၊ ဇြန္ခိုင္ဦး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
ရန္ကုန္လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေကာ္ပိုေရးရွင္း၏ ဥကၠဌျဖစ္သူ ဦးေမာင္ေမာင္လတ္က ႏွစ္ ၃၀ၾကာ အလြန္အမင္း စားသံုးခဲ့ေသာ ကြမ္းႏွင့္ ေဆးလိပ္ကို ၂၀၀၂ ခုနစ္ကတည္းက ျဖတ္ႏိုင္ခဲ့သည့္ သူ႔အေတြ႕အႀကံဳကို ျပန္လည္မွ်ေ၀ေျပာျပခဲ့သည္။
“ကြၽန္ေတာ္ ၁၀ တန္းေအာင္ခါစ ၁၉၇၄ ခုနစ္တုန္းက ေဆးလိပ္ကို စေသာက္ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ ကြမ္းယာကိုေတာ့ ၁၉၇၅ ခုနစ္ေလာက္မွာ စၿပီး စားတတ္ခဲ့တာပါ။ ေတာက္ေလွ်ာက္ပဲ ေဆးလိပ္လည္း ေသာက္ခဲ့တယ္၊ ကြမ္းယာလည္းစားခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ေနရာေဒသအႏွံ႔ မျပတ္ခဲ့ပါဘူး။ ေဆးလိပ္စေသာက္တာက အသက္ ၁၆ ႏွစ္ေလာက္၊ ကြမ္းစစားတာက အသက္ ၁၇ ႏွစ္ေလာက္ အရြယ္ေပါ့၊ တစ္ေန႔ကို ကြမ္းစားတာ တစ္ယာနဲ႔ တစ္ယာ မျပတ္သေလာက္ပဲ၊ ျခားရင္ေတာင္ အခ်ိန္ခဏေလာက္ပဲ ျခားပါတယ္။
ကြမ္းစစားျဖစ္တုန္းကလည္း သူငယ္ခ်င္းေတြက စားတာနဲ႔ စမ္းစားၾကည့္လိုက္တယ္၊ ေဆးလိပ္လည္း အဲဒီအတုိင္းပဲ၊ ေဆးလိပ္တစ္ဖြာေလာက္ ေသာက္လိုက္၊ ကြမ္းတစ္ယာေလာက္ စားလိုက္နဲ႔ စခဲ့တာပါ”ဟု ဦးေမာင္ေမာင္လတ္က ဆိုသည္။ မိသားစုထဲတြင္ ေဆးလိပ္ေသာက္သူ၊ ကြမ္းစားသူမရွိခဲ့ဘဲ သူကသာ လူငယ္သဘာ၀ စတင္စမ္းသပ္ သံုးစြဲၾကည့္ရင္း ေဆးလိပ္ႏွင့္ ကြမ္းကို စြဲလမ္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ဦးေမာင္ေမာင္လတ္က ဆိုသည္။
“အေဖကဆို ‘မင္းေဆးလိပ္မေသာက္နဲ႔၊ ကြမ္းမစားနဲ႔’လို႔ ခဏခဏ ေျပာတာပဲ၊ ဒါေပမဲ့ မရပါဘူး။ ကိုယ့္စိတ္က မပိုင္းျဖတ္ေသးသေရြ႕ ေဆးလိပ္လည္း ဆက္ေသာက္ေနခဲ့တာပဲ၊ ကြမ္းလည္း ဆက္စားေနခဲ့တာပါပဲ . . သူငယ္ခ်င္းေတြကဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ့္ပါးစပ္က အၿမဲတမ္း နီရဲေနတဲ့အတြက္ “ပေလာင္နဲ႔ အမ်ဳိးေတာ္လား”ဆိုၿပီး ေလွာင္ေျပာင္တတ္ပါတယ္။ ပေလာင္လူမ်ဳိးအမ်ားစုကလည္း ကြမ္းယာစားၾကတာကိုး၊ ရြာေတြမွာလည္း လူအေတာ္မ်ားမ်ားက ကြမ္းစားၾကတာကိုး။
ေဆးလိပ္ဆိုရင္လည္း စီးကရက္ေသာက္ရင္ မီးမေသဘူးေလ။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္ေသာက္တာက ေဆးေပါ့လိပ္ပါ၊ အဲဒီေဆးေပါ့လိပ္ကိုေတာင္ ကြၽန္ေတာ္ဘယ္ေလာက္အထိ ေသာက္သလဲဆိုရင္ မီးမေသပါဘူး။ အဲေလာက္ထိ ေသာက္ခဲ့တာ … ။ ကြမ္းစစားတုန္းက အသက္အရြယ္ငယ္ေသးေတာ့ မေကာင္းမွန္း သိပ္နားမလည္ခဲ့ဘူး၊ ေဆးလိပ္ဆိုလည္း အဲဒီအတိုင္းပဲ”ဟု ဦးေမာင္ေမာင္လတ္က ကြမ္းႏွင့္ ေဆးလိပ္ကို အလြန္အကြၽံ စားသံုးျဖစ္ခဲ့သည့္ သူ႔ငယ္ဘ၀ကို ျပန္ေျပာင္း ေျပာျပခဲ့သည္။
ကြမ္းယာစားျခင္းေၾကာင့္ ခံတြင္းကင္ဆာ၊ လွ်ာကင္ဆာ၊ အစာေရမ်ဳိႁပြန္ကင္ဆာ၊ အသံအိုးကင္ဆာမ်ား ျဖစ္ေစႏိုင္ၿပီး သြားႏွင့္ သြားဖံုးထိခိုက္ျခင္း၊ ပတ္၀န္းက်င္ ညစ္ပတ္ျခင္းတို႔ ျဖစ္တတ္ေၾကာင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္း က်န္းမာေရး ျပႆနာမ်ားျဖစ္ျခင္း၊ အဆုတ္ေရာဂါ၊ အဆုတ္ကင္ဆာမ်ား ျဖစ္ျခင္းတို႔ ျဖစ္တတ္ေၾကာင္း ေဆးပညာရွင္အသီးသီးက တညီတၫြတ္တည္း ဆိုထားသည္။
ႏွစ္ ၃၀ၾကာ ကြမ္းယာႏွင့္ ေဆးလိပ္ကို စြဲၿမဲစြာ စားသံုးခဲ့သည့္ ဦးေမာင္ေမာင္လတ္၏ ကိုယ္ေတြ႕ျဖစ္ရပ္ကမူ-
“ကြမ္းစားေတာ့ ညစ္ပတ္တယ္၊ ကိုယ္စားတဲ့ သြားက ညစ္ပတ္တာတင္မကပါဘူး။ ကြမ္းစားတဲ့အခါ ပါးစပ္ထဲ ကြမ္းေတြ ျပည့္လာရင္ ျပန္ၿပီး ေထြးထုတ္ရတာဆိုေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ကိုလည္း ညစ္ပတ္ေစတာေပါ့၊ ေဆးလိပ္ကေတာ့ ၾကာရင္ အဆုတ္ေရာဂါတို႔၊ အသက္႐ွဴလို႔ မေကာင္းတာတို႔ ျဖစ္တတ္တယ္ေလ၊ အဆုတ္ကင္ဆာေတာင္ ျဖစ္တတ္တာေပါ့။ က်န္းမာေရးအတြက္ ထိခိုက္လာႏိုင္တယ္၊ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ ႏွစ္ ၃၀ နီးပါး ေဆးလိပ္နဲ႔ ကြမ္းစားခဲ့ေပမယ့္ ဘာေ၀ဒနာမွေတာ့ မျဖစ္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခ်ိန္က်ရင္ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ေလ၊ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ပိုက္ဆံကုန္ပါတယ္။ ေရာဂါရလို႔ျဖတ္တာ မဟုတ္ေပမယ့္ မေကာင္းဘူးဆိုတာ ကိုယ္တိုင္လက္ခံၿပီး ကြမ္းမစားသင့္ဘူး၊ ေဆးလိပ္မေသာက္သင့္ဘူးဆိုတဲ့ စိတ္နဲ႔ ျဖတ္လိုက္တာပါ”ဟု ေျပာျပခဲ့သည္။
၂၀၀၂ ခုနစ္တြင္ ကြမ္းယာစားျခင္းႏွင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းတို႔သည္ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရးအတြက္ မေကာင္းေၾကာင္း သိနားလည္ၿပီး ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားေၾကာင္း လက္ခံရာက ယတိျပတ္ျဖတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ဦးေမာင္ေမာင္လတ္က ဆိုသည္။ “လူအေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ေဆးလိပ္ေသာက္တာ၊ ကြမ္းစားတာ မေကာင္းဘူးလို႔ ေျပာၾကတယ္၊ ကိုယ့္က်န္းမာေရးအတြက္လည္း ထိခိုက္တယ္ . . အဲဒီလိုအသိေတြနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္ စျဖတ္လိုက္တာ. . ျဖတ္ခါစကေတာ့ ခံတြင္းခ်ဥ္သလိုလို၊ တစ္ခုခု လိုေနသလိုလို ျဖစ္ေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ စိတ္ပါပဲ၊ အခုအခ်ိန္အထိ ေဆးလိပ္လည္း တစ္လိပ္မွမေသာက္ေတာ့ဘူး၊ ကြမ္းလည္း တစ္ယာမွကို မစားေတာ့ဘူး၊ အဓိကကေတာ့ ဘယ္လို စြဲလမ္းမႈပဲျဖစ္ျဖစ္ ျဖတ္ႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ စိတ္ဓာတ္က အေရးႀကီးပါတယ္။
ေဆးလိပ္နဲ႔ ကြမ္းယာကို တစ္ၿပိဳင္တည္း တိခနဲ ျဖတ္လိုက္တာပါ။ ငါ ဒီေန႔ကစၿပီး ေဆးလိပ္လည္း မေသာက္ေတာ့ဘူး၊ ကြမ္းယာလည္း မစားေတာ့ဘူးလို႔ ဆံုးျဖတ္ၿပီး တိခနဲ ျဖတ္လိုက္တာပါ။ အဲဒီမွာ သူငယ္ခ်င္းေတြက ေဆးလိပ္လာေပးရင္လည္း မေသာက္ေတာ့ဘူး၊ ကြမ္းယာ လာေကြၽးလည္း မစားေတာ့ပါဘူး။ “မင္းကလဲ တစ္ယာေလာက္ေတာ့ ၀ါးပါကြာ”ဆိုၿပီး ကြမ္းယာလာေပးလည္း လံုး၀ကို မစားေတာ့ပါဘူး။ ကြမ္းတစ္ယာပဲဆိုၿပီး စစားမိတယ္၊ ေဆးလိပ္ တစ္လိပ္ပဲဆိုၿပီး ေသာက္မိတယ္ဆိုရင္ ဒီကြမ္းစားတဲ့အက်င့္နဲ႔ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့အက်င့္က ျပန္ျဖစ္သြားမွာပဲေလ။ ျဖတ္လက္စနဲ႔ဆိုေတာ့ ျပန္ကို မစေတာ့တာ။
ကြၽန္ေတာ္ရဲ႕ အက်င့္က တစ္ခုခု ဆံုးျဖတ္လိုက္ၿပီဆိုရင္ အဲဒီဆံုးျဖတ္ထားတဲ့အတိုင္း မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ေဆးလိပ္နဲ႔ ကြမ္းျဖတ္မယ္ဆိုၿပီး ဆံုးျဖတ္လိုက္ေတာ့လည္း ဒါက ေကာင္းတဲ့ဆံုးျဖတ္ခ်က္လည္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ ယတိျပတ္ ျဖတ္ၿပီးကတည္းက ေနာက္ေၾကာင္းကို မျပန္ေတာ့ပါဘူး”ဟု ဦးေမာင္ေမာင္လတ္က ေဆးလိပ္ႏွင့္ ကြမ္းျပတ္ခဲ့ပံုအေၾကာင္းကို ေျပာျပခဲ့သည္။
ကြမ္းယာႏွင့္ေဆးလိပ္ အလြန္အကြၽံ သံုးစြဲခဲ့စဥ္ကႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ ကြမ္းယာႏွင့္ ေဆးလိပ္ျဖတ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္း၌ က်န္းမာေရးႏွင့္ ႐ုပ္သြင္ေျပာင္းလဲ ကြာျခားသြားပံုကို ဦးေမာင္ေမာင္လတ္က ယခုလို ေျပာျပခဲ့သည္။ “ကြမ္းနဲ႔ ေဆးလိပ္ျဖတ္ၿပီးခ်ိန္မွာ က်န္းမာေရးက ပိုေကာင္းလာတယ္၊ သြားေတြကေတာ့ အသိသာဆံုးေပါ့၊ သြားေတြက ပိုၿပီးျဖဴလာတယ္၊ ကြမ္းစားတုန္းက သြားေတြက ညစ္ပတ္ေနတယ္၊ ရယ္လိုက္တဲ့အခ်ိန္ဆိုရင္ ကြမ္းစားတဲ့သူရဲ႕ သြားေတြက ညစ္ပတ္ေနၿပီး ကြမ္းမစားတဲ့သူရဲ႕ သြားေတြက ျဖဴစင္ေနသလိုပါပဲ။ ေဆးလိပ္ျဖတ္ၿပီးခ်ိန္မွာ အရင္နဲ႔စာရင္ အသက္႐ွဴရတာ ပိုေကာင္းလာပါတယ္”
ကြမ္းယာစားတယ္ဆိုရင္ ဘယ္ေနရာေရာက္ေရာက္ ကြမ္းေထြးဖို႔ ေနရာရွာရတာက အလုပ္တစ္ခုပဲ၊ သူငယ္ခ်င္း အိမ္သြားလည္တယ္ဆိုရင္ေတာင္ ကြမ္းထေထြးရတယ္၊ ကြမ္းေထြးတာက ပတ္၀န္းက်င္လည္း ညစ္ပတ္ၿပီး ဘယ္သူမွလည္း မႏွစ္ၿမိဳ႕ဘူးေလ၊ ကြမ္းစားတဲ့သူရဲ႕ကားဆိုလည္း ကားမွာကြမ္းတံေတြးေတြ ေပက်ံေနတတ္တယ္၊ ပိုက္ဆံလည္းကုန္တယ္၊ က်န္းမာေရးလည္း ထိခိုက္တယ္၊ ေဆးလိပ္ေသာက္တယ္ ဆိုတာကလည္း ကိုယ္တင္မကဘူး၊ ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္ကိုပါ ေဆးလိပ္ေငြ႕ရေစတယ္ေလ …
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကြမ္းယာစားသူႏွင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ား လြန္စြာ မ်ားျပားလ်က္ရွိၿပီး ကြမ္းယာစားျခင္းႏွင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ထိခုိက္သူဦးေရလည္း တစ္ေန႔ထက္ တစ္ေန႔ မ်ားျပားလာေနသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ သူ႔ကဲ့သို႔ ကြမ္းႏွင့္ ေဆးလိပ္ ျပတ္ေစရန္အတြက္ –
“ကြမ္းယာစားတယ္ဆိုရင္ ဘယ္ေနရာေရာက္ေရာက္ ကြမ္းေထြးဖို႔ ေနရာရွာရတာက အလုပ္တစ္ခုပဲ၊ သူငယ္ခ်င္းအိမ္ သြားလည္တယ္ဆိုရင္ေတာင္ ကြမ္းထေထြးရတယ္၊ ကြမ္းေထြးတာက ပတ္၀န္းက်င္လည္း ညစ္ပတ္ၿပီး ဘယ္သူမွလည္း မႏွစ္ၿမိဳ႕ဘူးေလ၊ ကြမ္းစားတဲ့သူရဲ႕ ကားဆိုလည္း ကားမွာ ကြမ္းတံေတြးေတြ ေပက်ံေနတတ္တယ္၊ ပိုက္ဆံလည္း ကုန္တယ္၊ က်န္းမာေရးလည္း ထိခိုက္တယ္၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ တယ္ဆိုတာကလည္း ကိုယ္တင္မကဘူး၊ ကိုယ့္ပတ္ ၀န္းက်င္ကိုပါ ေဆးလိပ္ေငြ႕ရေစတယ္ေလ၊ ဒါေၾကာင့္ ကြမ္းစားေနတဲ့သူေတြ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ေနတဲ့သူေတြကိုလည္းျဖတ္ဖုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္”ဟု ေဆးလိပ္ႏွင့္ ကြမ္းသံုးစြဲေနသူမ်ားကို ဦးေမာင္ေမာင္လတ္က အႀကံျပဳစကားေျပာၾကား လိုက္ပါသည္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
