ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး (ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါ အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)
ဘယ္သူေတြမွာ ပိုျဖစ္တတ္သလဲ . . .
ဆိုးရြားတဲ့ ဆူဒိုမိုးနတ္စ္ပိုး၀င္ျခင္းဟာ ေဆး႐ံုတက္ေနတဲ့ လူနာေတြမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ေဆး႐ံုတက္ လူနာေတြထဲမွာ အထူးသျဖင့္ ခုခံအားနည္းေနတဲ့သူေတြ၊ ဥပမာ ဆီးခ်ဳိေရာဂါသည္ေတြ၊ ကင္ဆာေဆးသြင္းရသူေတြ၊ ေကာ္တီကိုစတီး႐ြိဳက္ ေဆးေတြျဖစ္တဲ့ ဒက္ဆာမီသာစုန္းနဲ႔ ပရက္နီစလံုးေဆးေတြ ေပးထားရသူေတြမွာ ဒီပိုးေတြ အ၀င္မ်ားပါတယ္။ ေဆး႐ံုက အထူးၾကပ္မတ္ကုသေဆာင္မွာ အသက္႐ွဴစက္တပ္ထားရသူေတြ ပိုျဖစ္လြယ္ပါတယ္။
ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ပိုက္ကို တာရွည္စြာတပ္ဆင္ထားရသူေတြ၊ ဥပမာ- ေဆးသြင္းပိုက္၊ ဆီးပိုက္တပ္ထားရတာ၊ အစာသီးတတ္သူေတြနဲ႔ သီးတဲ့အရည္ေတြကို စုပ္ထုတ္တဲ့အခါ ခြၽဲစုပ္တဲ့ ပိုက္က တစ္ဆင့္ အဆုတ္ကိုပိုး၀င္တာနဲ႔ အိပ္ရာထဲတာရွည္လဲေနတဲ့ လူနာေတြ၊ လွဲေနတာ ၾကာၿပီျဖစ္လို႔ အိပ္ရာနာ ျဖစ္သူ၊ မီးပူေလာင္နာရွိသူေတြ၊ ခြဲစိတ္ထားတဲ့သူေတြမွာ ပိုး၀င္တာျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ျဖစ္ရင္ အေတာ္သည္းၿပီး အေသအေပ်ာက္ႏႈန္း မ်ားေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆး႐ံုမွာမဟုတ္ဘဲ သာမန္က်န္းမာေနတဲ့သူေတြမွာလည္း ရွားရွားပါးပါး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
မသန္႔တဲ့ ေရသံုးမိရင္၊ မသန္႔တဲ့ ေရမွာကူးမိရင္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုေဆး႐ံုျပင္ပမွာ ခုခံအားနည္းေစတဲ့ စပ္ေဆးမွာပါတဲ့ ပရက္နီစလံုးနဲ႔ ဒက္ဆာမီသာစုန္းေတြ အမ်ားႀကီး ေသာက္ထားသူ/ထိုးထားရသူေတြမွာ ဒီပိုး၀င္ႏိုင္ပါတယ္။
ဘယ္လိုကုရမလဲ၊ ဘယ္ေဆးေရြးရမလဲ
ဒီေရာဂါကို ထိေရာက္တဲ့ ပဋိဇီ၀ပိုးသတ္ေဆးေပးၿပီး ကုသရပါမယ္။ ဒါေပမဲ့ အေရွ႕မွာေဖာ္ျပခဲ့သလို ေဆး႐ံုမွာရွိတဲ့ပိုးေတြကပဋိဇီ၀ပိုးသတ္ေဆးေပါင္းစံုနဲ႔ အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေတြ႕ဆံုဖူးလို႔ ေဆးယဥ္ပါးတဲ့ ပိုးေတြျဖစ္လာၾကပါတယ္။ ပိုးသတ္ေဆးမ်ားစြာသံုးေနရတဲ့ ေဆး႐ံုပတ္၀န္းက်င္မွာ သတ္ရလြယ္ကူတဲ့၊ သိပ္မဆိုးတဲ့ ပိုးေတြေသကုန္ၿပီး ပိုးသတ္ေဆးမေၾကာက္တဲ့ အဆိုးဆံုးပိုးေတြသာ ႀကီးစိုးလာပါတယ္။ ဒီဆူဒိုမိုးနတ္စ္ပိုးေတြဟာ ေဆးကိုအျမန္ဆံုး ယဥ္ပါးသြားေစႏိုင္တဲ့ အစြမ္းသတၱိေတြ အျပည့္ရွိတာမို႔ ေဆး႐ံုပတ္၀န္းက်င္မွာေတာ့ သူတို႔ေတြဟာ အမ်ားဆံုးနဲ႔ အၾကာဆံုးရွင္သန္လ်က္ ခံႏိုင္ရည္အရွိဆံုးပိုးေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ကို သတ္ဖို႔အထူးလက္နက္ျဖစ္တဲ့ အားျပင္းတဲ့ပိုးသတ္ေဆးေတြကို တိက်မွန္ကန္ေအာင္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အရင္ဦးဆံုး ေသြး၊ သလိပ္၊ ဆီး၊ ျပည္ နမူနာေတြကိုယူၿပီး ပိုးေမြးထားရပါမယ္။ ပိုးေမြးဖို႔ပစၥည္းကို ဓာတ္ခြဲခန္းပို႔ၿပီးရင္ ကိုယ္ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ေဆးကို စတင္ေပးလို႔ရပါတယ္။ ပိုးမေမြးဘဲကုရင္ ေမွာင္မိုက္တဲ့ေတာနက္ထဲ လမ္းရွာရသူနဲ႔ တူလွပါတယ္။
ရွိရွိသမွ် ပဋိဇီ၀ပိုးသတ္ေဆးကို ယဥ္ပါးေနေသာ ဆူဒိုမိုးနတ္စ္ပိုးမ်ား
ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းပါးရတဲ့အထဲ တခ်ဳိ႕လူနာေတြမွာ ဘယ္ပိုးသတ္ေဆးကိုမွ မေၾကာက္တဲ့ ပိုးေတြ၀င္တဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး All Resistant ေတြလည္း အခုေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုၿပီးအေတြ႕မ်ားလာပါတယ္။
ေဆးေပါင္းမ်ားစြာကို ခုခံႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ (Multi-Resistant) ဆူဒိုမိုးနတ္စ္ပိုးေတြဟာ အထူးၾကပ္မတ္ေဆာင္က လူနာေတြအတြက္ အလြန္ဒုကၡေပးတဲ့ ေရာဂါပိုးပဲျဖစ္ပါတယ္။ ျဖစ္ရင္လည္း ေသႏႈန္းမ်ားတတ္ပါတယ္။ ဒီမွာတင္မကပါဘူး။ အေမရိကႏိုင္ငံမွာ တစ္ႏွစ္အတြင္း က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေၾကာင့္ရရွိတဲ့ ဆူဒိုမိုးနတ္စ္ပိုး၀င္တဲ့ေရာဂါ (Pseudomonas Aerugenosa Infection) ငါးေသာင္းတစ္ေထာင္ခန္႔ ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒီအထဲက ေျခာက္ေထာင္ေက်ာ္ (၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္း)ဟာ ေဆးမ်ားစြာကို ခုခံႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ ပိုးေတြေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး ဒီအထဲက တစ္ႏွစ္မွာ လူ ၄၀၀ ေက်ာ္ ေသေပ်ာက္ႏႈန္းရွိပါတယ္။
ပဋိဇီ၀ပိုးသတ္ေဆး အသံုးျပဳတာရဲ႕ လမ္းၫႊန္ခ်က္၊ စည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို တိက်စြာထားရွိၿပီး လိုက္နာက်င့္သံုးမွသာ ဒီဆူဒိုမိုးနတ္စ္ပိုးေတြရဲ႕ရန္ကို ေရွာင္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ပိုးသတ္ေဆးႀကီးေတြ ဒါမွမဟုတ္ ပိုထိေရာက္တဲ့ ေဆးျပင္းေတြ မလိုအပ္ဘဲ သံုးေနၾကတဲ့အတြက္ ေဆး႐ံုမွသာမက ေဆး႐ံုျပင္ပေတြ မွာလည္း ဒီလိုေဆးယဥ္ပါးမႈေတြ အျဖစ္မ်ားလာပါတယ္။
ဘယ္လို ကာကြယ္ရမလဲ
ေဆး႐ံုေတြမွာ ဆူဒိုမိုးနတ္စ္ပိုးေတြဟာ လူနာေတြကိုကိုင္တြယ္တဲ့ ေဆး၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ လက္ကတစ္ဆင့္ လူနာတစ္ဦးက တစ္ဦးကို ကူးစက္သြားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ေသခ်ာစြာ ပိုးသတ္မထားတဲ့ ပစၥည္းကိရိယာေတြသံုးမိရင္ ပတ္၀န္းက်င္မွာရွိတဲ့ ပိုးေတြဟာ အသံုးျပဳတဲ့ ပစၥည္းေတြကတစ္ဆင့္ ကိုယ္တြင္းကို ၀င္ေရာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆး႐ံုေတြမွာ ေန႔စဥ္ ပိုးေတြမကူးစက္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို အထူးၾကပ္မတ္ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာ- လက္ခဏခဏေဆးတာ၊ လက္ကို နည္းစနစ္မွန္အတိုင္း သန္႔စင္ေအာင္ေဆးတာ၊ လက္ေဆးဖို႔လြယ္ကူေအာင္ ဖန္တီးထားတာ၊ လက္ေဆးဖို႔ ေရလံုေလာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္တာ၊ တစ္ခါသံုး လက္အိပ္စြပ္တာ၊ ပတ္၀န္းက်င္သန္႔ရွင္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္တာ၊ ပိုးသန္႔ၿပီးသား တစ္ခါသံုးပစၥည္းေတြကိုသံုးတာ၊ အပူေပးၿပီး ပိုးသတ္ထားၿပီးျဖစ္တဲ့ ကိရိယာေတြကိုသံုးတာ စတဲ့နည္းေတြနဲ႔ ဒီဆူဒိုမိုးနတ္စ္ပိုးေတြကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။
ပဋိဇီ၀ပိုးသတ္ေဆး အသံုးျပဳတာရဲ႕ လမ္းၫႊန္ခ်က္၊ စည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို တိက်စြာထားရွိၿပီး လိုက္နာက်င့္သံုးမွသာ ဒီဆူဒိုမိုးနတ္စ္ပိုးေတြရဲ႕ ရန္ကိုေရွာင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပိုးသတ္ေဆးႀကီးေတြ ဒါမွမဟုတ္ ပိုထိေရာက္တဲ့ ေဆးျပင္းေတြမလိုအပ္ဘဲ သံုးေနၾကတဲ့အတြက္ ေဆး႐ံုမွသာမက ေဆး႐ံုျပင္ပေတြမွာလည္း ဒီလိုေဆးယဥ္ပါးမႈေတြ အျဖစ္မ်ားလာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပိုးဆိပ္ေတြျပန္႔ၿပီး အေျခအေနဆိုးရြားတဲ့အဆင့္နဲ႔ ေဆး႐ံုတက္လာရင္ေတာ့ ပိုးေတြက ေဆးယဥ္ပါးတဲ့ပိုးေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ဖို႔မ်ားတဲ့အတြက္ ေဆးႀကီးကိုစရပါမယ္။ ဒီလိုမွမဟုတ္ရင္ အေသအေပ်ာက္ႏႈန္းမ်ားပါလိမ့္မယ္။
