ပါေမာကၡဦးေအးမြန္ (ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း
ေမး။ ။ လူေတြမွာ ၀မ္းခ်ဳပ္တာက ပိုအျဖစ္မ်ားလာပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ဆရာ့အေတြ႕အႀကံဳအရ ေျပာရရင္ေတာ့ လူေတြက အရင္နဲ႔စာရင္ အလုပ္ေတြ ပို႐ႈပ္လာတယ္၊ ၀မ္းသြားဖို႔ အခ်ိန္မေပးႏိုင္ဘူး၊ အစားအေသာက္မွာလည္း အဆင္သင့္အစာေတြကို စားလာၾကတယ္၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ဖို႔လည္း အခ်ိန္မေပးႏိုင္ဘူး . . ဒီအခ်က္ေတြေၾကာင့္ ၀မ္းခ်ဳပ္တာက ပိုအျဖစ္မ်ား လာၾကပါတယ္။ လူ႔ဘ၀မွာ ေအးေအးေဆးေဆးမရွိေတာ့ဘဲ ေလာေလာ ေလာေလာနဲ႔ လုပ္ေနရတဲ့ ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံ ေျပာင္းလဲလာတာေၾကာင့္ ၀မ္းခ်ဳပ္တာက ပိုအျဖစ္မ်ားလာပါတယ္။ အခုေခတ္မွာ လူအမ်ားစုက အိမ္သာကို ေအးေအးေဆးေဆးတက္ဖို႔ေတာင္ အခ်ိန္မရသလို ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။
ေမး။ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္တာကို ခြဲစိတ္ကုသရတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး ရွိပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္တယ္ဆိုတာ ေရာဂါမဟုတ္ပါဘူး။ ၀မ္းခ်ဳပ္တာက ေရာဂါလကၡဏာတစ္ခုပါ။ ဘာနဲ႔ အလား သ႑ာန္တူလဲဆိုေတာ့ ဖ်ားတာနဲ႔ တူပါတယ္။ ဖ်ား တာကလည္း အူအတက္ေရာင္တာေၾကာင့္ ဖ်ားတာရွိသလို တျခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္လည္း ဖ်ားတတ္ပါတယ္။ ဖ်ားၿပီဆိုရင္ ဖ်ားေစတဲ့့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းကို ရွာၿပီး ကုသရပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ ၀မ္းခ်ဳပ္ရင္လည္း ၀မ္းခ်ဳပ္ေစတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းေတြကိုရွာၿပီး ကုသရပါတယ္။ ၀မ္းခ်ဳပ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက အူကင္ဆာ၊ လိပ္ေခါင္း စတာေတြ ျဖစ္ေနရင္ ခြဲစိတ္ကုသဖို႔ လိုအပ္တဲ့အခါ ခြဲစိတ္ကုသ မႈေပးရပါတယ္။
၀မ္းမခ်ဳပ္ေအာင္လိုက္နာသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကို အၾကမ္းဖ်င္းေျပာရရင္ေတာ့ ငယ္စဥ္ကတည္းက အခ်ိန္မွန္မွန္ ၀မ္းသြားေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ရမယ္၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ အသီးအႏွံ မ်ားမ်ားစားေပးရပါမယ္။ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ရမယ္။ ၿပီးရင္ ၀မ္းသြားတာကို အာ႐ံုစိုက္ၿပီး ပံုမွန္သြားႏိုင္ေအာင္ က်င့္ေပးရပါမယ္ . . .
ေမး။ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္ေစတဲ့ ေရာဂါေတြက ဘယ္ႏွမ်ဳိးေလာက္ ရွိပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္ေစတဲ့ေရာဂါေတြက အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္မွန္းမသိဘဲ ၀မ္းခ်ဳပ္တာကအျဖစ္ မ်ားပါတယ္။ အဲဒါကို ေဆးပညာအရ Primary Constipation လို႔ေခၚပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ၀မ္း ခ်ဳပ္ရတယ္ဆိုတာ အထင္ပဲရွိပါတယ္။ အတိအက် မသိပါဘူး။ ဥပမာ- ေရေသာက္နည္းလို႔၊ ေလ့က်င့္ ခန္းမလုပ္လို႔၊ အထိုင္မ်ားလို႔၊ ၀မ္းသြားတာကို အခ်ိန္မွန္ မက်င့္လို႔၊ ၀မ္းသြားတာကို အာ႐ံုမစိုက္လို႔၊ မနက္မိုးလင္းရင္အလုပ္သြားဖုိ႔ ေျပးလႊားလႈပ္ရွားေနရတာနဲ႔ ၀မ္းသြားဖို႔အခ်ိန္မရလို႔၊ ၀မ္းသြားခ်င္စိတ္ ေပၚတဲ့အခါ အိမ္သာက အဆင္သင့္မရွိလို႔၊ အဆင္သင့္ရွိရင္လည္း ညစ္ပတ္တဲ့ အိမ္သာမွာ မသြားတတ္လို႔ . . စတဲ့ အေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ၀မ္းခ်ဳပ္တာမ်ဳိးပါ။ ဒါက မွန္းဆၿပီး ေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို သိတဲ့ အေျခအေနေကာ ရွိပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို သိတာလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒါကို Secondary Constipation လို႔ ေခၚပါတယ္။ ေရာဂါတစ္ခုခုေၾကာင့္ ၀မ္းခ်ဳပ္တာကို ဆိုလိုပါတယ္။ ဥပမာ- အူကင္ဆာ၊ လိပ္ေခါင္း၊ အူပိတ္တာ၊ စအိုက်ဥ္းတာစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြ အမ်ားႀကီးေၾကာင့္ ၀မ္းခ်ဳပ္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အေၾကာင္းရင္းေတြကို ေသခ်ာသိရင္ ကုသမႈေပးလို႔ရပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိတာ၊ သံဓာတ္ပါတဲ့ ေဆးမွီ၀ဲရတာ၊ တခ်ဳိ႕ေဆးေတြရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး ေၾကာင့္၀မ္းခ်ဳပ္တာ . .စတဲ့ အေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ၀မ္းခ်ဳပ္ရင္ ျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းကို ကုသလိုက္႐ံုနဲ႔ သက္သာသြားတတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလ ဟိုက္ပိုသိုင္း႐ြိဳက္ေရာဂါေၾကာင့္လည္း ၀မ္းခ်ဳပ္တတ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းႏွစ္ခုအနက္ ဘယ္အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ အေၾကာင္းမသိဘဲ ၀မ္းခ်ဳပ္တာက ပိုမ်ားပါတယ္။
ေမး။ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္တာ ၾကာရင္ေကာ ေရာဂါ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္တာၾကာၿပီး မစင္ေတြက ဗိုက္ထဲမွာ အၾကာႀကီး ေနေနရင္ အူနဲ႔ မစင္ထိေတြ႕မႈေၾကာင့္ ကင္ ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားမွာ အူကင္ဆာ အျဖစ္မ်ားရတာက ၀မ္းခ်ဳပ္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာပါ။ မၾကာခဏ ၀မ္းခ်ဳပ္တာက ႏွစ္ခ်ီၿပီး ၾကာသြားရင္ အူကင္ဆာျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက ၀မ္းခ်ဳပ္ရင္ ညႇစ္ညႇစ္ၿပီး သြားရပါတယ္။ အဲဒီလို သြားရတာေၾကာင့္ လိပ္ေခါင္း ျဖစ္ေစ ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ျဖစ္တတ္တာက စအိုကြဲတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ၀မ္းသြားရင္ နာလို႔ ၀မ္းမသြားဘဲ ေနေတာ့ ပိုၿပီး ၀မ္းခ်ဳပ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ပိုညႇစ္ၿပီး ၀မ္းသြားရတဲ့အခါ အနာေတြက ပိုဆိုးသြား ျပန္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ၀မ္းမွန္မွန္သြားေအာင္ ျမန္မာေဆး၊ အဂၤလိပ္ေဆးေတြ ေသာက္တာ၊ ၀မ္းခ်ဴဘူး သံုးတာကေရာ ဘာျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ျမန္မာေဆးေတြ၊ အဂၤလိပ္ေဆးေတြကို ႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီး စားလာတဲ့အခါ အူေတြက သူ႔အလိုလို မညႇစ္ေတာ့ ပါဘူး။ ၀မ္းသြားဖို႔ ေဆးကိုပဲ မွီခိုတဲ့ အေနအထား ျဖစ္သြားပါတယ္။ ၀မ္းခ်ဴတာကလည္း ဒီသေဘာပါပဲ။ အသက္ႀကီးသူေတြ ၀မ္းခ်ဴတာထက္ အသက္ငယ္ ငယ္ရြယ္ရြယ္အခ်ိန္မွာ ၀မ္းခ်ဴတဲ့ အက်င့္ျဖစ္သြားရင္ ပံုမွန္အတိုင္းအူလႈပ္ရွားမႈမရွိေတာ့ဘဲ ၀မ္းခ်ဴမွပဲ ၀မ္းသြားသလိုျဖစ္သြားပါတယ္။ သဘာ၀အတိုင္း ၀မ္းသြားတာကပဲ ေကာင္းပါတယ္။ ဒီလို အက်င့္ေတြရွိရင္ အူကအလိုလို မညႇစ္ေတာ့တဲ့အတြက္ ဒါေတြကို တစ္သက္လံုး မွီခိုရသလို ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ၀မ္းမွန္မွန္သြားေအာင္ ပံုမွန္သံုးေနက် ေဆးေတြ မသံုးဘဲ တျခားေဆးေတြသံုးေနတာမ်ဳိးေကာ ရွိပါ သလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ၀မ္းမွန္မွန္သြားေအာင္ ပံုမွန္သံုးေနက် ေဆးေတြအျပင္ ေဆး၀ါးအသစ္ေတြကို စမ္းသပ္ေနပါတယ္။ အဲဒါက အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ရွိတဲ့ Chloride Channel ပြင့္တဲ့ ေဆးကို စမ္းသပ္ေနတာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ဒီေဆးက ဆိုဒီယမ္နဲ႔ေရကိုဆြဲၿပီး ၀မ္းပိုသြား ေအာင္ လုပ္ႏိုင္သလားဆိုတာ စမ္းသပ္ေနပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ဆီ႐ိုတိုနင္ေဟာ္မုန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စမ္းသပ္ေနတာပါ။ အဲဒီေဟာ္မုန္းမ်ားလာရင္ ညႇစ္ အားပိုမ်ားလာမလားဆိုၿပီး စမ္းသပ္ေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။
အက်ဳိးျပဳဘက္တီးရီးယား (Probiotics) က ၀မ္းပ်က္တဲ့သူေတြ မွီ၀ဲရင္ပိုေကာင္းပါတယ္။ အခုအခါမွာေတာ့ ၀မ္းခ်ဳပ္တဲ့ လူေတြမွာ Probiotics ေပးလိုက္ရင္ ပိုေကာင္းမလား ဆိုၿပီး စမ္းသပ္ေနၾကပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးတစ္ခုကေတာ့ BioFeedback ဆိုတာ ေပၚလာပါတယ္။ ၀မ္းသြားေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဦးေႏွာက္နဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ဘယ္ေနရာမွာ အားနည္းတယ္၊ ဘယ္ေနရာမွာ ခ်ဳိ႕ယြင္းတယ္ စတာေတြကို စမ္းသပ္တာျဖစ္ ပါတယ္။ ၿပီးရင္ ၀မ္းမွန္မွန္ သြားတတ္ေအာင္ ကေလးလိုမ်ဳိး ၀မ္းသြားတာ ျပန္သင္ေပးရပါတယ္။ ဒါကို Pelvic Flow Exercise လို႔ ေခၚပါတယ္။
ေမး။ ။ ဆရာတို႔ ခြဲစိတ္အထူးကု ဆရာ၀န္ေတြဆီကို ၀မ္းခ်ဳပ္တဲ့ လူနာေတြက ဘယ္လိုပံုစံေတြနဲ႔ ေရာက္လာ တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္ၿပီး လာတဲ့ လူနာေတြက ပံုစံမ်ဳိးစံုပါပဲ။ တခ်ဳိ႕ကလည္း အေရးေပၚအေျခအေနမ်ဳိးနဲ႔ ေရာက္ လာတတ္ၿပီး တခ်ဳိ႕လူနာေတြက်ေတာ့ ၀မ္းသြားရင္ ေသြးပါလို႔ဆိုတဲ့အေနအထားနဲ႔ ေရာက္လာတတ္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ လိပ္ေခါင္းျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ေနာက္တစ္ခုက လူနာေတြက စအိုကြဲတာ (Anal Fissure) နဲ႔ လာျပတတ္ပါတယ္။ စအိုကြဲတယ္၊ နာတယ္၊ ၀မ္းသြားလို႔ အဆင္မေျပဘူး . . စတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ ေရာက္လာတတ္သလို တခ်ဳိ႕လူနာေတြက်ေတာ့လည္း ၀မ္းခ်ဳပ္တယ္ ဆိုၿပီး ပံုမွန္ေရာက္လာေပမယ့္ အေၾကာင္း ရွာရင္းရွာရင္း အူကင္ဆာ ျဖစ္ေနတာကို သြားေတြ႕ရပါတယ္။
ေမး။ ။ ၀မ္းမခ်ဳပ္ေအာင္ ဘယ္လိုေနထိုင္စားေသာက္မႈ ပံုစံကို လိုက္နာသင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ၀မ္းမခ်ဳပ္ေအာင္ လိုက္နာသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကို အၾကမ္းဖ်င္းေျပာရရင္ေတာ့ ငယ္စဥ္ကတည္းက အခ်ိန္ ၏မွန္မွန္ ၀မ္းသြားေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ရမယ္၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ အသီးအႏွံ မ်ားမ်ားစားေပးရပါမယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ရမယ္။ ၿပီးရင္ ၀မ္းသြားတာကို အာ႐ံုစိုက္ၿပီး ပံုမွန္သြားႏိုင္ေအာင္ က်င့္ေပးရပါမယ္။
ေမး။ ။ ဆရာတို႔ဆီ ၀မ္းခ်ဳပ္တဲ့ လူနာတစ္ဦး ေရာက္လာရင္ ဘာေၾကာင့္ ၀မ္းခ်ဳပ္ရသလဲဆိုတာကို ဆရာတို႔ ဘယ္လိုရွာေဖြရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ဆရာတို႔ဆီ၀မ္းခ်ဳပ္တဲ့ လူနာေရာက္လာရင္ ကုလို႔ရတဲ့ေရာဂါေၾကာင့္လားဆိုတာ လိုက္ရွာရပါတယ္။ ဥပမာ- စအိုက်ဥ္းေနလို႔လား၊ စအိုကြဲေနလို႔လား၊ လိပ္ေခါင္းေၾကာင့္လားစတဲ့ အခ်က္ေတြကို ရွာၿပီး ကုသမႈေပးရပါတယ္။ ဒီ့ထက္ ပိုအေရးႀကီးတာက အူကင္ဆာပါ။ ကင္ဆာကို ရွာၿပီး ကုသေပးရပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြ မရွိဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒီလူနာ ၀မ္းခ်ဳပ္တာက ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တာလဲ၊ ေဆးေတြေၾကာင့္လား၊ ေရေသာက္နည္းလို႔ ျဖစ္တာလား၊ အစားအေသာက္ထဲမွာ အသီးအရြက္မပါလို႔ ျဖစ္တာလား၊ လႈပ္ရွားမႈ မရွိလို႔ျဖစ္တာလားစတဲ့ ပင္မအေၾကာင္းရင္းေတြကို ရွာရပါတယ္။
ေမး။ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ထပ္မံ ပညာေပးလိုတာ ရွိရင္သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ကေလး ဘ၀ကတည္းက ပံုမွန္ ၀မ္းသြားတတ္တဲ့ အက်င့္လုပ္ေပးရပါမယ္။ ၀မ္းသြားတဲ့အခါ ေတြးခ်င္ တာ ေတြး၊ သတင္းစာေတြဖတ္ . . အဲဒီလိုေတြ မလုပ္ဘဲ ၀မ္းသြားတာကို ေသခ်ာအာ႐ံုစိုက္ၿပီး သြား ေပးရပါမယ္။ ၀မ္းမသြားလို႔ ၀မ္းႏုတ္ေဆး တစ္လံုးစား၊ ႏွစ္လံုးစားနဲ႔ေဆးေတြ တျဖည္းျဖည္းမ်ားလာတဲ့အခါ အူကအလိုလိုမညႇစ္ေတာ့ဘဲ ၀မ္းက ပိုခ်ဳပ္လာတတ္ပါတယ္။ ၀မ္းခ်ဳပ္တာၾကာလာရင္ လိပ္ေခါင္းေရာဂါ၊ စအိုကြဲတာ၊ အူကင္ဆာ စတာေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ၀မ္းခ်ဳပ္တာ တစ္ခါတေလဆိုရင္ ၀မ္း ႏုတ္ေဆးေသာက္တာ ဘာမွမျဖစ္ေပမယ့္ ၾကာလာရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႔သြားျပသင့္ပါတယ္။ အေကာင္း ဆံုးကေတာ့ သဘာ၀အတိုင္း ၀မ္းသြားေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
