ေဒါက္တာတင့္ေဆြ ေျဖၾကားသည္။
၆။ Chlamydial infection (ကလင္ဒါမိုင္စင္) ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္ျခင္း
STD/STI ေရာဂါေတြထဲမွာ က အျဖစ္အမ်ားဆံုးပါ။
Chlamydia trachomatis လိင္အဂၤါေတြမွာ အနာျဖစ္တာပါ။ အနာဆိုေပမယ့္မနာဘူး။ ေပါင္ၿခံမွာ ေ၀ွးေစ့ေတြ ေရာင္လာမယ္။ သားအိမ္အ၀မွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ တခ်ဳိ႕အျဖဴဆင္းမယ္။ လိင္ဆက္ဆံၿပီးခ်ိန္ ေသြးနည္းနည္း ဆင္းမယ္။ တခ်ဳိ႕မွာ ျပည္လိုေနတယ္။ နည္းနည္း၀ါမယ္။ မီးခိုးေရာင္၊ ခပ္စိမ္းစိမ္းအေရာင္လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အျမႇဳပ္လိုလည္း ရွိတတ္တယ္။ ယားမယ္။ အနံ႔ဆိုးတယ္။ ဆီးခဏခဏ သြားခ်င္ၿပီး ဆီးေအာင့္တယ္။ အတြင္းအဂၤါေတြအထိ ေရာက္ႏိုင္တယ္္။ ဒီအခ်ိန္မွာ လိင္ဆက္ဆံရင္နာမယ္။ ပိုးရွိေနေပမယ့္ လကၡဏာမျပသူေတြရွိတယ္။ အသက္ ၃၀ ေအာက္ အျဖစ္မ်ားတယ္။
အထူးသျဖင့္ လိင္ဆက္ဆံဖက္မ်ားသူေတြမွာ ျဖစ္တယ္။
– Azithromycin 1 Gm ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
– Doxycycline 100 mg တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္ ၇-၁၄ ရက္။ ဒါမွမဟုတ္
– Erythromycin 250-500-800 mg တစ္ေန႔ ၄ ႀကိမ္၊ ၇-၁၄ ရက္။ ဒါမွမဟုတ္
– Ofloxacin 300 mg တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္၊ ၇ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
– Ofloxacin 400 mg တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
– Tetracycline 250-500 mg တစ္ေန႔ ၄ ႀကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။
အျဖဴဆင္းလို႔ ေဆးေသာက္၊ ေဆးထည့္ေနရရင္ ရာသီလာေနခ်ိန္မွာလည္း ဆက္လုပ္ရမယ္။ အိမ္ ေထာင္သည္ေတြဆိုရင္ ႏွစ္ေယာက္လံုးကို ေဆးတစ္ ၿပိဳင္တည္းကုသရမယ္။ အမ်ဳိးသမီး-မိန္းကေလးေတြမွာ အျဖဴဆင္းၿပီးယားတာက ခဏခဏျဖစ္ေလ့ ရွိတယ္ . . .
၇။ ဂႏိုးရီးယား (Gonorrhea)
ဒုတိယအမ်ားဆံုး STD/STI ျဖစ္တယ္။ အမ်ဳိးသမီးဆိုရင္ အျဖဴဆင္းမယ္။ ျပည္လိုဆင္းမယ္။
ဆီးက ပန္းထြက္သလို သြားတယ္။ ၾကားရက္ ေသြးဆင္းတာ ျဖစ္တတ္ေသးတယ္။
ဆက္ဆံရင္လည္း နာမယ္။ အထဲကို ေရာဂါျပန္႔ရင္ သားအိမ္ေဘးက အဂၤါမွန္သမွ် ေရာင္ႏိုင္တယ္။ ေဆးမကုရင္ ေယာက္်ားေရာ မိန္းမပါ ကေလးမရတာ ျဖစ္သြားတတ္တယ္။
– Cefixime 400 mg တစ္ခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
– Ceftriaxone 125 mg IM ထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္
– Ciprofloxacin 500 mg ေသာက္ပါ။ ဒါမွ မဟုတ္
– Ofloxacin 400 mg + Azithromycin 1 g ဒါမွမဟုတ္ Doxycycline 100 mg တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္ ၇ ရက္တြဲပါ။
၈။ ကိုယ္၀န္တား ပစၥည္းပိုး၀င္ျခင္း (Infected IUCD)
ကေလးျခားေအာင္ထည့္တဲ့ IUCD သားအိမ္ထဲ ပစၥည္း (ေကာပါးတီ)ထည့္သူ ၅ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ပိုး ၀င္တတ္တယ္။ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေနရာနာမယ္။ ေမြးလမ္းက တစ္ခုခုဆင္းမယ္။
နည္းနည္းကိုယ္ပူမယ္။ အတူရင္ နာမယ္။ IUCD ျပန္ထုတ္ပါ။ Amoxicillin, Cephalosporins, Tetracycline ေပးပါ။ မရေသးရင္ Cefoxitin ဒါမွမဟုတ္ Metronidazole + Gentamicin ဒါမွမဟုတ္ Clindamycin + Gentamicin ထိုးေပးပါ။
၉။ မဆိုးတဲ့ တင္ပါးဆံုအတြင္းအဂၤါမ်ားေရာင္ျခင္း PID (Pelvic Inflammatory Disease) နည္းနည္းဖ်ားမယ္။ လိင္ဆက္ဆံရင္နာမယ္။ ျပည္ ဒါမွမဟုတ္ ခပ္ခြၽဲခြၽဲဆင္းမယ္။ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္း ေနရာနာမယ္။ ေသြးျဖဴဥအေရအတြက္ မ်ားလာမယ္။
– Doxycycline 100 mg တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္ ၁၀-၁၄ ရက္ကို Cefoxitin 2.0 gm IM ထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Cefoxitin 1.0 gm ေသာက္ပါ။ ဒါမွ မဟုတ္ Ceftriaxone 250 mg IM ဒါမွမဟုတ္ Ceftizoxime 1 gm IM ဒါမွမဟုတ္ Cefotaxime 0.5 gm IM ဒါမွမဟုတ္ Ofloxacin 400 mg တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္နဲ႔ Metronidazole 500 mg တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္၊ ၁၄ ရက္ တြဲေပးပါ။
၁၀။ ဆိုးတဲ့ တင္ပါးဆံုအတြင္းအဂၤါမ်ား ေရာင္ျခင္း Severe PID (Pelvic Inflamatory Disease)
– Doxycycline 100 mg စားေဆး၊ ဒါမွမဟုတ္ IVထိုးေဆး၊ တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္၊ Cefoxitin 2.0 gm IV ထိုးေဆး တစ္ေန႔ ၄ ႀကိမ္ တြဲေပးပါ။ ဒါမွမဟုတ္
– Cefotetan 2 gm IV တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္၊ ၂ ရက္၊ ေနာက္ Doxycycline စားေဆး ၁၀-၁၄ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
– Clindamycin 900 mg ထိုးေဆး တစ္ေန႔ ၃ ႀကိမ္ကို Gentamicin, 1.5-2.0 mg/kg IV/IM ထိုးေဆးတြဲေပးပါ။ ေနာက္ၿပီး Doxycycline 100 mg တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္ စားေဆး ၁၀-၁၄ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
– Clindamycin 450 mg တစ္ခါတည္း ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Ofloxacin 400 mg IV တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္ကို Metronidazole 500 mg IV ထိုးေဆး တစ္ေန႔ ၃ ႀကိမ္ ဒါမွမဟုတ္ Ampicillin/Sulbactam 3 g IV ထိုးေဆး တစ္ေန႔ ၄ ႀကိမ္၊ Doxycycline 100 mg IV ထိုးေဆး ဒါမွမဟုတ္ စားေဆး၊ တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္ ဒါမွမဟုတ္
– Ciprofloxacin 200 mg IV ထိုးေဆး၊ တစ္ ေန႔ ၂ ႀကိမ္ကိုတြဲေပးဖို႔ Doxycycline 100 mg IV ဒါမွမဟုတ္ စားေဆး တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္နဲ႔ Metronidazole 500 mg IV ထိုးေဆး တစ္ေန႔ ၄ ႀကိမ္။
၁၁။ Trichomoniasis ထြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္ ေမြးလမ္း ေၾကာင္းေရာင္ျခင္း
အေနအထိုင္ခက္ၿပီး အျဖဴ(အျမႇဳပ္)ဆင္းမယ္။ ေမြးလမ္း၊ မိန္းမကိုယ္ နီမယ္။ စိမ္း၀ါတဲ့ အနံ႔ဆိုးတဲ့ အရည္ဆင္း၊ ယားတယ္။ ေမြးလမ္းကေန ဆင္းတာက အျမႇဳပ္လိုေနမယ္။ ခပ္စိမ္းစိမ္း၊ ခပ္၀ါ၀ါအေရာင္ရွိမယ္။ အနံ႔ရွိမယ္။ ယားမယ္။ နာမယ္။ ပူေလာင္မယ္။ ဆီးပူ-ဆီးေအာင့္ျဖစ္မယ္။ ရာသီလာအၿပီး ပိုဆိုးတယ္။ လိင္ကတစ္ဆင့္ ကူးစက္တယ္။
– Metronidazole 2 Gm တစ္ခါတည္း ေသာက္။ တခ်ဳိ႕က ေဆးမခံႏိုင္ဘူး။ ပ်ဳိ႕-အန္တတ္တယ္။ အစားပ်က္တယ္။
– Metronidazole 500 mg တစ္ေန႔ ၂-၃ ႀကိမ္ ၇ ရက္၊ လိင္ဆက္ဆံဘက္ကပါ ေသာက္သင့္တယ္။ ကြန္ဒြမ္ သံုးပါ။ မဆက္ဆံမီ ေရေဆးပါ။ ေရကူးကန္မွာ ေရမကူးပါနဲ႔။ အတြင္းခံကိုသူမ်ားနဲ႔လဲ မ၀တ္ပါနဲ႔။
– Clotrimazole (Gyne-Lotrimin, Myce- lex-7) ေမြးလမ္းထည့္ေဆး ညတိုင္း ၇ ရက္ထည့္ပါ။
အမ်ဳိးသမီးေတြ အျဖဴဆင္းရင္
ရာသီလာေနခ်ိန္ဆိုတာ ပိုး၀င္ဖို႔ အေျခအေနေကာင္းတစ္ခုျဖစ္တယ္။ အျဖဴဆင္းလို႔ ေဆးေသာက္၊ ေဆးထည့္ေနရရင္ ရာသီလာေနခ်ိန္မွာလည္း ဆက္လုပ္ရမယ္။ အိမ္ေထာင္သည္ေတြဆိုရင္ ႏွစ္ေယာက္လံုးကို ေဆးတစ္ၿပိဳင္တည္းကုသရမယ္။ အမ်ဳိးသမီး-မိန္းကေလးေတြမွာ အျဖဴဆင္းၿပီး ယားတာက ခဏခဏျဖစ္ေလ့ရွိတယ္။ Candida infection မိႈ (ဖန္းဂတ္စ္) ပိုး၀င္လို႔ျဖစ္တယ္။ လိင္ဆက္ဆံမႈနဲ႔ မ ဆိုင္ဘဲျဖစ္တတ္တယ္။ Trichomonas vaginalis အမ်ဳိးအစားကေတာ့ လိင္ကတစ္ဆင့္ ကူးစက္တယ္။ အမ်ဳိးသမီးအဂၤါေနရာကို သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ရင္ ဆပ္ျပာက(အယ္လ္ကာလီ) ဓာတ္ပါတာမ်ဳိးမသင့္ပါ။ ေရေမႊးမသံုးပါနဲ႔။ ပိုးေသေဆးပါတဲ့ ေဆးေၾကာအရည္ မသံုးပါနဲ႔။ ၀ါဂြမ္းနဲ႔လုပ္တဲ့ အတြင္းခံသာ၀တ္ဆင္ပါ။ ရာသီလာစဥ္သံုးပစၥည္း သန္႔ပါေစ။ ေနရာကို ေျခာက္ေသြ႕ေနပါေစ။ မိုးရာသီမွာ အထူးဆင္ျခင္ပါ။ ခပ္စိုထိုင္းထိုင္းနဲ႔ ပူေႏြးေႏြး အေျခအေနကို ဖန္းဂတ္(မိႈ)ေတြက ႀကိဳက္တယ္။
ေဆးေတြအမ်ဳိးမ်ဳိးထဲက နမူနာ၃ခုေျပာပါမယ္။
၁. Zocon-T Kit (Fluconazole/Tini-dazole) – 150mg/1000mg (1 Tablet) ေသာက္ေဆး၊ ၁ ႀကိမ္တည္း။
၂. Clindamycin phosphate 100mg + Clotrimazole 100mg Suppositories/Vaginal Softgel = Clindamycin 200/300mg capsule (Clindamycin and Clotrimazole Vaginal Suppositories)
ေမြးလမ္းေၾကာင္း (ဗဂ်ဳိင္းနား) ထဲထည့္ေဆး၊ ၃ ညဆက္တိုက္။ Clindamycin 100 mg + Clotrimazole 200 mg ေသာက္ေဆး၊
၃. Tinidazole, Miconazole Nitrate & Neomycin Sulphate Vaginal Suppositories Tinidazole BP 500 mg + Miconazole Nitrate BP 200 mg + Neomycin Sulphate BPeq. to Neomycin 20 mg
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
