္ ၃ အထိ ေရာက္ေသးတယ္။ ၁၀၀၀ mg ကို ၁၀-၁၄ ပတ္ တစ္ခါသာ ထိုးဖို႔လိုတယ္။
ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြ=ပ်ဳိ႕-အန္၊ ၀က္ၿခံေပါက္၊ ေခါင္းကိုက္၊ အစားစားခ်င္စိတ္မ်ား၊ စိတ္မူေျပာင္း၊ အသည္းထိခိုက္၊ ေျခေထာက္ေရာင္။ လိင္တံမာတင္းေနတာ ျပန္မေလွ်ာ့၊ ႏွလံုးေရာဂါရွိေနသူ၊ ကိုလက္စထေရာမ်ားေနသူ၊ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ေနသူေတြကို မေပးသင့္ပါ။ ေဆးမ်ားသြားရင္ စိတ္ၾကမ္း၀င္တတ္တယ္။ စိတ္မူေျပာင္းတတ္တယ္။
ဆရာ၀န္ကိုယ္တိုင္မညႊန္ရင္ မသံုးသင့္ပါေၾကာင္း။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
