Healthy Life Ad
Life Style

ၾကက္ဖ မတြန္ေပမယ့္လည္း မိုးလင္းပါတယ္ . . .(၁)

ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး (ဆီးခ်ဳိႏွင္႕ အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)

ေန႔စဥ္ ကုေနရတဲ့ လူနာေတြေတာ္ေတာ္မ်ား မ်ားေမးေနက် ေမးခြန္းတစ္ခုရွိပါတယ္။

“ ဆရာမ . . လူနာကို ငွက္သိုက္ ေကြၽးလို႔ရလား” ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေလးပါပဲ။

တျခားဆရာ၀န္ေတြကိုလည္း ဒီအတိုင္းပဲ ေမးၾကမွာပါ။ သူတို႔ေတြ ဘယ္လို ေျဖၾကားၾကသလဲေတာ့ မသိပါဘူး။ ကြၽန္မတို႔လည္း အတိအက် အေျဖမေပးတတ္ပါ။ အားေပးသင့္၊ မေပးသင့္ စဥ္းစားစရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီငွက္သိုက္ေဗဒပညာကို ေဆးေက်ာင္းတက္စဥ္ကလည္း မသင္ၾကားခဲ့ရပါဘူး။ အခု Evidence based medicine လို႔ ေခၚတဲ့ အေထာက္အထား ခိုင္မာတဲ့ေဆးကုထံုးေတြထဲမွာလည္း မပါေသးပါဘူး။ ေလ့လာေနၾကဆဲျဖစ္ပါတယ္။ မိမိ ေသခ်ာစြာမသိတဲ့ ဘာသာရပ္ ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တိက်တဲ့အေျဖမေပးတတ္ပါဘူး။ တခ်ဳိ႕က လည္း ငွက္သိုက္က သၾကားပါလို႔ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိတက္မွာ စိုးရိမ္ၿပီး ေမးတာျဖစ္ပါတယ္။ ငွက္သိုက္ ေလးတစ္ဘူးမွာပါတဲ့ သၾကားဓာတ္က မေျပာပေလာက္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အမ်ားႀကီးေသာက္ရင္ေတာ့ တက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိတက္မွာ စိုးရိမ္ေပမယ့္ ေသာက္ၾကတာပါပဲ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါအတြက္ေကာ ဘာေကာင္းတာရွိသလဲ၊ ဘာဆိုးက်ဳိးေတြ ျဖစ္ႏိုင္သလဲ။

လူနာေတြ ေဆး႐ံုတက္လာရင္ ေဆြမ်ဳိး မိတ္ေဆြေတြ လူနာေမးဖို႔ ေရာက္လာတိုင္း ငွက္သိုက္နဲ႔ ၾကက္ေပါင္းရည္က ပါစၿမဲပါပဲ။ ေဆးကုမၸဏီေတြရဲ႕ ပ႐ိုမိုးရွင္းကပဲ သိပ္ေတာ္လို႔လားမသိ၊ ငွက္သိုက္က အရမ္း ေခတ္စားေနပါတယ္။

တျခားေပးစရာေတြျဖစ္တဲ့ မုန္႔ပံုးနဲ႔ ေဖ်ာ္ရည္ ေတြကလည္း ေနမေကာင္းတဲ့ လူနာက မတည့္ေတာ့ မစားၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္လည္း ေခတ္စားေနတဲ့ ငွက္သိုက္ကို လက္ေဆာင္ေပးၾကတာပါ။ လက္ေဆာင္ ရထားေတာ့ မ၀ယ္ရဘဲ လာေပးထားလို႔ အလြယ္တကူ ေသာက္ေနၾကတာလည္း ပါပါတယ္။ ပုဂၢလိက ေဆး႐ံုတစ္ခုက အတြင္းလူနာေတြကို လွည့္လည္ၿပီးၾကည့္တုန္း လူနာတစ္ဦးခ်င္းစီကို လိုက္ေမးၾကည့္တဲ့အခါ ငွက္သိုက္ကို ေသာက္ေနၾကတာ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ရွိပါတယ္။
“ ငွက္သိုက္ ေသာက္ေနလား” လို႔ ေမးၾကည့္တဲ့ အခါ “ ဟုတ္ကဲ့၊ ေသာက္ေနပါတယ္” လို႔ ေျဖတာ ရွိသလို “ ေသာက္ရမလား ဆရာမ၊ ၀ယ္လိုက္မယ္ ေလ” ဆိုၿပီး ေသာက္ဖို႔ ရည္မွန္းထားသူေတြလည္း ရွိၾကပါတယ္။

ငွက္သိုက္ေဗဒပညာကို ေဆးေက်ာင္းတက္စဥ္ကလည္း မသင္ၾကားခဲ့ရပါဘူး။ အခု Evidence based medicine လို႔ ေခၚတဲ့ အေထာက္အထား ခိုင္မာတဲ့ ေဆးကုထံုးေတြထဲမွာလည္း မပါေသးပါဘူး။ ေလ့လာ ေနၾကဆဲျဖစ္ပါတယ္။ မိမိ ေသခ်ာစြာမသိတဲ့ ဘာသာရပ္ ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တိက်တဲ့အေျဖ မေပး တတ္ပါဘူး . . .

ဒါနဲ႔ ငွက္သိုက္တစ္ဘူး ဘယ္ေလာက္ ေပးရသလဲလို႔ ေမးၾကည့္ေတာ့ ၄၀၀၀ က်ပ္မွ ၅၀၀၀ က်ပ္ေလာက္ ကုန္က်တယ္လို႔ အၾကမ္းဖ်င္း သိရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ ပိုစစ္တာမ်ဳိးဆိုရင္ တစ္ေသာင္းက်ပ္အထိေပး ရတယ္လို႔လည္း ေျပာၾကပါတယ္။

ကုန္က်မႈနဲ႔ အက်ဳိးရွိမႈ ကိုက္ညီရဲ႕လား။ cost-benefit ျဖစ္ရဲ႕လား။ ေငြေၾကးခ်မ္းသာသူေတြအဖို႔ ပိုကုန္တာ အေရးမႀကီးေပမယ့္ မလံုေလာက္သူေတြ အဖို႔ကုန္က်မႈ၀န္ထုပ္က ပိုၿပီးႀကီးေလးလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသာက္သင့္၊ မေသာက္သင့္ဆိုတဲ့ အေျဖကို ဘယ္လို ေပးသင့္လဲဆိုတာ ဆက္ၿပီး ေဆြးေႏြးလိုပါတယ္။

ငွက္သိုက္ဆိုတာ ဘာလဲ၊ ေဆးလား၊ ျဖည့္စြက္စာလား၊ ဓာတ္စာလား၊ ေဆးဖက္၀င္ရင္လည္း ဘယ္လိုေဆးအာနိသင္ေတြရွိသလဲ၊ ဘယ္လို အာဟာရ ေတြပါ၀င္ေနသလဲ၊ တကယ္ ေဆးစြမ္းတစ္လက္ျဖစ္ ေၾကာင္း အေထာက္အထား ခိုင္မာစြာ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ သုေတသနေတြေကာ ရွိရဲ႕လား။

ဘယ္ေဆးကိုပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေဆးဖက္၀င္ဓာတ္စာကိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အက်ဳိးရွိစြာ အသံုးျပဳမယ္ဆိုရင္ စဥ္းစားရမယ့္ အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္ေတြကေတာ့ သတ္ မွတ္ထားတဲ့ ေရာဂါေ၀ဒနာေတြအတြက္-

(၁) effectiveness – ထိေရာက္မႈ ရွိရမယ္၊ ထိေရာက္မႈရွိေၾကာင္းကိုလည္း ခိုင္မာတဲ့ အေထာက္အထားေတြ ရွိရမယ္။
(၂) safety – လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ေဘး ထြက္ဆိုးက်ဳိး နည္းရမယ္။
(၃) cost-benefit – ကုန္က်တာနဲ႔ ရရွိမယ့္ အက်ဳိးေက်းဇူး ထိုက္တန္ရမယ္။

ဒီလို အခ်က္ေတြ ျပည့္စံုမယ္ဆိုရင္ သံုးဖို႔သင့္ပါတယ္။

ေဆးတစ္ခုကို ေကာင္းတယ္၊ ထိေရာက္တယ္၊ ဘာဆိုးက်ဳိးမွ မရွိဘူးလို႔ ေျပာႏိုင္ဖို႔ ခိုင္မာၿပီး စနစ္က်တဲ့ သုေတသန ျပဳလုပ္ထားတာ ျဖစ္ရပါမယ္။ Level of evidence လို႔ ေခၚတဲ့ သုေတသနရဲ႕ အေထာက္အထား အဆင့္အတန္းကိုၾကည့္ရင္ ခိုင္မာတယ္၊ မခိုင္မာဘူးဆိုတာ သိရွိႏုိင္ပါတယ္။ သုေတသနျပဳလုပ္ ရာမွာ ဘယ္လို နည္းစနစ္ေတြ သံုးထားသလဲ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကလည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ Sampling ဆိုတဲ့ သုေတသနမွာ ပါ၀င္မယ့္သူေတြကို မွန္ကန္ ေအာင္ေရြးခ်ယ္ကာ အေႏွာင့္အယွက္ေပးႏိုင္ၿပီး မွားယြင္းသြားႏိုင္တဲ့ အရာ (Confounding factors)ေတြကိုျပန္ပယ္ထုတ္ၿပီးစစ္မွသာ မွန္ကန္တဲ့အေျဖကိုရပါမယ္။ တကယ္လို႔ ေနေကာင္းၿပီးသား လူအမ်ားစုကိုပဲ ေရြးခ်ယ္ၿပီး ဒီေဆးေသာက္လို႔ ပိုက်န္းမာေၾကာင္း၊ အသက္ရွည္ေၾကာင္း အေထာက္ အထားရွာမယ္ဆိုရင္ ဒီေဆးမေသာက္ဘဲေနတဲ့ လူအမ်ားႀကီးကိုလည္း ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီးေလ့လာရပါမယ္။ အခ်ိန္အၾကာႀကီးေပးၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္၊ ေလ့လာရမယ္၊ အသက္ရွည္တာ/တိုတာ၊ ေရာဂါေတြ ျဖစ္တာ/မျဖစ္တာကလည္း တျခားအေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိၾကပါတယ္။ ငွက္သိုက္ကိုလည္း ဒီေလာက္ အၾကာႀကီးႏႈိင္းယွဥ္ၿပီး မေလ့လာထားပါဘူး။

See More

ၾကက္ဖ မတြန္ေပမယ့္လည္း မိုးလင္းပါတယ္ . . . (၂)

ၾကက္ဖ မတြန္ေပမယ့္လည္း မိုးလင္းပါတယ္ . . . (၃)

ၾကက္ဖ မတြန္ေပမယ့္လည္း မိုးလင္းပါတယ္ . . . (၄)

(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top