ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး (ဆီးခ်ဳိႏွင္႕ အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)
ေဆးကုသျခင္းတစ္ခုဟာ အခမဲ့ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အခေပးပဲျဖစ္ျဖစ္ လူနာအတြက္ ေကာင္းက်ဳိး(Beneficience) ေတြရွိေပမယ့္ တစ္ခါတစ္ရံ ဆိုးက်ဳိးေတြလည္း ရရွိႏုိင္ပါတယ္။ သိသာတဲ့ ဆိုးက်ဳိးမျဖစ္ေစေအာင္ သတိထားရပါမယ္။ (Non-malificience)မုန္႔ေ၀ေပးရင္ လူတိုင္းစားႏိုင္တဲ့ မုန္႔မ်ဳိးေ၀ေပးလို႔ရေပမယ့္ ေဆးေတြကိုေတာ့ လူတိုင္း အေပ်ာ္စားလို႔ မရပါဘူး။ သင့္၊မသင့္ ဆင္ျခင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဥပမာ တခ်ဳိ႕ေသြးတိုးက်ေဆးကို ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းရင္ သတိနဲ႔ ေပးရမယ့္ေဆးေတြ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ ACEI နဲ႔ ARB ေဆးအုပ္စုေတြကို ေသြးတြင္းပိုတက္ဆီယမ္ (Potassium)တိုင္းႏိုင္မွ လံုၿခံဳပါတယ္။ ပိုတက္ဆီယမ္ သိပ္မ်ားရင္ လူနာကို ဒုကၡေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေန႔ ပါလာတဲ့ ေသြးက်ေဆးက Atenolol ေတြပဲ က်န္ေတာ့လို႔ လူနာေသာက္ေနက် Amlong ကိုမေပးႏိုင္ဘဲ Atenolol ကိုပဲ ေပးလိုက္တတ္ပါတယ္။ ရင္က်ပ္ရွိသူမွာ Atenolol ေပးမိတတ္ပါတယ္။ လူနာကလည္း ဘာေဆးမွ မရလိုက္ ရင္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ေနမွာ စိုးလို႔ ေပးမိတတ္ပါတယ္။ ေသြးက်ေဆးက သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေဆးေတြကိုပဲ မွန္မွန္ေသာက္ရမွာ ျဖစ္ၿပီး အမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာင္းေသာက္ရင္ ေသြးတိုး မၿငိမ္ဘဲ ဆိုးက်ဳိးေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ကြင္းဆင္းေဆးကုရာမွာ တစ္ခါတစ္ရံ ၿမိဳ႕ မွာပဲ ၀ယ္လို႔ရတဲ့ ေဆးကို ႏွစ္ပတ္စာ ေပးလိုက္တယ္ ဆိုပါေတာ့၊ ေဆးေကာင္းလို႔ ေသြးေပါင္က်တယ္၊ ဆက္၀ယ္ေသာက္မယ္ဆိုရင္ နယ္မွာ ၀ယ္လို႔မရတဲ့ ေဆးျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။ ဒါေတြကို အထူးသတိျပဳမယ္ဆိုရင္ နာတာရွည္ေရာဂါေတြအတြက္ နယ္ လွည့္ေဆးကုတာ အက်ဳိးပိုမိုရရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တျခားေသာ အေတြ႕အႀကံဳေတြကို ဆက္လက္ေျပာျပလိုပါတယ္။ နယ္မွာ ေျဖရွင္းရခက္တဲ့ ဖ်ားနာေရာဂါနဲ႔ တျခား ေရာဂါႀကီးေတြလည္း ေတြ႕ရေပမယ့္ နည္းတတ္ပါတယ္။ ေဆးလာကုတဲ့သူေတြရာနဲ႔ခ်ီရွိေပမယ့္ တကယ့္ေ၀ဒနာေရာဂါႀကီးရွိသူက ရာခိုင္ႏႈန္း ေတာ္ေတာ္နည္းတတ္ပါတယ္။ ေရာဂါႀကီးျပန္ရင္လည္း ကြင္းမွာ ခ်က္ခ်င္း ကုလို႔ မရျပန္ပါဘူး။ ၿမိဳ႕နယ္ေဆး႐ံုတစ္ခုမွာ အခ်ိန္ယူၿပီး စက္ကိရိယာေတြနဲ႔ စစ္ေဆးရွာေဖြကုသရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သြားရမယ့္ အထူးကု၊ သြားရမယ့္ ေဆး႐ံုကို ၫႊန္ေပမယ့္ စရိတ္မရွိလို႔ ဒီအဆင့္မွာပဲေဆးကုတာက အဆံုးသတ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ၿမိဳ႕ကိုသြားရင္ လူနာရဲ႕ မိသာစုေတြအဖို႔ ဘယ္ေလာက္ ခက္ခဲမႈေတြ ရွိသလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ အက်ဳိးရွိႏိုင္သလဲဆိုတာလည္း ဆင္ျခင္ၾကည့္ဖို႔လိုျပန္ပါတယ္။ ဥပမာ အေရးႀကီးေပမယ့္ ကုလို႔မရေတာ့တဲ့ ျပန္႔ႏွံ႔ၿပီးကင္ဆာေရာဂါမ်ဳိးဆိုရင္ စရိတ္ေတြဘယ္ေလာက္ကုန္ကုန္ အက်ဳိးအျမတ္က သိပ္ မမ်ားဘူးလို႔ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို သြားကုဖို႔အတြက္ အလွဴေပးအစီအစဥ္ေကာ ရွိ၊ မရွိ သိဖို႔လိုပါတယ္။
ဒီထဲမွာ အေရးႀကီးဆံုးျဖစ္ေပမယ့္ ၀တၳဳပစၥည္းတစ္ခုအျဖစ္၊ အေကာင္အထည္တစ္ခုအျဖစ္ မျမင္ရတဲ့ အလွဴကေတာ့ အခ်ိန္နဲ႔ လုပ္အားကို ေပးဆပ္ရတဲ့ လုပ္အားအလွဴနဲ႔ မြန္ျမတ္တဲ့ ဥာဏအလွဴေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အလွဴေငြေၾကးေတြကို အက်ဳိးအရွိဆံုး အသံုးျပဳေပးမယ့္သူေတြရဲ႕ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္မႈေတြ(Skill)၊ အေတြ႕အႀကံဳနဲ႔ စဥ္းစားဥာဏ္ေတြသံုးရတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ (Consultation) ေတြဟာလည္း အလြန္အေရးႀကီးလွပါတယ္။ လွဴဒါန္းျခင္းရဲ႕ရလဒ္အေကာင္းဆံုး၊ အက်ဳိးအျမတ္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ဖို႔အတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ က႑တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း ထည့္စဥ္းစားဖို႔လိုပါတယ္။ လူငယ္ဆရာ၀န္ေတြအဖို႔ တစ္ခါတစ္ရံ မိမိမသိတဲ့ ေရာဂါကုထံုးကိုမွန္းၿပီး မကုဘဲ မိမိထက္တတ္ကြၽမ္းသူ ဆရာ၀န္အႀကီးတစ္ေယာက္ထံ ေမးျမန္းတာ၊ လႊဲေပးတာ လုပ္ရပါမယ္။ ေဆးတိုင္းမွာ ေကာင္းက်ဳိးအျပင္ ဆိုးက်ဳိးလည္း အနည္းနဲ႔အမ်ား ရွိတတ္ၾကပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ နယ္လည့္ေဆးကုရာမွာနယ္ခံဆရာ၀န္နဲ႔ ႀကိဳတင္ညႇိႏႈိင္းေပးတာ၊ လူနာရဲ႕ေရာဂါအမ်ဳိးအ စားအလိုက္၊ လာေရာက္မယ့္ အထူးကုအလိုက္ ေရြးခ်ယ္ထားမယ္၊ လႊဲထားေပးမယ္ဆိုရင္ အလြန္အက်ဳိး ရွိပါမယ္။ သာမန္လူနာေတြကို ဆရာ၀န္အငယ္ေတြၾကည့္မယ္၊ အေရးႀကီးတဲ့ ေရာဂါေတြကို အေတြ႕အ ႀကံဳရင့္သူေတြက ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္ကုန္တာနဲ႔ အက်ဳိးရွိတာ ကိုက္ညီသြားပါမယ္။ဒါေတြကို အေသးစိတ္စဥ္းစားရင္ မျပည့္စံုတာ၊ လိုအပ္ေနတာ ရွိေနသလို ျဖစ္ေပမယ့္ အေကာင္းဆံုး ေျဖရွင္းနည္းေတာ့ မရွိျပန္ပါဘူး။ ရွိတဲ့အေျခအေနမွာ တတ္ႏိုင္သေလာက္ အေကာင္းဆံုး လုပ္ေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေကာင္းသထက္ ပိုေကာင္းၿပီး ပိုမိုအက်ဳိးရွိေအာင္ အႀကံျပဳရျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးေျပာၾကားလိုတာကေတာ့ အလွဴရွင္ေပါမ်ားၿပီး လွဴၿပီးရင္း ထပ္လွဴခ်င္တဲ့ စိတ္ေတြတဖြား ဖြားျဖစ္ေပၚေနေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ က်န္းမာေရးကုသိုလ္ျဖစ္ အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ ရရွိတဲ့ အလွဴေငြေတြကို စာရင္းရွင္းတမ္းထုတ္ျပန္တာ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ထားတာ (Transparency and accountability) ရွိမွသာ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲၿပီး အၿမဲရွင္သန္တက္ၾကြေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အမ်ားျမင္သာတဲ့ မီဒီယာေတြကို ေကာင္းစြာ အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ ၀က္ဘ္ဆိုက္ေထာင္ၿပီး စာရင္းရွင္းတမ္းေတြ၊ အလွဴရွင္စာရင္းေတြကို အစဥ္အၿမဲ တင္ျပေပးရပါမယ္။ အလွဴေငြေတြကို ဘယ္လို သံုးစြဲသလဲ၊ ဘယ္ေလာက္အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းသြားသလဲ စတဲ့ ေျပာင္းလဲ တိုးတက္မႈေတြကို အၿမဲ တင္ျပေနဖို႔လိုပါတယ္။ အလွဴရွင္ေတြကလည္း ေက်နပ္မယ္၊ အလွဴခံသူေတြကလည္း ေက်းဇူးတင္ထိုက္သူ အလွဴရွင္ေတြကို ေတြ႕ေန၊ ျမင္ေန၊ ေက်းဇူးတင္ေနႏိုင္ၾကပါတယ္။ နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ကုသိုလ္ျဖစ္အဖြဲ႕အစည္းေတြအားလံုးဟာ အထိေရာက္ဆံုးနဲ႔ အက်ဳိးအရွိဆံုးေသာ လွဴဒါန္းျခင္းေတြ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ၿပီး အလွဴခံလူနာေတြအားလံုးကလည္း အေက်နပ္ဆံုး၊ အေကာင္းဆံုး အက်ဳိးေက်းဇူးေတြ ခံယူရရွိႏုိင္ၾကပါေစလို႔ ဆႏၵျပဳအပ္ပါတယ္။
See More
အက်ဳိးရွိၿပီး ထိေရာက္သည့္ က်န္းမာေရးအလွဴ (၁)
အက်ဳိးရွိၿပီး ထိေရာက္သည့္ က်န္းမာေရးအလွဴ (၂)
အက်ဳိးရွိၿပီး ထိေရာက္သည့္ က်န္းမာေရးအလွဴ (၃)
အက်ဳိးရွိၿပီး ထိေရာက္သည့္ က်န္းမာေရးအလွဴ (၄)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
