ေဒါက္တာအုန္းေက်ာ္ (စိတ္က်န္းမာေရးဆရာ၀န္ႀကီး – အၿငိမ္းစား)
ဘာသာေရးယံုၾကည္ကိုးကြယ္ျခင္းႏွင့္ စိတ္ေရာဂါ
ဘာသာေရးကို ယံုၾကည္ကိုးကြယ္တာက စိတ္ေရာဂါခံစားေနရသူေတြကို အေထာက္အကူျပဳႏိုင္ပါတယ္။
မိမိယံုၾကည္ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရးသြန္သင္ ဆံုးမခ်က္ေတြကို ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ လိုက္နာက်င့္သံုသူေတြ စိတ္က်ေရာဂါ ခံစားလာရရင္ ေရာဂါရဲ႕ဒဏ္ကို ခုခံႏိုင္အားရွိႏိုင္ပါတယ္။ စိတ္က်ေရာဂါမွာ အေရးႀကီးတဲ့ လကၡဏာတစ္ခုက မိမိကိုယ္ကိုယ္အႏၲရာယ္ျပဳလုိတာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာေရးအဆံုးအမကို ယံုၾကည္လိုက္နာရင္ . . .
(က) စိတ္က်ေရာဂါ
မိမိယံုၾကည္ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရး သြန္သင္ဆံုးမခ်က္ေတြကို ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ လိုက္နာက်င့္သံုးသူေတြ စိတ္က်ေရာဂါခံစားလာရရင္ ေရာဂါရဲ႕ဒဏ္ကို ခုခံႏိုင္အားရွိႏိုင္ပါတယ္။ စိတ္က်ေရာဂါမွာ အေရးႀကီးတဲ့ လကၡဏာတစ္ခုက မိမိကိုယ္ကိုယ္ အႏၲရာယ္ျပဳလုိတာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာေရးအဆံုးအမကို ယံုၾကည္လိုက္နာရင္ အဲဒီလိုစိတ္မ်ဳိးကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ပိုမိုလြယ္ကူပါတယ္။
(ခ) ေဘးအႏၲရာယ္ဒဏ္ပိ စိတ္ဖိစီးမႈေ၀ဒနာ
ေဘးအႏၲရာယ္ဒဏ္ပိစိတ္ဖိစီးမႈေ၀ဒနာ (Post-Traumatic Stress Disorder)ဟာ ေဘးဒုကၡနဲ႔ႀကံဳေတြ႕ရရင္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ စိတ္ေ၀ဒနာျဖစ္ပါတယ္။ အျပင္းအထန္ ခံစားေနရတဲ့ စိတ္ဖိစီးမႈလကၡဏာေတြကို တရားသေဘာနဲ႔ ဆင္ျခင္စဥ္းစားႏိုင္ရင္ ေ၀ဒနာကို သက္သာမႈရေစပါတယ္။
(ဂ) စိတ္ကစဥ့္ကလ်ား စိတၱဇေရာဂါ (Schizophrenia)
စိတ္ကစဥ့္ကလ်ားစိတၱဇေရာဂါဟာ နာတာရွည္ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ ေတြးေတာဆင္ျခင္စဥ္းစားမႈ မွားယြင္းတာ၊ အေၾကာင္းမဲ့ အာ႐ံုေတြခံစားရတာ၊ အမူအရာအေျပာအဆို ခ်ဳိ႕ယြင္းတာ စတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကုိ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ စိတ္ကစဥ့္ကလ်ား ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ ေ၀ဒနာရွင္ရဲ႕ဘ၀မွာ အထိန္းအကြပ္လိုအပ္လာပါတယ္။ ဘာသာေရး ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈက ကစဥ့္ကလ်ားျဖစ္ေနတဲ့စိတ္ကို ထိန္းေက်ာင္းေပးႏိုင္ပါတယ္။
(ဃ) စုိးရိမ္ေၾကာင့္ၾကစိတ္လြန္ကဲေ၀ဒနာ
ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာတိုင္းမွာ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကစိတ္ကို ေလ်ာ့နည္းေစတဲ့ သြန္သင္ဆံုးမမႈေတြရွိပါတယ္။ ၀ိပႆနာတရားကို ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ ယံုၾကည္ပြားမ်ားရင္ စိုးရိမ္စိတ္ကို အႏိုင္ယူႏိုင္ပါတယ္။ ကမၼ႒ာန္းထိုင္ရင္ စိတ္တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈကို ခံစားရပါတယ္။
(င) အရက္စြဲ ေဆးစြဲေရာဂါ
ငါးပါးသီလကို ေန႔စဥ္ေစာင့္ထိန္းႏိုင္ရင္ အရက္ေသာက္ျခင္း၊ ေဆးစြဲျခင္းေ၀ဒနာကို ခံစားရမွာမဟုတ္ပါဘူး။ အရက္ေသာက္တာကို ဘာသာေရးနဲ႔ ပိတ္ပင္တားျမစ္ထားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ တစ္ဦးခ်င္းအရက္ေသာက္တဲ့ အခ်ိန္အတြယ္ပမာဏ အလြန္နည္းပါတယ္။ အရက္စြဲေရာဂါရွိသူလည္း အလြန္ရွားပါတယ္။ အရက္စြဲ ေဆးစြဲေရာဂါကို ကုသတဲ့အခါမွာ ဘာသာေရးအယူအဆကို ကုသမႈအစီအစဥ္ထဲမွာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပေပးရင္ ေအာင္ျမင္မႈရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္။
ဘာသာေရး အယူသည္းျခင္းႏွင့္ အစြန္းေရာက္ျခင္း
ဘာသာေရး အယူသည္းတာနဲ႔ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္တဲ့ က်င့္စဥ္ေတြေၾကာင့္ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာတခ်ဳိ႕ကို ေျပာျပပါမယ္။ ဆိတ္ၿငိမ္လြန္းတဲ့ေနရာမွာ တစ္ဦးတည္း ရက္ရွည္လမ်ား အလြန္အမင္း ကမၼ႒ာန္းထိုင္ရင္ စိတ္ကေယာင္ကတမ္း ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ အာ႐ံုခံစားမႈအားလံုးကို ျဖတ္ေတာက္ျခင္းခံရတဲ့ အေျခအေန (Sensory Deprivation)ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
တခ်ဳိ႕စိတ္က်န္းမာေရးေ၀ဒနာရွင္ေတြဟာ မိမိတို႔ခံစားေနရတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာကို အျမင္တစ္မ်ဳိးနဲ႔ နားလည္လက္ခံေနတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ- နားထဲမွာ အသံေတြၾကားေနတာဟာ ေရာဂါလကၡဏာမဟုတ္ဘူး၊ မေကာင္းဆိုး၀ါးကပ္လို႔ ျဖစ္တာလို႔ ယံုၾကည္တာ၊ စိတ္က်ေရာဂါခံစားေနရရင္ စိတ္ေရာဂါလို႔ မယူဆဘဲ ၀ဋ္နာကံနာလို႔ သေဘာထားတာတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆးကုသမႈခံယူဖို႔ ျငင္းဆိုတတ္ပါတယ္။ အယူသည္းတဲ့ ခရစ္ယာန္ဂိုဏ္းတစ္မ်ဳိးရွိပါတယ္။ အဲ့ဒီ ဘာသာေရးဂိုဏ္းရဲ႕ အဆံုးအမကို လက္ခံသူေတြဟာ ေဆးထိုးကုသတာ၊ ေသြးေဖာက္စစ္ေဆးတာတို႔ကို လက္မခံလိုၾကပါဘူး။
ဘာသာေရး ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ျခင္းႏွင့္ စိတ္က်န္းမာေရး၀န္ထမ္း
စိတ္က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြဟာ ဘာသာေရးအမ်ဳိးမ်ဳိးကို ကိုးကြယ္တဲ့ ေ၀ဒနာရွင္ေတြနဲ႔ ထိေတြ႕ ဆက္ဆံကုသေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာေရးကို အလြန္အမင္း ယံုၾကည္လိုက္စားသူေတြ၊ ဘာသာေရးကို ယံုၾကည္လိုက္နာမႈ မရွိသူေတြ၊ ၀ိဥာဥ္ေလာကကို ယံုၾကည္ကိုးကြယ္သူေတြ စသျဖင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို အေျခအေနမွာ စိတ္က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြ ထားရွိရမယ့္ သေဘာထားေတြကို စိတ္က်န္းမာေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြက လမ္းၫႊန္ထားတဲ့ ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြရွိပါတယ္။
“ၿဗိတိသွ်ႏိုင္ငံ စိတ္က်န္းမာေရး ဆရာ၀န္ႀကီးမ်ား ေတာ္၀င္ေကာလိပ္” (The Royal College of Psychiatrists,UK)ရဲ႕ ၫႊန္ၾကားခ်က္ေတြကို နမူနာအျဖစ္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
– လူနာေတြကို စမ္းသပ္စစ္ေဆး၊ ေရာဂါေဖာ္ထုတ္၊ ကုသျပဳစု၊ ပံ့ပိုးပ်ဳိးေထာင္တဲ့အခါ လူနာရဲ႕ ဘာသာေရးယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားရပါမယ္။
– လူနာရဲ႕ ဘာသာေရး ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈကို ေလးစားရပါမယ္၊ တန္ဖိုးထားရပါမယ္၊ ဆန္႔က်င္ေျပာဆိုတာ၊ ျပက္ရယ္ျပဳတာာ မလုပ္ရပါဘူး။
– လူနာပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဆႏၵရွိေနတဲ့ ဘာသာေရးအခမ္းအနားေတြကို အေျခအေနေပးသေလာက္ တက္ေရာက္ခြင့္ျပဳရမယ္။ မလိုအပ္ဘဲ တားျမစ္ပိတ္ပင္မႈ မျပဳရပါဘူး။
– စိတ္က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းဟာ မိမိယံုၾကည္ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရးအယူအဆကို (ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာမတူတဲ့) လူနာလိုက္နာက်င့္သံုးေအာင္ ပညာေပးတာ၊ ေဆြးေႏြးတာ၊ တိုက္တြန္းတာ၊ မဲဆြယ္တာမျပဳရပါဘူး။
See More
ဘာသာေရး ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ျခင္းႏွင့္ စိတ္က်န္းမာေရး (၁)
