ပါေမာကၡ ဦးေအးမြန္ (အစာအိမ္ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္း ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း
ေမး။ ။ ေျခသလံုးေသြးျပန္ေၾကာ ထံုးတာက ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္သလဲ။
ေျဖ။ ။ ပံုမွန္အားျဖင့္ ေျခသလံုးေသြးျပန္ေၾကာေတြက အေပၚႏွလံုးအထိ ေရာက္ေအာင္ ေသြးျပန္ရပါတယ္။ လမ္းေလွ်ာက္တဲ့အခါ ေျခသလံုးၾကြက္သားေတြက ညႇစ္ၿပီး ေသြးလွည့္ပတ္မႈက ေကာင္းပါတယ္။ အဲဒီလို လမ္းမေလွ်ာက္ဘဲ အၾကာႀကီး မတ္တပ္ရပ္ေနတဲ့ သူေတြ၊ အထိုင္မ်ားတဲ့သူေတြဆိုရင္ ေျခသလံုးေသြး ျပန္ေၾကာက ေသြးေတြက အေပၚတက္တာ နည္းသြားပါတယ္။
ေသြးျပန္ေၾကာမွာ အေပၚယံေသြးျပန္ေၾကာ (Superficial Vein)နဲ႔ အတြင္းနက္တဲ့ ေသြးျပန္ေၾကာ (Deep Vein)ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ဳိး ရွိပါတယ္။ လမ္းေလွ်ာက္တဲ့အခါ အေပၚယံေသြးျပန္ေၾကာက ေသြးေတြက နက္တဲ့ ေသြးျပန္ေၾကာအထိ ေသြးေတြ ျပန္၀င္တယ္။ အဲဒီလို ေသြးျပန္တဲ့အခါ နက္တဲ့ေသြး ေၾကာတစ္ခုခုကပိတ္ဆို႔ေနရင္ ေသြးအိုင္လာပါတယ္။ ဒါက ေသြးေၾကာထံုးေစတဲ့ နံပါတ္တစ္အခ်က္ပါ။
နံပါတ္ႏွစ္အခ်က္ကေတာ့ ေသြးေတြက အဆို႔ ရွင္ေတြ (Valve)မလံုဘဲ ပ်က္စီးရင္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ခဏခဏ ေဆာင္ရရင္ ျဖစ္တတ္သလို ၀မ္းခ်ဳပ္တဲ့သူ၊ အၾကာႀကီးထိုင္တဲ့သူ၊ အၾကာ ႀကီးမတ္တပ္ရပ္ရတဲ့သူေတြမွာလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အရပ္ပုတဲ့ သူနဲ႔ အရပ္ရွည္တဲ့သူဆိုရင္ အ ရပ္ရွည္တဲ့သူက ပိုအျဖစ္မ်ားပါတယ္။အဓိက ျဖစ္တတ္တာက ေသြးလွည့္ပတ္စီးဆင္းမႈ မေကာင္းတဲ့အတြက္ ေျခေထာက္ေသြးျပန္ေၾကာထံုးရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေျခသလံုးေသြးျပန္ေၾကာထံုးတာက အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ျဖစ္တဲ့သူမ်ားေပမယ့္ ျဖစ္တိုင္း ကုစရာ မလိုပါဘူး။ အဆင့္(၁)နဲ႔ (၂)ဆိုရင္ မ်ားမ်ားလမ္း ေလွ်ာက္ေပးတာတို႔၊ ေျခသလံုးေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ ေပးတာတို႔နဲ႔ သက္သာသြားတတ္ပါတယ္။ ေျခေထာက္ျမႇင့္ေလ့က်င့္ခန္းကို တစ္ေန႔မွာ သံုးခါေလာက္၊ တစ္ခါဆိုရင္ အခ်ိန္ ၁၅မိနစ္ခန္႔ လုပ္သင့္ပါတယ္။ ေျခေထာက္ျမႇင့္ၿပီး ေျခခ်င္း၀တ္ကို အေကြးအဆန္႔ လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ေျခသလံုးေသြးျပန္ေၾကာထံုးတာက ေရာဂါအဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္ရွိပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ေျခသလံုးေသြးျပန္ေၾကာထံုးတာက အဆင့္သတ္ မွတ္ခ်က္ေတြရွိပါတယ္။
အဆင့္(၁) ေျခသလံုးေသြးျပန္ေၾကာက ပံုမွန္ထက္ ႀကီးေနပါတယ္။ ေသြးေၾကာမွ်င္ေလးေတြက ေဖာင္း ေနတာေလာက္ပဲ။ သိပ္မသိသာေသးဘူး။
အဆင့္(၂) ဒီအဆင့္မွာဆိုရင္ ေျခသလံုးေသြးျပန္ေၾကာက ေဖာင္းၿပီး ရွည္ေနပါတယ္၊ တြန္႔လာပါတယ္။ အေ၀းက ၾကည့္ရင္ကို ျမင္ရေလာက္ေအာင္ သိသိသာသာ ထင္ရွားလာပါတယ္။
အဆင့္(၃) ဒီအဆင့္မွာဆိုရင္ ေျခသလံုးေသြးျပန္ေၾကာေတြ ထံုး႐ံုအျပင္ ေဖာေရာင္လာပါတယ္။
အဆင့္ (၄) ဒီအဆင့္မွာ ေသြးျပန္ေၾကာထံုးေနတဲ့အျပင္ ေျခသလံုးအေရာင္ေတြ ေျပာင္းသြားတတ္ပါတယ္။
အဆင့္ (၅) ဒီအဆင့္မွာဆိုရင္ ေသြးေၾကာေတြက သိသိသာသာႀကီးမားၿပီး ထံုးေန႐ံုသာမက RBC၊ WBC တို႔ စိမ့္ထြက္ေနတတ္ပါတယ္။ အတြင္းေျခ မ်က္စိနားမွာ အေရျပားအနာေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
ေျခသလံုးေသြးျပန္ေၾကာထံုးတာက အျဖစ္မ်ားေပမယ့္ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းကို လာျပတာေတာ့ နည္းပါတယ္။ လာျပရင္ေတာင္ အဆင့္ (၃)၊ (၄)နဲ႔ (၅) ေလာက္က်မွ လာျပတာမ်ားပါတယ္။
ေမး။ ။ ေျခသလံုး ေသြးျပန္ေၾကာထံုးတဲ့အခါ ဘယ္လို လကၡဏာေတြ ခံစားရတတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ အဆင့္(၁)၊ (၂)ေလာက္ဆိုရင္ ေျခသလံုးေတြ ေညာင္းတာ၊ ၾကြက္သားေတာင့္တင္းတာေတြ ျဖစ္ တတ္ပါတယ္။ ဥပမာ လူတစ္ေယာက္က အၾကာႀကီး မတ္တပ္ရပ္လိုက္ရင္ ေျခသလံုးေတာင့္တင္းသလိုမ်ဳိးပဲ. . ျပန္ႏွိပ္လိုက္ရင္ သက္သာသြားတတ္ပါတယ္။ အဆင့္(၃)နဲ႔(၄)က်မွ ေသြးေၾကာေတြ ေဖာင္းတတ္ပါတယ္။ အေရျပားအေရာင္ေျပာင္းၿပီး အေရျပားေတြ ထူထဲတတ္ပါတယ္။ အနာေတြ ေပါက္လာတတ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ေျခသလံုးေသြးျပန္ေၾကာထံုးတာကို ဘယ္လို ကုသမႈ ေပးရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ေျခသလံုးေသြးျပန္ေၾကာထံုးတာက အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ျဖစ္တဲ့သူမ်ားေပမယ့္ ျဖစ္တိုင္း ကုစရာ မလို ပါဘူး။ အဆင့္(၁)နဲ႔ (၂)ဆိုရင္ မ်ားမ်ား လမ္းေလွ်ာက္ေပးတာတို႔၊ ေျခသလံုးေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ေပးတာတို႔နဲ႔ သက္သာသြားတတ္ပါတယ္။ ေျခေထာက္ျမႇင့္ ေလ့က်င့္ခန္းကို တစ္ေန႔မွာ သံုးခါေလာက္၊ တစ္ခါဆိုရင္ အခ်ိန္ ၁၅ မိနစ္ခန္႔ လုပ္သင့္ပါတယ္။ ေျခေထာက္ျမႇင့္ၿပီး ေျခခ်င္း၀တ္ကို အေကြးအဆန္႔လုပ္ ေပးသင့္ပါတယ္။
အဆင့္(၃)က်ေတာ့ အထက္ပါ ေလ့က်င့္ခန္းေတြအျပင္ ေျခေထာက္ပတ္တီးစည္းေပးရင္ သက္ သာတတ္ပါတယ္။ အဆင့္(၃)၊ (၄)နဲ႔ (၅)ေလာက္ က်မွ လူနာေတြက ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းေရာက္တာမ်ားပါတယ္။ အဓိက လုပ္ေပးရတာကေတာ့ ေျခသလံုး ေသြးျပန္ေၾကာမွာ ေသြးစီးဆင္းမႈေကာင္းေအာင္ လုပ္ေပးရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တာလဲ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို အရင္ရွာရပါတယ္။ နက္တဲ့ ေသြးျပန္ေၾကာပိတ္လို႔လား၊ ဒါဆိုရင္ေတာ့ အေရး ႀကီးပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ေဆးေတြေပးရတယ္၊ လိုအပ္ ရင္ ခြဲထုတ္ေပးရတယ္။
ဒီလိုမဟုတ္ဘဲ အေပၚယံေသြးျပန္ေၾကာနဲ႔ နက္တဲ့ ေသြးျပန္ေၾကာဆက္တဲ့ေနရာေတြက အဆို႔ရွင္ေတြ မလံုဘူးဆိုရင္လည္း အေပၚယံေသြးျပန္ေၾကာေတြကို ျဖတ္ထုတ္ရပါတယ္။ အေပၚယံေသြးေၾကာ ေဖာင္းတာက အတြင္းက ေသြးေၾကာေတြပိတ္လို႔ လားဆိုတာ ဆန္းစစ္ရပါတယ္။ အထဲက ပိတ္တာမဟုတ္ဘဲ အေပၚယံေသြးေၾကာက ေရာင္တယ္ဆိုရင္ အဲဒါကို ျပဳျပင္ေပးရပါတယ္။ ဒါကို ျပဳျပင္ေပးလိုက္ ရင္ ပံုမွန္အတိုင္း ျပန္ေကာင္းသြားပါတယ္။ ဒီအဆင့္ ေတြမွာနဲ႔ ေရာဂါရွာေဖြၿပီး ကုသမႈကို ေလဆာနဲ႔ ကုတဲ့နည္း၊ ခြဲစိတ္တဲ့နည္း၊ ေဆးထိုးတဲ့နည္း စသျဖင့္ သင့္ေတာ္တဲ့နည္းနဲ႔ ကုသမႈ ေပးရပါတယ္။
ေမး။ ။ ေျခသလံုးေသြးျပန္ေၾကာထံုးတာ မျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္လုိ႔ရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ေလယာဥ္ပ်ံ အၾကာႀကီးစီးတယ္၊ ကားအၾကာႀကီး စီးတယ္ဆိုရင္ ေျခက်င္း၀တ္ကို လႈပ္ေပးရပါတယ္။ မတ္တပ္အၾကာႀကီးရပ္တာ၊ အၾကာႀကီးထိုင္တာတို႔ ကို ေရွာင္ရပါမယ္။ အလုပ္အကိုင္အရ အၾကာႀကီး မတ္တပ္ရပ္ရတဲ့ သူေတြ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။
ေမး။ ။ ဒါက ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ မဆိုင္ပါဘူး။ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါက ေသြးလႊတ္ေၾကာထိခိုက္မႈ ျဖစ္တာပါ။ ေျခသလံုးေသြး ေၾကာထံုးတာက ေသြးျပန္ေၾကာထိခိုက္လို႔ ျဖစ္တာပါ။
ေမး။ ။ ေျခသလံုးေသြးျပန္ေၾကာထံုးတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ပညာေပးလိုတာရွိရင္ သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ေျခသလံုးမွာ ေသြးလွည့္ပတ္မႈေကာင္းေအာင္ လႈပ္ရွားမႈေလးေတြ လုပ္ေပးႏိုင္ရင္ေကာင္းပါတယ္။ ၿငိမ္ေနရင္၊ တစ္ခ်ိန္လံုးထိုင္ေန၊ ရပ္ေနရင္ ေျခသလံုး ေသြးျပန္ေၾကာထံုးတာ ျဖစ္တတ္တဲ့အတြက္ ဆင္ျခင္ သင့္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
