ေဒါက္တာေက်ာ္စြာဦး (ေရာင္ျခည္သစ္ကုသိုလ္ျဖစ္ေဆးခန္းတာ၀န္ခံ၊ အေထြေထြေရာဂါကုဆရာ၀န္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း)
ေမး. ေသြးတိုးေရာဂါရွိေပမယ့္ ေသြးတိုးတဲ့အခ်ိန္က်မွပဲ ေသြးတိုးက်ေဆးကို ေသာက္လုိ႔ရပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူက မိဘေဆြမ်ဳိးထဲမွာလည္း ေသြးတိုးတဲ့ရာဇ၀င္ရွိတယ္၊ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ကလည္း ေသြးတိုးတတ္တဲ့ အေလ့အထရွိတယ္ဆိုရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသၿပီး စမ္းသပ္စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ ပထမဆံုးအဆင့္အေနနဲ႔ ဆရာ၀န္ေတြက လူနာကိုေဆးမေပးခင္မွာ လူေနမႈဘ၀ပံုစံ (Lifestyle)ကို ေျပာင္းခိုင္းလိုက္ပါတယ္။ အဆီအအိမ့္ေတြ ေလွ်ာ့စားခိုင္းတယ္၊ အငန္ေတြေလွ်ာ့စားခိုင္းတယ္၊ အခ်ဳိေတြေလွ်ာ့စားခိုင္းတယ္၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားအားကစားကို တစ္ေန႔နာရီ၀က္ေလာက္လုပ္ခိုင္းတယ္၊ စိတ္ဖိစီးမႈေလွ်ာ့ခိုင္းတယ္၊ အရက္ေသာက္တတ္တဲ့သူေတြဆိုရင္ ေလွ်ာ့ေသာက္ခိုင္းတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္တတ္ရင္ျဖတ္ခိုင္းတယ္၊ ဒီလိုနည္းနဲ႔ လူေနမႈဘ၀ပံုစံကို ေျပာင္းခိုင္းပါတယ္။
ေသြးတိုးတဲ့အခါက်မွ ေသြးတိုးက်ေဆးေသာက္တာထက္စာရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသၿပီး ဆရာ၀န္ၫႊန္တဲ့အတိုင္း ပံုမွန္ေသာက္တာက အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာတို႔ဆီမွာ အယူမွားျဖစ္ေနတာက ေခါင္းနည္းနည္းေနာက္လာတယ္၊ ဇက္ေၾကာနည္း နည္းတက္လာတယ္ဆိုမွ ေသြးတိုးက်ေဆးေသာက္တာမ်ဳိး၊ ကိုယ္စားခ်င္တာေတြစားၿပီး ေသြးတိုးလာမွ ေဆးေသာက္တာမ်ဳိး လုပ္ၾကတယ္။ ေရတိုမွာေတာ့ ဟုတ္သလိုလိုနဲ႔ တကယ့္ေရရွည္က်ေတာ့ . . .
ဒီနည္းနဲ႔မွ ေသြးတိုးကမက်ဘူးဆိုရင္ ေသြးက်ေဆးကို အနိမ့္ဆံုးပမာဏကေန စေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးတိုးတဲ့အခါက်မွ ေသြးတိုးက်ေဆးေသာက္တာထက္စာရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသၿပီး ဆရာ၀န္ၫႊန္တဲ့အတိုင္း ပံုမွန္ေသာက္တာက အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာတို႔ဆီမွာ အယူမွားျဖစ္ေနတာက ေခါင္းနည္းနည္းေနာက္လာတယ္၊ ဇက္ေၾကာနည္းနည္းတက္လာတယ္ဆိုမွ ေသြးတိုးက်ေဆးေသာက္တာမ်ဳိး၊ ကိုယ္စားခ်င္တာေတြ ားၿပီး ေသြးတိုးလာမွ ေဆးေသာက္တာမ်ဳိးလုပ္ၾကတယ္။ ေရတိုမွာေတာ့ ဟုတ္သလိုလိုနဲ႔ တကယ့္ေရရွည္က်ေတာ့ ေသြးတိုးေရာဂါ ပိုဆိုးလာတတ္ပါတယ္။
ေမး. တိုင္းရင္းေဆးေသာက္ရင္ ေသြးတိုးက်ႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူေတြအတြက္ထုတ္ထားတဲ့ တိုင္းရင္းေဆးက ေသခ်ာသုေတသနအခ်က္အလက္ေတြ ျပည့္စံုတယ္၊ ခိုင္လံုတယ္ဆိုရင္ ေသာက္လို႔ရပါတယ္။
ေမး. ေသြးတိုးေရာဂါက အစားအေသာက္နဲ႔ ဆက္ႏႊယ္မႈရွိပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. ရွိပါတယ္။ ဆရာတို႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးအမ်ားစုစားတဲ့ စားေသာက္မႈဓေလ့က ေသြးတိုးဖို႔ အခြင့္အလမ္းမ်ားေနပါတယ္။ အဆီအအိမ့္ေတြစားတယ္၊ ငပိ ငါးေျခာက္ ငံျပာရည္ စားတာမ်ားတယ္၊ တခ်ဳိ႕က ဟင္းဆိုရင္ ငန္မွ၊ မုန္႔ဟင္းခါးစားရင္ ငန္မွ ႀကိဳက္ၾကတယ္။ အခ်ဳိမႈန္႔နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေသြးတိုးတယ္၊ မတိုးဘူး စသျဖင့္ အျငင္းပြားေနၾကတယ္။ ဒါေတြက ေသြးတိုးဖို႔ဦးတည္ေနတယ္။ မစားရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မစားဘဲမေနႏိုင္ရင္ တန္ေဆးလြန္ေဘးဆိုသလို သင့္တင့္ေလွ်ာက္ပတ္ေအာင္ စားေပးဖို႔ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ေမး. ငယ္တဲ့အရြယ္ဆိုရင္ ေသြးတိုးမျဖစ္ဘူးလို႔ တခ်ဳိ႕လူေတြကဆိုပါတယ္။ မွန္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. ေသြးတိုးေရာဂါကေတာ့ အရြယ္မေရြးျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ အသက္ ၂၀ကေန ၄၀ၾကား လူငယ္လူလတ္ပိုင္းေတြမွာ ေသြးတိုးေရာဂါျဖစ္ပြားတာကို ေတြ႕ေနရပါၿပီ။ ဘာလို႔ လူငယ္လူလတ္ပိုင္းမွာ ေသြးတိုးျဖစ္လာသလဲဆိုေတာ့ ေနထိုင္မႈပံုစံေတြ ေျပာင္းလာလို႔ပါ။ ငယ္ငယ္ကတည္းက အရက္ေသာက္ႏႈန္းမ်ားလာတာလည္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးတိုးၿပီး မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရာက ေလျဖတ္တဲ့လူနာေတြကိုလည္း ေတြ႕လာရပါတယ္။ မိသားစုရာဇ၀င္မွာ ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူပါခဲ့ရင္ ျဖစ္ႏုိင္ေျခပိုမ်ားပါတယ္။
ေမး. ေဆးခန္းမွာတိုင္းတဲ့အခါ ေသြးတိုးေပမယ့္ အိမ္မွာတိုင္းတဲ့အခါေသြးမတိုးဘူး။ အဲဒါဆိုရင္ ေသြးတိုးရွိတယ္လုိ႔ဆိုႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. အိမ္မွာဆိုရင္ အေတာ္မ်ားမ်ားက ဒစ္ဂ်စ္တယ္နည္းပညာနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ ေသြးေပါင္ခ်ိန္စက္ေတြနဲ႔ တိုင္းတာမ်ားၾကပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အိမ္မွာဆိုရင္ ကိုယ့္အိမ္မွာလည္းျဖစ္တယ္၊ နားနားေနေနတိုင္းတဲ့ အေနအထားလည္းျဖစ္တယ္၊ အဲဒီေတာ့ စိတ္ကသက္ေသာင့္သက္သာရွိတယ္။ တစ္ခါတေလ ေဆးခန္းသြားတဲ့အခါ စိတ္ကေၾကာက္ေနတာရွိတတ္တယ္၊ အဲဒီလိုဖိစီးမႈေၾကာင့္ ေသြးတိုးတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆးခန္းမွာ အနည္းဆံုး ၁၅ မိနစ္-မိနစ္ ၂၀ ေလာက္ၾကာမွ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ေပးပါတယ္။ အိမ္မွာတုိင္းတာလည္း ေကာင္းပါတယ္။ အိမ္မွာတိုင္းၿပီး စိတ္ထဲမွာသံသယရွိရင္ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းမွာလည္း တိုင္းၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။
ေမး. ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူေတြ သက္တမ္းေစ့ေနႏိုင္ေအာင္ ဘယ္လိုအခ်က္ေတြကို လုိက္နာသင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူေတြ သက္တမ္းေစ့ေနႏုိင္ေအာင္ သံုးခ်က္ကိုလိုက္နာသင့္ပါတယ္။
(၁) ဆရာ၀န္ၫႊန္ၾကားတဲ့အတိုင္း ေဆး၀ါးေတြကို ပံုမွန္ေသာက္ေပးဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဆရာ၀န္ျပန္ခ်ိန္းတဲ့အခါ ျပန္ျပၿပီး ေဆးညႇိသင့္ပါတယ္။ လိုအပ္ရင္ သံုးလတစ္ႀကိမ္-ေျခာက္လတစ္ႀကိမ္ေလာက္ ျပန္စစ္ဖို႔ခ်ိန္းပါတယ္။ ဒါကို မပ်က္မကြက္လိုက္နာသင့္ပါတယ္။
(၂) အဆီအအိမ့္၊ အငန္ စသျဖင့္ အစားမ်ားေနတာကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေလွ်ာ့ခ်ရပါမယ္။ စားေသာက္တဲ့ပံုစံကို က်န္းမာေရးနဲ႔ညီၫြတ္ေအာင္ ျပဳျပင္ေပးဖို႔ပါ။ ေပါ့ေပါ့ေလးစားရင္ ပိုသင့္ေတာ္ပါတယ္။ အရက္၊ ေဆးလိပ္ေသာက္တာေတြကို ေရွာင္ႏိုင္ရင္အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။
(၃) ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားအားကစားကို တစ္ေန႔နာရီ၀က္ေလာက္ လုပ္ကိုလုပ္သင့္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ စိတ္ဖိစီးမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးရပါမယ္။ ဒီသံုးခ်က္အတိုင္းလိုက္နာရင္ သက္တမ္းေစ့ေနႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
ေမး. အရက္ေသာက္ရင္ ေသြးမတိုးဘူးလို႔ၾကားဖူးပါတယ္။ မွန္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. ဒါက မွားပါတယ္။ အရက္က မေသာက္ရင္အေကာင္းဆံုးပါ။ မေသာက္ဘဲမေနႏုိင္ရင္ေတာ့ အမ်ဳိးသားေတြက အရက္ကို တစ္ေန႔ ႏွစ္ပက္၀န္းက်င္ခန္႔ပဲေသာက္မယ္ဆိုရင္ သင့္ေတာ္တယ္လုိ႔ သုေတသန စစ္တမ္းေတြက ဆိုပါတယ္။ အရက္ေသာက္တိုင္း ေသြးတိုးတာေတာ့ မဟုတ္ေပမယ့္ ေသြးတိုးမယ့္ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ အရက္အလြန္အမင္းေသာက္တာက ပါ၀င္ေနပါတယ္။
ေမး. ဆရာ့အေတြ႕အႀကံဳအရ ေသြးတိုးတဲ့လူနာေတြက အရင္နဲ႔စာရင္ ပိုမ်ားလာပါသလား။
ေျဖ. ေရာင္ျခည္သစ္အခမဲ့ေဆးခန္းမွာ ေလးႏွစ္တာကုသမႈေပးခဲ့တဲ့ အေတြ႕အႀကံဳအရ ေသြးတိုးျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းက ပိုမ်ားလာတယ္၊ အသက္အရြယ္မေရြး၊ လူမ်ဳိးမေရြး၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။
ေမး. ေသြးတိုးေရာဂါနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ ေရာဂါေ၀ဒနာေတြကို ေျပာျပေပးပါဆရာ။
ေျဖ. ေသြးတိုးေရာဂါကို ေသခ်ာမထိန္းႏိုင္ရင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ ေသြးတြင္းအဆီမ်ားတာ၊ အသည္းအဆီဖံုးေရာဂါ စတာေတြ ဆက္စပ္ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေမး. အားေဆးေသာက္ရင္ ေသြးတိုးတယ္လုိ႔ တခ်ဳိ႕ကယူဆေနၾကပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျပာျပေပးပါဦး ဆရာ။
ေျဖ. ဒါက အယူမွားတစ္ခုပါ။ အားေဆးဆိုတာ ဗီတာမင္နဲ႔ သတၱဳဓာတ္ေတြပါ၀င္တဲ့ေဆးပါ။ ဒီေဆးမွီ၀ဲလို႔ ေသြးမတိုးေစပါဘူး။ ေသြးအားေကာင္းတာနဲ႔ ေသြးတိုးတာနဲ႔လည္း မတူပါဘူး။
ေမး. ေသြးတိုးေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ထပ္မံပညာေပးလိုတာရွိရင္သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ. အဓိကကေတာ့ ကိုယ့္မိသားစုေဆြမ်ဳိးထဲမွာ ေသြးတိုးေရာဂါရာဇ၀င္ရွိရင္ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္လည္း သတိထားဖို႔၊ ကိုယ္ရဲ႕လူေနမႈပံုစံကို သတိထားဆင္ျခင္ဖို႔၊ အစားအေသာက္ကို က်န္းမာေရးနဲ႔ညီေအာင္ စားဖို႔လိုပါတယ္။ ေန႔တိုင္းကိုယ္လက္လႈပ္ရွားေလ့က်င့္ခန္းကို နာရီ၀က္ေလာက္ လုပ္သင့္ပါတယ္။ ေသြးတိုးၿပီလုိ႔ သိလိုက္တာနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ျပသၿပီး ကုသမႈကို စနစ္တက်ခံယူသင့္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
