ေဒါက္တာအုန္းေက်ာ္ (စိတ္က်န္းမာေရးဆရာ၀န္ႀကီး – အၿငိမ္းစား)
ေမး။ ။ ဆရာ ဦးအုန္းေက်ာ္ရွင့္ . . အခုတေလာ သတင္းေတြၾကည့္လိုက္ရင္ လူကို လူခ်င္းသတ္တဲ့ သတင္း ေတြ ေတြ႕ေနရပါတယ္ ဆရာ။ အြန္လိုင္းကေန သိတဲ့ မိန္းကေလးကို ေကာင္ေလးတစ္ေယာက္ကေစ်း၀ယ္ စင္တာႀကီးတစ္ခုမွာ ဓားနဲ႔ထိုးတယ္လို႔ တေလာက သိလိုက္ရတယ္။ အခုတေလာ ဇနီးေမာင္ႏွံႏွစ္ေယာက္ ကေလးေလးနဲ႔အတူ ခရီးသြားရင္း ဓားထိုးၿပီး သတ္တယ္၊ သမီးရည္းစားခ်င္း အခန္႔မသင့္ရာက ဓားထိုး တယ္ဆိုတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြကိုလည္း ၾကားလာရျပန္ပါတယ္။ ဒါေတြ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတာလဲ၊ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ မူးယစ္ေဆး၀ါးေတြ သံုးထားလို႔လား၊ အရက္မူးေနလို႔လား စသျဖင့္ ခန္႔မွန္းၾကေပမယ့္ ဘာေၾကာင့္ဆိုတာ ေရေရရာရာ မသိၾကပါဘူး။ အဓိက ကြၽန္မမွာလည္း လူမမည္သားသမီးေလးႏွစ္ဦးရွိေတာ့ မိဘခ်င္း စာနာမိသလို ဒီလို လူလူခ်င္း သတ္ခ်င္စိတ္မေပၚေအာင္ ဘယ္လိုထိန္းေက်ာင္းကိုင္ တြယ္ရပါ့မလဲလို႔လည္း စိတ္အပူႀကီး ပူမိပါတယ္ ဆရာ။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆရာရဲ႕ အႀကံျပဳသံုးသပ္ခ်က္ ေလးေတြကို သိခ်င္ပါတယ္ရွင့္။
စိတ္ေရာဂါတစ္ခုခု ခံစားလာရတာေၾကာင့္ လူသတ္မႈ ျဖစ္ပြားရသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ သူတို႔ဟာ စိတ္ေရာဂါ မရရွိခင္က သူလို ငါလို သာမန္လူေတြျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ေရာဂါလကၡဏာတစ္ခုခုေၾကာင့္ စိတ္အေျခအေန ေျပာင္းလဲသြားၿပီး လူသတ္မိတာ ျဖစ္ပါတယ္ . . .
ျမမွဴးသြယ္(FB)
ေျဖ။ ။(၁) ေဒၚျမမွဴးသြယ္ရဲ႕ေမးခြန္းကို မေျဖဆိုခင္ တရားဥပေဒက သတ္မွတ္ထားတဲ့ လူလူခ်င္းသတ္တဲ့ လူေသမႈ/လူသတ္မႈအမ်ဳိးအစားကို ေျပာျပလိုပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့-
(က) လူတစ္ဦးက တျခားသူတစ္ဦးကို ေသေစလိုတဲ့ စိတ္ဆႏၵနဲ႔သတ္ျဖတ္ျခင္း (လူသတ္မႈ)၊
(ခ) လူတစ္ဦးက တျခားသူတစ္ဦးကို ေသေစလိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္မရွိေပမယ့္ အဲဒီသူရဲ႕ အျပဳအမူေၾကာင့္ တျခားသူတစ္ဦး ေသဆံုးသြားျခင္း (လူေသမႈ)။
(ဂ) စစ္အတြင္း ရန္သူအခ်င္းခ်င္း တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားေနစဥ္ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊
(ဃ) ႏိုင္ငံေတာ္က ခြင့္ျပဳထားတဲ့ ေသစားေသေစ ဥပေဒအရ တရားခံကို သုတ္သင္ျခင္း၊
(င) ကုသလို႔ မေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေၾကာင့္ အလြန္အမင္းဒုကၡခံေနရတဲ့လူနာကို ငဲ့ညႇာတဲ့ ေစတနာနဲ႔ အိပ္ေဆးထိုးေပးၿပီး အသက္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေစျခင္း (Euthanasia) “ ေကာင္းေသာေသျခင္း” လို႔ေခၚပါတယ္။ ေ၀ဒနာ ရွင္က သေဘာတူရင္ တခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ တရား၀င္ခြင့္ျပဳထားပါတယ္။
(စ) အစြန္းေရာက္ႏိုင္ငံေရး/ဘာသာေရး အယူအဆကိုအေၾကာင္းျပဳၿပီး စစ္ေသြးၾကြအၾကမ္း ဖက္သမားေတြက အစုလိုက္၊ အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း (Terrorist Act)တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
လူလူခ်င္း သတ္ျဖတ္ျခင္းနဲ႔ စိတ္က်န္းမာေရး ပညာအေၾကာင္း ေျဖၾကားတဲ့အခါ နံပါတ္စဥ္ (က)နဲ႔ (ခ) အမ်ဳိးအစားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
(၂) အခုေခတ္မွာ လူသတ္မႈေတြ ပိုမိုမ်ားျပားလာသလား။
ကမၻာေပၚမွာ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ပဋိပကၡစစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ ေသေၾကပ်က္စီးမႈ မ်ားျပား ေနတာေတာ့ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူသတ္မႈ ျဖစ္ပြားႏႈန္းကေတာ့ ေလ်ာ့နည္းလာတာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ကမၻာတစ္၀ွမ္းမွာ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္က လူဦးေရ တစ္သိန္းမွာ တစ္ႏွစ္အတြင္း လူသတ္မႈ ၆ ဒသမ ၉ မႈရွိပါတယ္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာေတာ့ အဲဒီႏႈန္းဟာ ၆ ဒသ မ ၂ပဲရွိတယ္လို႔ ကုလသမဂၢ မူးယစ္ေဆး၀ါးနဲ႔ မႈခင္း ႐ံုးအဖြဲ႕ (UNODC) က ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ စာရင္းဇယားအရ လူဦးေရ တစ္သိန္းမွာ လူသတ္မႈ ၁၅မႈရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ လူသတ္မႈႏႈန္းက လူဦးေရ တစ္သိန္းမွာ ၅ မႈနဲ႔ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ ၄ မႈသာရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္ (UNODC)။ အခုေခတ္မွာ သတင္းစာ၊ အင္တာနက္ေတြထဲမွာ လူသတ္မႈေတြကို ဖတ္ေနရတာကေတာ့ သတင္းမီဒီယာက ဒီကိစၥကို စိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ရာသတင္းအျဖစ္ ေဖာ္ျပေနၾကလို႔ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
(၃) ေဒၚျမမွဴးသြယ္ရဲ႕ စာထဲမွာ “ သမီးရည္းစားခ်င္း အခန္႔မသင့္ရာက ဓားထိုးသတ္မႈ” အေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံမွာ လူသတ္သမားနဲ႔ အသတ္ခံရသူ ဘယ္လို ဆက္သြယ္မႈရွိသလဲဆိုတာကို ေလ့လာထားတာရွိပါတယ္။ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြက စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ လူသတ္မႈအားလံုးရဲ႕ ၃၉ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္း မိသားစုထဲမွာ ျဖစ္ပြားပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ လင္မယား ဒါမွမဟုတ္ လက္မထပ္ဘဲ အတူေနသူအခ်င္းခ်င္း သတ္ျဖတ္မႈ က ၅၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္ပါတယ္။ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္း၊ သိကြၽမ္းသူအခ်င္းခ်င္း သတ္ျဖတ္တာက လူသတ္မႈ အားလံုးရဲ႕ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။ သူစိမ္းအခ်င္းခ်င္း လူသတ္မႈျဖစ္တာက လူသတ္မႈအားလံုးရဲ႕ ၁၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိသားစုထဲမွာ အၾကမ္းဖက္မႈကို ေလ်ာ့နည္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရင္ လူသတ္မႈအေတာ္မ်ားမ်ားကို ကာကြယ္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။
(၄) ေဒၚျမမွဴးသြယ္ရဲ႕ စာထဲမွာ လူသတ္မႈနဲ႔ အရက္မူးတာ၊ မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲတာ ဆက္စပ္မႈ ရွိ၊ မရွိ ေ၀ဖန္ထားပါတယ္။
လူသတ္မႈအားလံုးရဲ႕ ၂၂ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ အရက္မူး၊ ေဆးမူးေနစဥ္မွာ ျဖစ္ပြားေၾကာင္း သိရပါတယ္။ မူးယစ္ေဆး၀ါးေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားမႈ မ်ားျပားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ လူသတ္မႈ ျဖစ္ပြားႏႈန္းျမင့္မားေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။ တစ္ကမၻာလံုးအတိုင္းအတာအရလူဦးေရ တစ္သိန္းမွာ တစ္ႏွစ္ ပ်မ္းမွ် လူသတ္မႈႏႈန္းက ၆ ဒသမ ၂ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မူးယစ္ေဆး၀ါး ေမွာင္ခိုလုပ္ငန္းႀကီးထြားတဲ့ ေတာင္အေမရိကတိုက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ အေမရိကတိုက္အလယ္ပိုင္းႏိုင္ငံေတြမွာ လူသတ္မႈႏႈန္းက ၄-၅ဆေလာက္ ပိုမိုေနပါတယ္။ ဥပမာ ကိုလံဘီယာႏိုင္ငံမွာ လူဦးေရ တစ္သိန္းမွာ တစ္ႏွစ္အတြင္း လူသတ္မႈ ၂၇ မႈ ရွိပါတယ္။ ဘရာဇီးလ္ႏိုင္ငံမွာ အဲဒီႏႈန္းက ၂၄ မႈရွိပါတယ္။ ဟြန္ဒူရပ္စ္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ လူသတ္မႈႏႈန္းက လူတစ္သိန္းမွာ ႏွစ္စဥ္ ၈၄ မႈရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္ (UNODC)။ ဒါေၾကာင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲမႈ၊ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားမႈ မရွိရင္ လူသတ္မႈမ်ားျပားလာႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုရမယ္။
(၅) လူသတ္မႈနဲ႔ တိုင္းျပည္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈတို႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးစ အာဖရိကႏိုင္ငံေတြမွာ လူဦးေရ တစ္သိန္းမွာ တစ္ႏွစ္အတြင္း လူသတ္မႈက ပ်မ္းမွ် ၁၂ မႈျဖစ္ပါတယ္။ အာရွတိုက္ႏိုင္ငံေတြမွာ တစ္ႏွစ္အတြင္း လူတစ္သိန္းေက်ာ္မွာ လူသတ္မႈႏႈန္း က ၃မႈ၊ ဂ်ာမနီနဲ႔ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ အဲဒီႏႈန္းက ၁မႈ၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာ ၅မႈနဲ႔ စင္ကာပူႏိုင္ငံမွာ ၀ ဒသမ ၈မႈသာရွိပါတယ္။ ဒီစာရင္းဇယားကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ ႏုိင္ငံေတာ္ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာရင္ လူသတ္မႈႏႈန္း ေလ်ာ့ နည္းလာတာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာေတာ့ တျခား ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ယွဥ္လိုက္ရင္ လူသတ္မႈႏႈန္းဘာေၾကာင့္ မ်ားျပား ေနသလဲလို႔ ေမးစရာ ရွိပါတယ္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာ ေသနတ္လက္နက္ကို အလြယ္တကူ ၀ယ္ယူႏိုင္တာက အေၾကာင္းရင္းတစ္ခု ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ လူသတ္မႈအားလံုးရဲ႕ ၄၁ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ေသနတ္လက္နက္ကို အသံုးျပဳၾကပါတယ္၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာေတာ့ ေသနတ္ကို အသံုးျပဳၿပီး လူသတ္တာက လူသတ္မႈအားလံုးရဲ႕ ၆၇ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္ပါတယ္။
(၆) လူသတ္မႈ ျဖစ္ပြားေစတဲ့ လူမႈေရး ပဋိပကၡေတြ ကို ေလ့လာထားတာ ရွိပါတယ္။ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး ရန္လို မုန္းတီး ကလဲ့စားေခ်တာက လူသတ္မႈအားလံုးရဲ႕ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္။ လင္မယား ဒါမွမဟုတ္ အတူေန လိင္ဖက္အခ်င္းခ်င္း ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြားစဥ္ သတ္ျဖတ္မႈက လူသတ္မႈအားလံုးရဲ႕ ၆၄ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ေငြေရးေၾကးေရး ပစၥည္းဥစၥာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အျငင္းပြားလို႔ လူသတ္မႈျဖစ္တာက ၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတာကို ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံမွာ ေလ့လာေတြ႕ရွိရပါတယ္။
အထက္ေဖာ္ျပပါ အခ်က္အလက္ေတြဟာ လူသတ္မႈႏႈန္းကို မ်ားျပားေစတာေတာ့ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံမွာ ေနထိုင္သူတိုင္း လူသတ္သမားျဖစ္မသြားဘူး၊ အရက္မူးသူ၊ မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲသူတိုင္းဟာ လူသတ္မႈ က်ဴးလြန္မိတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူအခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡခိုက္ရန္ျဖစ္ပြားတိုင္း၊ အျပတ္ရွင္းလိုက္ၾကတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚျမမွဴးသြယ္သိခ်င္တဲ့ “ လူလူခ်င္း သတ္ခ်င္စိတ္” အေၾကာင္းကို ဆက္လက္ေျဖၾကားေပးပါ့မယ္။
လူလူခ်င္း သတ္ရက္တဲ့ စိတ္
(က) စာေရးဆရာႀကီး John Lescroat က လူလူခ်င္း သတ္ျဖစ္ေအာင္ ေစ့ေဆာ္ေပးတဲ့ စိတ္ေလးမ်ဳိးကို ကဗ်ာဆန္ဆန္ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ အခ်စ္စိတ္ (Love)၊ စြဲလမ္းတပ္မက္တဲ့ ကာမဂုဏ္စိတ္ (Lust)၊ ပစၥည္းဥစၥာရယူပိုင္ဆိုင္လို စိတ္(Lucre)နဲ႔ ရြံရွာမုန္းတီးစိတ္(Loathing)တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို စိတ္ဓာတ္ေတြဟာ လူတိုင္းမွာ အ နည္းနဲ႔အမ်ားဆိုသလိုရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ဳိ႕ လူေတြဟာ လူတကာထက္ ထူးျခားလြန္ကဲေနတတ္ ပါတယ္။ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန္မာနနဲ႔ ကာ မတဏွာႀကီးမားသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
စိတ္က်န္းမာေရးေဆးပညာမွာ အဲဒီလို စိတ္ဓာတ္မ်ဳိးေတြ လြန္ကဲၿပီး တစ္ဖက္စြန္းေရာက္ေနသူေတြကို “ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး ခ်ဳိ႕ယြင္းေ၀ဒနာ” (Personality Disorder)ရွိသူလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ လူသတ္မႈ က်ဴးလြန္ဖို႔ အလားအလာမ်ားတဲ့ ကိုယ္ရည္ ကိုယ္ေသြး သံုးမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး ခ်ဳိ႕ယြင္းသူဟာ စိတ္ေရာဂါ ခံစားေနရသူ မဟုတ္ပါ ဘူး။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ အံ၀င္ခြင္က်မရွိတဲ့ အျပဳအ မူအေလ့အထ ရွိသူေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
(ခ) စိတ္ေရာဂါ တစ္ခုခု ခံစားလာရတာေၾကာင့္ လူသတ္မႈ ျဖစ္ပြားရသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ သူတို႔ဟာ စိတ္ေရာဂါ မရရွိခင္က သူလို ငါလို သာမန္လူ ေတြျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ေရာဂါလကၡဏာတစ္ခုခုေၾကာင့္ စိတ္အေျခအေနေျပာင္းလဲသြားၿပီး လူသတ္မိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
(ဂ) ကာမဆႏၵ ေဖာက္ျပန္ခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္း (Sexual Deviation) အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ အဲဒီလို ခ်ဳိ႕ယြင္းမႈ ရွိသူေတြက လူသတ္မႈ က်ဴးလြန္တတ္ၾကပါတယ္။
(ဃ) အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ စိတ္ခ်ဳိ႕ယြင္းမႈမ်ဳိး မရွိေပမယ့္ လူသတ္မႈ က်ဴးလြန္မိသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ သူတို႔ဟာ မိမိကုိယ္ကိုယ္ ခုခံကာကြယ္လိုစိတ္ (Self-Defence) နဲ႔ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေဒၚျမမွဴးသြယ္ရဲ႕ ေမးခြန္းကိုျပည့္ျပည့္စံုစံု ေျဖဆိုႏိုင္ဖို႔ အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ေလးခ်က္ကို အက်ယ္တ၀င့္ ေဆြေႏြးဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။
See More
လူ လူခ်င္း ဘာေၾကာင့္ သတ္ၾကတာလဲ . . .(၂)
လူ လူခ်င္း ဘာေၾကာင့္ သတ္ၾကတာလဲ . . .(၃)
လူ လူခ်င္း ဘာေၾကာင့္ သတ္ၾကတာလဲ . . .(၄)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
