၊ မီမိုး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
အခုေဖာ္ျပေပးမယ့္ လကၡဏာေတြခံစားေနရတာနဲ႔ ကင္ဆာျဖစ္ေနၿပီလို႔ ဆိုလိုတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာအေနနဲ႔လည္း တြဲဖက္ေတြ႕ရတတ္တာေၾကာင့္ ဒီလို သတိေပးလကၡဏာေတြ ေတြ႕ေနရရင္ မေပါ့ဆသင့္ပါဘူး။
(၁) ခြၽဲသလိပ္သံႏွင့္ ခက္ခက္ခဲခဲ အသက္႐ွဴရျခင္း၊ အသက္႐ွဴမ၀ျခင္း
အဆုတ္ကင္ဆာလူနာေတြမွာ ပထမဆံုးေတြ႕ရတဲ့ လကၡဏာေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါလည္းမရွိဘဲ အရင္တုန္းက တစ္ႀကိမ္မွ မျဖစ္ဖူးတဲ့ ခက္ခက္ခဲခဲ အသက္႐ွဴရတာလိုမ်ဳိး ျဖစ္ေပၚလာရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသင့္ပါတယ္။
(၂) နာတာရွည္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း
လူကီးမီးယားေသြးကင္ဆာနဲ႔ အဆုတ္ကင္ဆာတို႔အပါအ၀င္ ကင္ဆာေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔မွာ ေတြ႕ရတတ္တဲ့ လကၡဏာတစ္ခုျဖစ္ၿပီး ဆိုးဆိုးရြားရြား ေခ်ာင္းဆိုးတာနဲ႔ ေလျပြန္ေရာင္တာေတြနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိပါတယ္။ ဒီေ၀ဒနာက အၾကာႀကီး ဆက္တိုက္ျဖစ္ေနရင္ ဒါမွမဟုတ္ ေပ်ာက္ၿပီးမွျပန္ျဖစ္ရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသင့္ပါတယ္။
(၃) မၾကာခဏဖ်ားျခင္း သို႔မဟုတ္ မၾကာခဏ ကူးစက္ပိုး၀င္ျခင္း
ဒီလကၡဏာေတြက ပံုမွန္ေသြးျဖဴဥနဲ႔ ေသြးနီဥတို႔ ထုတ္လုပ္မႈက်ဆင္းတာေၾကာင့္ ကိုယ္ခံစြမ္းအား စနစ္က်ဆင္းတဲ့ လူကီးမီးယားေသြးကင္ဆာရဲ႕လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
(၄) အစာမ်ဳိရခက္ခဲျခင္း
အစာေရမ်ဳိျပြန္ကင္ဆာ၊ လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာေတြေၾကာင့္ အစာမ်ဳိခ်ရခက္ခဲတတ္သလို တစ္ခါတစ္ရံ အဆုတ္ကင္ဆာရဲ႕ ပထမဆံုးလကၡဏာ တစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။
(၅) လည္ပင္း၊ ခ်ဳိင္းႏွင့္ ေပါင္ျခံတို႔ရွိ သားငံရည္က်ိတ္မ်ား ေရာင္ျခင္း
သားငံရည္က်ိတ္ေတြႀကီးတာက ျပန္ရည္ေၾကာစနစ္ အေျပာင္းအလဲကို ေဖာ္ျပေနသလို ကင္ဆာရဲ႕ သတိေပးလကၡဏာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ခ်ဳိင္း (ဂ်ဳိင္း) ေအာက္ရွိ သားနံရည္က်ိတ္ႀကီးတာက ရင္သားကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာျဖစ္တတ္ပါတယ္။
(၆) ေသြးထြက္လွ်င္ မရပ္ျခင္း
ေသြးနီဥနဲ႔ ေသြးခ်ပ္ျပားေတြ ပံုမွန္မဟုတ္တာေၾကာင့္ ေသြးထြက္ရင္ မတိတ္ေတာ့တာမ်ဳိးျဖစ္တာက ေသြးကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မ်က္ႏွာ၊ လည္ပင္း၊ ရင္ဘတ္၊ လက္ေခ်ာင္းနဲ႔ လက္လိုေနရာေတြမွာ ေသြးစို႔ေနတာမ်ဳိးျဖစ္တတ္သလို သြားဖံုးေသြးယိုတာလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
(၇) အားနည္းျခင္းႏွင့္ ႏံုးခ်ိေညာင္းညာျခင္း
အလုပ္မွာ ထိုင္ၿပီးလုပ္ေနရေပမယ့္ ညဘက္ကားေမာင္းၿပီး အိမ္ျပန္တဲ့အခါမွာ ပင္ပန္းလြန္းေနတာမ်ဳိးပါ။ ဒီလို အလိုလိုေနရင္း အားနည္းတာ၊ ႏံုးတာေတြက ကင္ဆာေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေၾကာင္းရင္း မသိဘဲ ပင္ပန္းေနရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပပါ။
(၈) ေလပြျခင္း၊ ဗိုက္တင္းျခင္းႏွင့္ ဗိုက္ပူလြန္းျခင္း
ဒီလကၡဏာေတြက သားဥအိမ္ကင္ဆာရဲ႕ သတိေပးလကၡဏာျဖစ္တတ္တာေၾကာင့္ ႐ုတ္တရက္ ျဖစ္လာရင္နဲ႔ နာတာရွည္ျဖစ္ေနရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသင့္ပါတယ္။
(၉) အစာကိုမစားႏိုင္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ဗိုက္ျပည့္ေနျခင္း
ဒါကလည္း သားဥအိမ္ကင္ဆာနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိေနပါတယ္။ ဘာမွမစားရေသးေပမယ့္ စားခ်င္စိတ္လည္းမရွိ၊ စားလည္း မစားႏိုင္ဘူးလို႔ အမ်ဳိးသမီးေတြက ဆိုလာရင္ ဗိုက္ပူေနသလား၊ ေလပြေနသလား ဆန္းစစ္ၿပီး ဆရာ၀န္ထံသြားဖို႔ တိုက္တြန္းပါ။
(၁၀) တင္ပဆံုကြင္း သို႔မဟုတ္ ၀မ္းဗိုက္နာျခင္း
ဒီလကၡဏာေတြက သားအိမ္အသားလံုးနဲ႔ တျခားမ်ဳိးဆက္ပြားလမ္းေၾကာင္း ျပႆနာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္သလို တခ်ဳိ႕ကင္ဆာေတြနဲ႔လည္း ဆက္စပ္မႈရွိပါတယ္။
(၁၁) စအိုမွ ေသြးထြက္ျခင္း၊ ၀မ္းထဲ ေသြးပါျခင္း
အူမႀကီးနဲ႔ အစာအေဟာင္းအိမ္ကင္ဆာက လိပ္ေခါင္းနဲ႔ လြဲမွားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုလကၡဏာေတြျပခဲ့ရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသသင့္ပါတယ္။
(၁၂) အေၾကာင္းရင္းမရွိဘဲ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့က်ျခင္း
ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်လာၿပီး အစားအေသာက္၊ ေလ့က်င့္ခန္းစတဲ့ အေနအထိုင္ေျပာင္းလဲမႈမရွိဘူးဆိုရင္ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုၿပီး အေျဖရွာသင့္ေနပါၿပီ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်တာက အူမႀကီးနဲ႔ တျခား အစာေျခစနစ္တစ္ေလွ်ာက္က ကင္ဆာေတြရဲ႕ လကၡဏာတစ္ရပ္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
(၁၃) ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊ ဗိုက္နာျခင္း
ဒီလိုလကၡဏာေတြကို တာရွည္ခံစားရတာက အူမႀကီးနဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္ကင္ဆာေတြနဲ႔ ဆက္စပ္မႈ ရွိတတ္ပါတယ္။
(၁၄) ရင္သားနီျခင္း၊ နာျခင္းႏွင့္ ေရာင္ရမ္းျခင္း
ရင္သားမွာျဖစ္တဲ့ အက်ိတ္ေတြကိုလည္း အမ်ဳိးသမီးတိုင္း သတိျပဳမိပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ရင္သားနီတာ၊ နာတာနဲ႔ ေရာင္တာေတြ ေပၚခဲ့ရင္လည္း မေပါ့ဆသင့္ပါဘူး။
(၁၅) ႏို႔သီးေခါင္းေျပာင္းလဲျခင္း
ႏို႔သီးေခါင္းက ယားတာ၊ အဖတ္ေတြလန္တာ၊ (ကိုယ္၀န္မရွိဘဲ၊ ႏို႔တိုက္မိခင္မဟုတ္ဘဲ) အရည္ထြက္တာ၊ ပံုစံေျပာင္းတာေတြကလည္း ရင္သားကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
(၁၆) ပံုမွန္မဟုတ္ဘဲ ရာသီေသြးဆင္းမ်ားျခင္း၊ ေသြးဆံုးၿပီးမွ ေသြးျပန္ဆင္းျခင္း
အမ်ဳိးသမီးအမ်ားစုက ဒီလိုလကၡဏာေတြ ခံစားရရင္ သားအိမ္ကင္ဆာနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိေနတတ္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
