Healthy Life Ad
Life Style

ထစ္ခနဲရွိ ေဒါသထြက္ေနတယ္ . . .

ေဒါက္တာဦးေဇာ္စိန္လြင္ (ေဆး႐ံုအုပ္ႀကီး-ၿငိမ္း၊ စိတ္က်န္းမာေရးအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး)

ေဒါသျဖစ္သည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ား

ေဒါသျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းက ေလးခ်က္ရွိပါတယ္။
(၁) အလိုမျပည့္ရင္လည္း ေဒါသျဖစ္တယ္၊
(၂) ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ လက္ေတြ႕နဲ႔ကြာဟတာကို လက္ခံဖို႔ အဆင္သင့္မျဖစ္ရင္လည္း ေဒါသျဖစ္တယ္၊
(၃) အလိုလိုေနရင္း ထစ္ခနဲရွိ ေဒါသနဲ႔တုန္႔ျပန္တတ္တဲ့ အျပဳအမူေၾကာင့္လည္း ေဒါသျဖစ္တယ္၊
(၄) ျပႆနာတစ္ခုကို ခ်ည္းကပ္တဲ့အခါမွာ စိတ္ေအးလက္ေအး မခ်ည္းကပ္ဘဲနဲ႔ ဆႏၵေဇာေတြမ်ားၿပီး မိမိရဲ႕အလိုဆႏၵကို ဦးစားေပးတာေတြ မ်ားတဲ့အခါမွာလည္း ေဒါသျဖစ္ၿပီး ေပါက္ကြဲတတ္တယ္။

ေဒါသျဖစ္ေစသည့္ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ား

ေဒါသျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအခ်က္ေတြက
(၁) ကာယကံရွင္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအခ်က္ေတြရွိတယ္၊
(၂) ပတ္၀န္းက်င္ရဲ႕ ေဒါသျဖစ္ေအာင္လႈံ႔ေဆာ္တဲ့ အေၾကာင္းအခ်က္ေတြရွိတယ္၊
(၃) ဒီအေျခအေနကို ေစ့ေဆာ္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ (ဥပမာ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ လူတစ္ေယာက္က ကိုယ့္ဘာသာ မေတာ္တဆ ခလုတ္တိုက္လဲတယ္၊ ဘယ္သူမွ မျမင္ရင္ ျပႆနာမရွိဘူး၊ ခလုတ္တိုက္တာက လူေရွ႕သူေရွ႕မွာ ျဖစ္ၿပီး သတိလက္လြတ္ျဖစ္၊ ရွက္ရွက္နဲ႔ ေဒါသထြက္ ေပါက္ကြဲတာမ်ဳိးျဖစ္တာမ်ဳိး)ရွိတယ္. .

ဟိုးတေလာက ျမန္မာႏိုင္ငံက Miss Universe ေမဘရဏီေသာ္ဟာ ၿပိဳင္ပြဲမွာ ယွဥ္ၿပိဳင္ရင္း ခလုတ္တိုက္ၿပီးလဲသြားတယ္၊ သူ႔ဘာသာ သတိမလြတ္ဘဲ အၿပံဳးမပ်က္ လက္ခုပ္တီးၿပီးျပန္ထတယ္ . . ဒါက ခ်ီးက်ဴးစရာေကာင္းတဲ့ အျပဳအမူျဖစ္ပါတယ္။

‘ထစ္ခနဲရွိ ေဒါသထြက္လြယ္တာ၊ စိတ္က အလိုမက်တာ၊ လူတိုင္းနဲ႔ ရန္ျဖစ္ခ်င္ေနတာ . . အဲဒါ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ၊ မျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုထိန္းခ်ဳပ္သင့္ပါသလဲ၊ ေဆးကုသဖို႔ လိုပါသလား သိခ်င္ပါတယ္ . . .

ေဒါသထြက္တာက ေရာဂါမဟုတ္ပါ

ၿခံဳေျပာရမယ္ဆိုရင္ ေဒါသထြက္တာက ေရာဂါေၾကာင့္မဟုတ္ပါဘူး၊ အေျခအေနေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေဒါသျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြက ကာယကံရွင္အေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္ ၿခံေစာင့္ေခြးကို ၿခံလံုေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ ညေနစာမေကြၽးရပါဘူး၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ညေနစာ မစားထားရတဲ့အတြက္ အလိုလိုေနရင္း စိတ္တိုေနေတာ့ ၿခံေစာင့္ေခြးက ျမင္ျမင္ရာကို ေဒါသနဲ႔တုန္႔ျပန္တတ္ပါတယ္။

ဒီလိုပဲ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ေဒါသကို ေလ့က်င့္တဲ့အခါ အလိုမျပည့္မႈေတြ၊ နစ္နာမႈေတြနဲ႔ ေစ့ေဆာ္ထားရင္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေဒါသနဲ႔ တုန္႔ျပန္တတ္ပါတယ္။ အဲဒါကို Conditioned Reflex လို႔ ေခၚပါတယ္။ အရင္က စစ္ဆင္ေရးထြက္တဲ့အခါ စစ္ပြဲမွာသံုးမယ့္ ဆင္ေတြကို စိတ္ၾကြေအာင္လုပ္တဲ့အျပင္ သတိလြတ္ေစမယ့္ အရက္/ေဆး၀ါး တိုက္တာမ်ဳိးေတြပါ လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ အခုေခတ္မွာ ေပၚေနတဲ့ စိတ္ၾကြေဆးေတြကလည္း ဒီအတိုင္းပဲ . . အဲဒီေဆးေတြသံုးရင္ အလိုလိုေနရင္း ေဒါသထြက္ေနတယ္၊ ထစ္ခနဲရွိရင္ အျပဳအမူေတြက လက္လြန္ေျခလြန္ေတြ ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီေဆးေတြကို စိတ္ကိုေျပာင္းလဲေစတဲ့ ေဆး၀ါးမ်ားလို႔ အမည္ေပးထားတာျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခ်က္က ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ႀကိတ္မႏိုင္၊ ခဲမရ ေရာဂါေ၀ဒနာတစ္မ်ဳိး ဒါမွမဟုတ္ နာတာရွည္ ခံစားေနရတဲ့ ေရာဂါေ၀ဒနာတစ္မ်ဳိးရွိေနရင္ အလိုလိုေနရင္း စိတ္တိုေနတတ္တယ္၊ ေဒါသထြက္ေနတတ္တယ္ . . ‘ငါ့မွာ ဒီေ၀ဒနာ ခံရေလျခင္း’ ဆိုတဲ့စိတ္နဲ႔ မေက်မနပ္ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။

အေျခအေနရယ္၊ ပုဂၢဳိလ္ရယ္၊ ေစ့ေဆာ္မႈရယ္ . . သံုးမ်ဳိးေပါင္းၿပီး ေဒါသထြက္တတ္ပါတယ္။ ေရာဂါေ၀ဒနာအေနနဲ႔ စိတ္ၾကြေရာဂါ၊ စိတ္ေဖာက္ျပန္တဲ့ေရာဂါ၊ အတက္ေရာဂါ စတဲ့ စိတ္ေရာဂါေ၀ဒနာ လကၡဏာေတြေၾကာင့္လည္း ထစ္ခနဲရွိ ေဒါသထြက္တတ္ပါတယ္။

ေဒါသကို ဘယ္လိုထိန္းခ်ဳပ္ရမလဲ

ေဒါသျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြေပၚမူတည္ၿပီး ေဒါသထိန္းခ်ဳပ္နည္းက အမ်ားႀကီးကြဲလြဲေနပါတယ္။ စိတ္ပညာမွာေဒါသထိန္းခ်ဳပ္မႈ “ Anger Management” ဆိုၿပီး သီးျခားဘာသာရပ္တစ္ခုရွိပါတယ္။ အလြယ္ဆံုးဥပမာေပးရမယ္ဆိုရင္ ဂတ္စ္မီးျခစ္ကို ေက်ာက္နဲ႔ဘီးလံုးနဲ႔ထိၿပီး မီးပြင့္သြားတဲ့အခါ ဂတ္စ္ကုိ ဖြင့္ေပးထားရင္ မီးေတာက္က ဆက္ပြင့္ေနပါမယ္။ ဂတ္စ္မီးျခစ္ကို ပိတ္လိုက္ရင္ မီးေတာက္က ပိတ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိက႐ုဏ္းေတြရဲ႕ျဖစ္စမွာ ေဒါသထြက္ေစတဲ့အေၾကာင္းေတြကို ေနာက္ကေနေလာင္စာဆိုတဲ့ ေစ့ေဆာ္မႈေတြ ထည့္ေပးသြားရင္ အဓိက႐ုဏ္းကပိုဆိုးလာၿပီး ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္မႈေတြ၊ ေဒါသထြက္ေပါက္ကြဲမႈေတြ ပိုျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။

ေဒါသထြက္တာကိုရပ္ၿပီး အသက္ကို တအား႐ႈိက္ၿပီး ျပင္းျပင္း႐ွဴရပါမယ္။ ၿပီးတဲ့အခါ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ျပန္ထုတ္ရပါမယ္။ အသက္ျပင္းျပင္း႐ွဴ . . ျဖည္းျဖည္းထုတ္ . . အဲဒါကို ၇ႀကိမ္ကေန ၁၀ ႀကိမ္ေလာက္ သတိမလြတ္ဘဲ လုပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေဒါသက အလိုလို ေျပေလ်ာ့သြားပါလိမ့္မယ္ . . .

တကယ္ေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သတိတရားနဲ႔ ထိန္းဖို႔လိုပါတယ္။ တုန္႔ျပန္မႈတိုင္းကို ေဒါသမပါဘဲ တုန္႔ျပန္တတ္တဲ့ အေလ့အက်င့္ရေအာင္ ေလ့က်င့္ရပါမယ္။ ေဒါသထြက္ေနတာကို ခ်က္ခ်င္းသိရင္ ဆင္ျခင္ပါ၊ ေဒါသထြက္ေနတာကို ခ်က္ခ်င္းမသိရင္ေတာင္ ကိုယ္ေဒါသထြက္ေနပါလားဆိုတာကို သိတဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး ဒီအျပဳအမူကို ရပ္ဖို႔လိုပါတယ္ . . ေဒါသထြက္လာၿပီဆုိရင္ ကိုယ္အမူအရာ၊ ႏႈတ္အမူအရာေတြက ၾကမ္းတမ္းတဲ့အတြက္ ပထမဆံုးလုပ္သင့္တဲ့အခ်က္က ေဒါသထြက္တာကိုရပ္ၿပီး အသက္ကို တအား႐ႈိက္ၿပီး ျပင္းျပင္း႐ွဴရပါမယ္၊ ၿပီးတဲ့ အခါ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းျပန္ထုတ္ရပါမယ္၊ အသက္ျပင္းျပင္း႐ွဴ . . ျဖည္းျဖည္းထုတ္ . .အဲဒါကို ၇ႀကိမ္ကေန ၁၀ ႀကိမ္ေလာက္ သတိမလြတ္ဘဲ လုပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေဒါသက အလိုလိုေျပေလ်ာ့သြားပါလိမ့္ မယ္။ ဒါက ခ်က္ခ်င္းရရွိမယ့္ အက်ဳိးေက်းဇူးပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာေတာ္ဦးေဆကိႏၵကေျပာပါတယ္။ လူတုိင္းပါးစပ္မွာ ဘရိတ္တပ္ဖို႔လိုေနၿပီတဲ့။

ေနာက္တစ္ခ်က္က ေရေႏြးဆူေနတာကို အဖံုးဖံုးထားရင္ေရေႏြးလွ်ံက်သြားပါမယ္ . . ဒီေတာ့ နည္းမွန္၊ လမ္းမွန္နဲ႔ ထြက္ေပါက္ေပးရပါမယ္။ နည္းမွန္၊ လမ္းမွန္နဲ႔ ထြက္ေပါက္ေပးႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ ကိုရီးယားကားေတြထဲမွာ ေတြ႕ရလိမ့္မယ္၊ ေဒါသျဖစ္လာရင္ အလုပ္ေခါင္မိုးေပၚကေန တက္ေအာ္တယ္၊ ဟန္ျမစ္နားမွာ သြားေအာ္တယ္ . . ဒါက ေဒါသထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ‘Anger Management’ မွာ အေရးႀကီးတဲ့ နည္းပါပဲ။ အႏၲရာယ္အကင္းဆံုး၊ ေဘးပတ္၀န္းက်င္ အေႏွာင့္အယွက္အနည္းဆံုး ေနရာေတြမွာ ကိုယ္ရဲ႕အင္အားတစ္ခုကိုသံုးၿပီး ထြက္ေပါက္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရေႏြးဆူေနခ်ိန္ အဖံုးဖြင့္ေပးထားရင္ ေရလွ်ံမက်သလိုမ်ဳိးပါပဲ။

တတိယတစ္ခ်က္က ေဒါသကိုကိုယ္ရဲ႕ ဖန္တီးမႈတစ္ခုနဲ႔ အာ႐ံုလႊဲတာမ်ဳိးပါ။ ဥပမာ တခ်ဳိ႕လူေတြ ေဒါသထြက္ေန ၿပီဆိုရင္ ကာရာအိုေကဆိုင္သြားၿပီး သီခ်င္းဆိုတယ္၊ ပန္းခ်ီဆြဲတယ္၊ အားကစား သြားလုပ္တယ္၊ တခ်ဳိ႕လူေတြ က်ေတာ့ ေဘာက္စင္သြားထိုးတယ္၊ ေဒါသထြက္တာကို မွန္ကန္တဲ့ အျပဳအမူနဲ႔ ေျပာင္းလဲၿပီး လုပ္လိုက္ရင္ ေဒါသေျပေလ်ာ့သြား ပါလိမ့္မယ္။ အားလံုးၿခံဳၿပီးေျပာမယ္ဆိုရင္ ဆရာတို႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအေနနဲ႔ သတိမလြတ္တဲ့ အပၸမာဒတရားကို လက္ကိုင္ ထားၿပီး ေဒါသျဖစ္စရာ အေၾကာင္းေတြကို အၿမဲတမ္းတည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္နဲ႔ ရင္ဆိုင္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေပးဖို႔ အႀကံျပဳလိုပါတယ္။

Most Popular

Healthy Life Ad
To Top