Healthy Life Ad
Child

ေက်ာင္းသားလူငယ္ႏွင့္ ဖိုမသဘာ၀ပညာေပး(၄)

ေဒါက္တာအုန္းေက်ာ္ (စိတ္က်န္းမာေရးဆရာ၀န္ႀကီး – အၿငိမ္းစား)

မေတာ္တေရာ္ ထိေတြ႕ကိုင္တြယ္ျခင္း၊ လိင္ေစာ္ကားျခင္း အေၾကာင္းေတြကို ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြ သိရွိနားလည္သင့္တယ္။ လိင္ေစာ္ကားခ်င္တဲ့သူ အတင့္ရဲမလာေအာင္ ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ နည္းပရိယာယ္ကို သင္ၾကားေပးႏုိင္တယ္။ လိင္ေစာ္ကားမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေက်ာင္းစည္းကမ္းကို ပညာေပးဖို႔လိုတယ္။ မေတာ္တေရာ္ျပဳမူတာခံရရင္ အကူအညီ ေတာင္းဖို႔၊ တိုင္တန္းဖို႔ ၀န္မေလးေအာင္အားေပးရမယ္။ ဒီလိုကိစၥကို ခုခံကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြမွာ အသိပညာဗဟုသုတရရွိေနသင့္တယ္ မဟုတ္လား …

“ ေက်ာင္းေတြမွာဖိုမသဘာ၀ပညာေပးရင္ ရရွိ လာႏိုင္တဲ့ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြကို ခင္ဗ်ား ေျပာျပလို႔ သိရၿပီဆိုပါေတာ့၊ (Healthy Life Journal အမွတ္ (၅၀)၊ (၅၁)။ လက္ေတြ႕မွာ ဘာေတြသင္ေပးသလဲ”

“ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းကို အျပည့္အစံုေျပာဖို႔ေတာ့ အခ်ိန္မရွိဘူး ကိုတာ၊ ဒါေပမဲ့ ကုလသမဂၢပညာေရး သိပၸံနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈေရးရာအဖြဲ႕အစည္း (UNESCO) နဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဖိုမသဘာ၀ပညာသင္ ၾကားေရးေကာင္စီ (SIESUS)က ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ လမ္းၫႊန္ခ်က္ကို အတိုခ်ဳပ္ေျပာျပႏိုင္ပါတယ္”

“ ေျပာျပပါ”
“ ဖိုမသဘာ၀ပညာေပး သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းမွာပါ၀င္တဲ့ ေခါင္းစဥ္ေတြက ဒီလိုဗ်။ (က) ခႏၶာကိုယ္နဲ႔ ဖိုမသဘာ၀အဂၤါစုႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးလာျခင္း၊ (ခ) လူသားအခ်င္းခ်င္း ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ က်ားမေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး၊ (ဂ) ဖိုမသဘာ၀ အျပဳအမူမ်ား၊ (ဃ) ဖိုမသဘာ၀က်န္းမာေရးနဲ႔ (C) လူမႈပတ္၀န္းက်င္ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ဖိုမသဘာ၀ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီသင္႐ိုးၫႊန္း တမ္းေခါင္းစဥ္တစ္ခုခ်င္းရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကို သိခ်င္သလား”

“ သိခ်င္ပါတယ္”
‘ခႏၶာကိုယ္နဲ႔ ဖိုမသဘာ၀အဂၤါႀကီးထြားဖြံ႕ ၿဖိဳးလာျခင္း သင္ခန္းစာရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကေတာ့ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြ သူတိုရဲ႕ကိုယ္အဂၤါအစိတ္ အပိုင္းေတြကို သိရွိနားလည္ဖို႔၊ ဖိုမသဘာ၀ အဂၤါစု ဖြံ႕ၿဖိဳးႀကီးထြားလာတာနဲ႔အတူ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာခံစားရမႈေတြကို နားလည္သေဘာေပါက္ဖို႔၊ မိမိခႏၶာကိုယ္နဲ႔ လိင္သဘာ၀ကို အရွိအတိုင္း လက္ခံတတ္ဖို႔၊ မိမိနဲ႔လိင္သဘာ၀ခ်င္း ကြဲျပားသူ ေတြကို အဆင့္အတန္းမခြဲျခားဘဲ ဆက္ဆံေပါင္း သင္းတတ္ဖို႔ စသျဖင့္ေပါ့ဗ်ာ”

“ လူသားအခ်င္းခ်င္း ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးနဲ႔ က်ားမေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးသင္ခန္းစာမွာ ဘာေတြ သင္ၾကားေပးသလဲ၊ ရည္းစားထားနည္းေတြလား”

“ အဲဒီလိုတိုက္တြန္းအားေပးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီသင္ခန္းစာမွာ မိသားစုအတြင္း ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး၊ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး၊ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာအမ်ဳိးမ်ဳိးအေၾကာင္း၊ ရည္းစားထားျခင္းနဲ႔ အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္း စတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ က်ားမ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးမွာ သာတူညီမွ်စိတ္ ေမြးျမဴ တတ္ဖို႔၊ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း မျပဳလုပ္ဖု႔ိ အသိပညာ ေပးတာပါ”

“ ဖိုမသဘာ၀ အျပဳအမူသင္ခန္းစာက ဘာလဲဗ် . . ညစ္ညမ္းစာေပျဖစ္မေနဘူးလား”

“ မဟုတ္ပါဘူး ကိုတာ၊ ဒီသင္ခန္းစာရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္က လိင္စိတ္ဆႏၵကို အႏၲရာယ္ကင္းကင္း ထုတ္ေဖာ္ျပဳမူတတ္ေအာင္ လမ္းျပေပးတာပါ။ မိမိ ကိုယ္ကိုယ္ျဖစ္ေစ၊ တျခားသူတစ္ဦးကို ျဖစ္ေစ အႏၲ ရာယ္ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ လိင္ဆက္ဆံမႈအျပဳအမူမ်ဳိးကို ေရွာင္ၾကဥ္တတ္ဖို႔ မိမိရဲ႕လိင္ဆႏၵကို ေဖာ္ထုတ္ျပသရာမွာ တျခားသူရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ခ်ဳိးေဖာက္ျခင္း မျပဳဖို႔၊ လိင္အႏိုင္က်င့္လိုတဲ့စိတ္ဓာတ္မေမြးဖို႔ စတဲ့အခ်က္ေတြကို သင္ၾကားေပးတာပါ”

“ သင္ခန္းစာေခါင္းစဥ္(ဃ)ျဖစ္တဲ့ ဖိုမသဘာ၀ က်န္းမာေရးသင္ခန္းစာကို အဓိကထားသင္ၾကားေပး သင့္တယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ ထင္တယ္”

“ မွန္ပါတယ္ကိုတာ၊ အေရးႀကီးတဲ့ သင္ခန္းစာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဖိုမသဘာ၀က်န္းမာေရး သင္ခန္းစာထဲ မွာပါ၀င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကေတာ့- ဖိုမအဂၤါ သန္႔ရွင္းေရး၊ တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရး၊ သေႏၶတား နည္းေတြအေၾကာင္း၊ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်တာရဲ႕ အႏၲရာယ္ေတြ၊ လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္တတ္တဲ့ ေရာဂါ အမ်ဳိးမ်ဳိးအေၾကာင္းနဲ႔ အဲဒီေရာဂါေတြကို ကာကြယ္နည္းေတြ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္”

“ လူမႈပတ္၀န္းက်င္ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ဖိုမသဘာ၀ သင္ခန္းစာက ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြအတြက္ မ က်ယ္ျပန္႔လြန္းဘူးလား”
“ အဓိက အခ်က္ေတြကို အသက္အရြယ္နဲ႔ လိုက္ဖက္ေအာင္ သင္ၾကားေပးတာပါ။ ဖိုမသဘာ၀နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး အယူအဆခ်င္း မ တူတာကို နားလည္ဖို႔၊ ဖိုမသဘာ၀နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အယူသည္းတဲ့ စိတ္ဓာတ္မေမြးဖို႔၊ တရားဥပေဒနဲ႔ ၿငိစြန္းတဲ့ လိင္အျပဳအမူေတြကို သိရွိနားလည္ေရွာင္ ၾကဥ္ႏိုင္ဖို႔၊ မီဒီယာအမ်ဳိးမ်ဳိးမွာ ေတြ႕ရွိရမယ့္ မမွန္ ကန္တဲ့ ဖိုမသဘာ၀အယူအဆေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈကို တြန္းလွန္ ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ စတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ ပါရွိပါတယ္”
“ ခင္ဗ်ား ေျပာခဲ့တဲ့ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းကို(UNESCO)က ေထာက္ခံထားတယ္ဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ဒီလိုသင္ၾကားေပးေနသလား”

_ _ _
“ အေသးစိတ္ကေတာ့ တစ္ႏိုင္ငံနဲ႔ တစ္ႏိုင္ငံ ကြဲလြဲခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံတစ္ခုရဲ႕ ယဥ္ေက်း မႈအစဥ္အလာနဲ႔ ဘာသာေရးယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈအေပၚမွာလည္း မူတည္ပါတယ္။ အေနာက္တုိင္းယဥ္ ေက်းမႈထြန္းကားတဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာသာ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြကို ဖိုမသဘာ၀ ပညာေပးသင္ၾကားေပးတယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္တယ္”

“ ဒီလို မဟုတ္ပါဘူး ကိုတာ၊ အာရွတိုက္နဲ႔ အာဖရိကတိုက္ႏိုင္ငံအမ်ားအျပားမွာလည္း သင္ၾကားေပးတာ ရွိပါတယ္”

“ အာဖရိကႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာေတာ့ HIV/AIDS ေရာဂါကာကြယ္ေရးကို ဦးစားေပးသင္ၾကားတာ ေတြ႕ရတယ္။ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံမွာ အသက္ ၁၂ ႏွစ္အရြယ္ ကစၿပီး မ်ဳိးဆက္ျပန္႔ပြားျခင္းအေၾကာင္း၊ ဖိုမသဘာ၀ အဂၤါစုအေၾကာင္း၊ သေႏၶတားနည္းေတြအေၾကာင္းနဲ႔ လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ ကာကြယ္ျခင္းအ ေၾကာင္းေတြကို သင္ၾကားေပးပါတယ္”

” အာရွတိုက္ႏိုင္ငံေတြမွာ သင္ၾကားေပးတာ ရွိသလား”

“ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ဥပမာ ယိုးဒယားႏိုင္ငံမွာ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ကစၿပီး ေက်ာင္းေတြမွာ ဖိုမသဘာ၀ပညာကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သင္ၾကားေပးတယ္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ကစၿပီး စာသင္ေက်ာင္းသင္႐ိုးၫႊန္းတမ္း ထဲမွာ ဖိုမသဘာ၀ပညာကို ထည့္သြင္းထားပါတယ္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ အသက္ ၁၁ ႏွစ္အရြယ္ေက်ာင္း သားေတြကို ဖိုမသဘာ၀အဂၤါစု ခႏၶာေဗဒနဲ႔ ဇီ၀ေဗဒ အေၾကာင္း သင္ၾကားေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ သီရိလကၤာ ႏိုင္ငံမွာေတာ့ အဲဒီဘာသာရပ္ကို အသက္ ၁၇ ႏွစ္အ ရြယ္ေရာက္မွ အထက္တန္းေက်ာင္းေတြမွာ သင္ ၾကားေပးတယ္။ ကြဲျပားျခားနားတာကို ေျပာတာပါ”

“ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ မြန္ဂိုလီယႏိုင္ငံ၊ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံေတြမွာလည္း ေက်ာင္း တြင္း ဖိုမသဘာ၀ပညာေပးအစီအစဥ္ေတြ ရွိပါတယ္”
“ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြကို ဖို မသဘာ၀ ပညာသင္ၾကားေပးတာရွိသလား၊ ကြၽန္ေတာ္ သတိမထားမိဘူး”

“ ကြၽန္ေတာ္ ဖတ္မိတဲ့ ေဆာင္းပါးတစ္ခုထဲမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေက်ာင္းတခ်ဳိ႕မွာ ဖိုမသဘာ၀ ပညာေပးအစီအစဥ္တခ်ဳိ႕ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ ေက်ာ္ကတည္းက သင္ၾကားေပးတယ္လို႔ သိရတယ္။ ေဆာင္းပါးရွင္နာမည္ Samanth Michaels တဲ့။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၂၀ရက္ေန႔ထုတ္ Irrawaddy သတင္းစာမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေဆာင္းပါးပါ”

“ ဘယ္လို ပညာရပ္ေတြ သင္ၾကားေပးသလဲ”
” ေဆာင္းပါးရွင္ ေဖာ္ျပထားတာကေတာ့ အသက္ ၁၀ႏွစ္မွ ၁၆ ႏွစ္အတြင္း ေက်ာင္းသားလူငယ္ ေတြကို တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရး၊ လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါနဲ႔ HIV/AIDS အေၾကာင္းအရာေတြကို သင္ၾကားေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီသင္ခန္းစာ ေတြကို Secondary Life Skill လို႔ေခၚတဲ့ အပို သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းထဲမွာ ထည့္သြင္းသင္ၾကားေပးတာပါ”

“ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းကို ထပ္မံ ျဖည့္စြက္တယ္လို႔ ေဆာင္းပါးမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ၆ တန္းအရြယ္ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြကို အပ်ဳိေဖာ္၊ လူပ်ဳိေဖာ္၀င္စအခ်ိန္မွာ ကိုယ္ခႏၶာနဲ႔ စိတ္ခံစားမႈ ေျပာင္းလဲပံုေတြကို သင္ၾကားေပးတယ္။ အထက္တန္း ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြကိုေတာ့ မရည္ရြယ္ဘဲ ကိုယ္၀န္ရရွိမႈအေၾကာင္းနဲ႔ လိင္မွတစ္ဆင့္ ရရွိလာ ႏိုင္တဲ့ ကူးစက္ေရာဂါေတြအေၾကာင္းကို သင္ၾကား ေပးတယ္တဲ့”

” ဒီလိုဆိုေတာ့ တျခားအာ႐ွတိုက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္ရင္ ဒီကိစၥမွာ ေနာက္က်က်န္ခဲ့တယ္လို႔ မဆိုႏိုင္ဘူးေပါ့”

“ မွန္ပါတယ္ ကိုတာ၊ ဒါေပမဲ့ ဖိုမသဘာ၀ပညာကို ေက်ာင္းေတြမွာ ဘာသာရပ္တစ္ခုအျဖစ္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သင္ၾကားေပးဖို႔ UNESCO အဖြဲ႕တစ္ခုက ၂၀၁၄ ခုနစ္တုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရကို တိုက္ တြန္းထားတာရွိပါတယ္”

See More

ေက်ာင္းသားလူငယ္ႏွင့္ ဖိုမသဘာ၀ပညာေပး(၁)

ေက်ာင္းသားလူငယ္ႏွင့္ ဖိုမသဘာ၀ပညာေပး(၂)

ေက်ာင္းသားလူငယ္ႏွင့္ ဖိုမသဘာ၀ပညာေပး(၃)

(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top